Hoa
lụa là vật dụng trang trí phổ biến trong các gia đình Việt cũng như
chốn công sở. Với những người sành chơi hoa lụa Hà Thành, chắc hẳn
không ai là không biết đến bàn tay tài hoa của nghệ nhân Mai Hạnh -
người mang đến cho đời hàng trăm bông hoa đẹp, tươi sắc mãi theo thời
gian.
Tôi tìm đến cửa hàng
hoa lụa mang tên người nghệ nhân tài hoa Mai Hạnh trong một chiều mưa
dông. Hàng trăm bông hoa đua nhau khoe sắc trong cửa hàng nhỏ chưa đầy
10 mét vuông trên phố Chả Cả Hà Nội như mời chào tất cả những du khách
ghé thăm cửa hàng, trong đó nhiều nhất và ấn tượng nhất chính là những
bông sen hồng đang trong thời kì nở rộ.
Nếu ai từng nghĩ hoa
lụa thường giả, chỉ cần giống hoa thật có nghĩa là đẹp thì khi đến đây,
suy nghĩ đó hẳn sẽ phải thay đổi bởi hoa lụa Mai Hạnh có sự độc đáo
riêng khác hẳn so với nhiều loại hoa khác bán trên thị trường. Chẳng
hạn như hoa sen, ngoài những cánh hoa búp to nhỏ dần đều từ trong ra
ngoài, màu hoa còn phớt hồng như vẫn trong đầm lúc sương sớm. Không
những thế, đài sen và nhụy sen cũng đủ cả. Đôi khi để cạnh đóa sen
đang nở, người thưởng hoa không chuyên như tôi không khỏi giật mình.
Nghệ nhân Mai Hạnh
năm nay đã bước sang tuổi 63, nhưng so với bức ảnh bà chụp năm 36 tuổi -
tròn một năm bà được công nhận nghệ nhân thì sự thay đổi dường như
không đáng kể. Vẫn mái tóc ngắn gọn gàng, vẫn khuôn mặt hồn hậu tươi
sáng, có chăng chỉ thêm một vài nếp nhăn in dấu thời gian.
Sinh ra trong gia
đình có truyền thống làm hoa lụa, từ khi còn nhỏ bà đã được mẹ dạy làm
hoa. Tuy nhiên bà chỉ thực sự đam mê với nghề từ năm học lớp 8 sau khi
nghỉ học ở nhà do bị thương ở chân. Sau này, hễ đi trên đường hoặc đâu
đó gặp những bông hoa đẹp, hoa lạ bà đều hái về bắt chước mẹ làm. Dần
dà, tình yêu với những bông hoa khiến bà không dứt ra được nữa. Sự cần
cù, miệt mài và không ngừng sáng tạo với nghề đã giúp bà đoạt Huy
chương Vàng trong cuộc trưng bày hàng thủ công mỹ nghệ toàn quốc với
bông hoa dâm bụt bằng lụa khi mới 28 tuổi. Sau đó bà liên tiếp được mời
đi giao lưu và quảng bá hoa lụa Việt Nam ở rất nhiều nước như Hàn
Quốc, Trung Quốc, Thái Lan…
Với nghệ thuật làm
hoa lụa độc đáo, nghệ nhân Mai Hạnh đã từng được mời đi Mông Cổ giảng
dạy cách làm hoa lụa thủ công. Con đường đi đến thành công chẳng bao
giờ được trải hoa hồng. Với nghệ nhân Mai Hạnh cũng vậy. Trước đây, do
điều kiện khó khăn, vải vóc khan hiếm, bà phải làm hoa từ vải tiết
kiệm, thế nhưng bằng kĩ thuật bà vẫn mang đến cho đời không ít bông hoa
đẹp mà tinh tế đến bất ngờ. Ngay cả khi tham gia triển lãm nghề truyền
thống dân gian 12 nước châu Á tại Fukuaka - Nhật Bản năm 1998, bà cũng
chỉ có trong tay mớ vải khiêm tốn và cây kéo. Thế nhưng đôi bàn tay
khéo léo, nhanh nhẹn đầy biến hóa ấy đã tạo nên nét riêng biệt của hoa
lụa Việt Nam và nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của đông đảo những người
theo dõi. Nhờ đó, nghệ nhân Mai Hạnh vinh dự được Nhật Hoàng tặng bằng
khen ngợi. Đây không chỉ là sự động viên, khích lệ của quốc tế dành cho
hoa lụa Việt Nam nói chung, hoa lụa Mai Hạnh nói riêng, mà đó còn là
động lực vô cùng to lớn giúp bà thêm gắn bó với nghề dịch vụ mà bà tâm
niệm là “làm dâu trăm họ”.
Ngày nay, với công
nghệ hiện đại, người ta có thể sản xuất ra hàng loạt những bông hoa
giống hệt nhau đến từng chi tiết nhỏ. nhưng với nghệ nhân Mai Hạnh, một
bình hoa đẹp không phải là trăm bông như một, mà mỗi bông phải có sắc
nét riêng, có như thế mới làm nên một bình hoa sinh động sắc màu, hơn
nữa, hoa lụa làm bằng tay bao giờ cũng mềm mại và có hồn hơn. Gần 50
năm trong nghề, dường như chưa bao giờ Mai Hạnh làm hoa theo cách của
một người thợ quen tay, lành nghề. Bao giờ cũng thế, mỗi bông hoa qua
sáng tạo của bà đều mang một vẻ riêng, một câu chuyện riêng, thậm chí
là một số phận riêng đầy màu sắc. Nhờ vậy, hoa lụa Mai Hạnh vẫn giữ
được uy tín và tình yêu đối với những người yêu thích và chơi hoa lụa.
Không chỉ dừng lại ở
đam mê và tâm huyết với nghề làm hoa lụa truyền thống, bà còn nuôi
trong mình ước vọng thổi bùng ngọn lửa đam mê cho những lớp học trò kế
cận để duy trì sức sống bèn bỉ của hoa lụa Việt Nam. Đúng là “tre già
măng mọc”, người học trò đặc biệt nhất của nghệ nhân Mai Hạnh lại chính
là cô con gái Đặng Thị Minh Hằng. Chính bà đã truyền ngọn lửa đam mê và
tay nghề khéo léo cho Minh Hằng, giúp côngày một trưởng thành và vững
bước hơn trong nghề.
Bên cạnh đó, từ năm
1985 nghệ nhân Mai Hạnh đã đi dạy nghề ở khắp nơi và tổ chức lớp học
“miễn phí” cho các em mồ côi, bị chất độc màu da cam của Hội Cựu chiến
binh thành phố. Đến giờ số học sinh học nghề của nghệ nhân Mai Hạnh đã
lên đến hàng trăm em, nhiều em ra nghề đã nuôi sống được bản thân.
Nhiều sản phẩm hoa do các em học sinh làm ra được bày bán trong cửa hàng
của bà. Dường như nghệ nhân Mai Hạnh không chỉ mang đến cho đời những
bông hoa đầy hương sắc mà với cái tâm từ chính đáy lòng mình với nghề,
với đời, bà đã mang đến cả những bông hoa biết cười trên môi lớp lớp
học sinh.
Theo: hanoitv