Những
ngôi nhà cổ từ trăm năm vẫn còn tồn tại, thách thức năm tháng với vẻ
đẹp kỳ lạ, những ngôi từ đường của các dòng họ lớn trầm mặc trước những
biến cố thời gian. Nhưng nếu len vào sâu hơn nữa thì có thể nhận ra một
sự thay đổi đang manh nha, phá dần sự yên bình nơi đây. Ngôi từ đường
của dòng họ Lê đang được dỡ bỏ để tiếp nhận một sự giúp đỡ của một người
trong họ thoát ly quê hương đi nước ngoài thành đạt về xây dựng lại.
Những khối gạch đá xi măng bề thế đang dần khẳng định quy mô vật vã của
ngôi từ đường lớn, làm nở mày nở mặt những người trong họ, và nó càng
đẩy mạnh hơn mối ganh ghét ngấm ngầm của các dòng họ lớn khác trong
làng.
Nhà nó là
một gia đình nổi tiếng có bề dày truyền thống và nền nếp vào bậc nhất ở
làng. Bố nó luôn đạo mạo, uy nghiêm như một ông tướng với chức trưởng
tộc của dòng họ Nguyễn. Mọi thứ trong gia đình đều phải tuân theo mọi sự
sắp đặt, có trên có dưới, cung kính và lễ nghĩa như một lẽ đương nhiên
từ ngàn đời nay. Mẹ và chị gái nó rất ít khi được bước lên nhà trên,
gian thờ, luôn phải dọn mâm cho bố và nó ăn trước ở nhà ngang, còn mẹ và
chị ăn sau ở nhà bếp. Nó lại là độc đinh, đứa chống gậy, cháu đích tôn
và sẽ kế thừa chức trưởng tộc của bố nên ngay từ nhỏ, nó đã được rèn vào
khuôn phép như một điều hiển nhiên. Việc nói chuyện trong gia đình
dường như không có, bởi tất cả đều tuân theo sự sắp đặp của bố hết rồi.
Nó với chị ở nhà dường như hai kẻ xa lạ, mà lại như là ông chủ và người
hầu khi mà mỗi lần tắm rửa chị đều phải pha nước và tắm cho nó, tối đến
còn phải căng màn, bê nước cho nó rửa chân. Chỉ khi cùng nhau đi học nó
với chị mới có thể trò chuyện như hai chị em bình thường. Chị có vẻ
ngoài ngoan hiền nhu mì của một cô gái đức hạnh, một sự cam chịu đầy dịu
dàng nhưng trong những cuộc nói chuyện với nó dường như chị dần hé lộ
một sự nổi loạn ngấm ngầm, một điều khó có thể chấp nhận trong gia đình
của nó. Chị cãi lại lệnh bố, không chịu tắm cho nó khi chị lên lớp 9,
một trận lôi đình thực sự trong sự im lặng đến cam chịu của mẹ khi bố nó
lột hết quần áo, bắt chị quỳ lên vỏ mít và quất chị bằng roi mây. Nó
cũng chỉ có thể im lặng nhìn cái cực hình đó diễn ra trong câm lặng, chị
lì lợm không để rơi một giọt nước mắt, mặc kệ làn roi của bố. Nó im
lặng, biết không thể thay đổi ý nghĩ của bố về những việc phải làm của
mẹ và chị. Nó chỉ có thể lợi dụng buổi đi học để nói chị chỉ cần vào
phòng và quay mặt đi để kệ nó tự tắm mà nghe giọt nước mắt của chị lặng
lẽ rơi trong cái gật đầu đau khổ.
Ảnh minh họa
Chị bỏ nhà
đi ngay khi đám cưới gần kề, sự nổi loạn ngầm của chị đã làm vỡ tung sự
yên ổn của ngôi làng nhỏ. Chị bỏ đi vì quyết định cho chị thôi học và
lấy con ông Bí thư huyện, chị còn muốn đi học, muốn vào đại học nhưng
với bố con gái học hết 12 là đủ rồi, phải đi lấy chồng kẻo ế. Lý do lớn
hơn cả của bố là cuộc hôn nhân này sẽ làm cho tiếng nói của dòng họ
Nguyễn tăng lên đáng kể và ngôi từ đường của dòng họ sẽ được giúp đỡ xây
mới cho bề thế, hoành tráng hơn cả từ đường họ Lê. Bố từ chị, gạch tên
chị ra khỏi gia phả của dòng họ sau những cuộc họp gia tộc liên tục để
lên án về "vết nhơ của dòng họ" trong cái làng này. Sau một trận ốm ông
khắc nghiệt thêm với mẹ, nó và cái mong ước có thể vực dậy được ánh hào
quang đang lụi dần của dòng họ trong ngôi làng.
Bỏ kỳ thi
đại học để cưới Diên - mệnh lệnh của bố một lần nữa vang lên trong căn
nhà. Cưới nó xong mày có thể vào một trường đại học danh tiếng hay đi du
học thì tùy ý, nhà đó sẽ lo tất. Diên thì nó còn lạ gì, đang học lớp 9
Diên đã nổi tiếng với thành tích trốn học, ăn chơi không thua kém gì mấy
đứa ở tỉnh. Diên đua đòi lên phố học cho bằng bạn bằng bè với mái tóc
đỏ quạch, móng tay sơn đen sì, những bộ quần áo nếu không hở chỗ này
cũng thiếu hụt chỗ kia. Cái mặt lúc nào cũng dặm đầy son phấn khiến nó
chết khiếp luôn, đã vậy mới lớp 10 Diên đã có những thành tích đánh nhau
giành bạn trai, bứt tóc xé áo... bay từ phố về làng với tốc độ lan
truyền khủng khiếp. “Qua nhà đó để bàn chuyện với tao”, lệnh của bố ngắn
gọn và đơn giản kinh khủng, nó đưa mắt cầu cứu mẹ nhưng bà vẫn im lặng
ngồi nơi xó cửa không dám đưa mắt lên nói nửa lời.
Trời, nhìn
mày chán quá đi, đi sang nhà bạn gái mà ăn mặc như đi cày thế hả?- Diên
vừa nhai singum vừa quan sát nó. Nó chả thèm đáp lời, im lặng là vàng
đối với những đứa như Diên. Mày bị câm à! Diên nói như quát, nó điềm
nhiên nhìn ra cửa sổ, không thèm quay đầu lại, nó đang lắng nghe cuộc
đối thoại giữa hai ông bố. Chỉ được cái mã thôi con ạ! Rồi cũng chỉ là
thằng đổ vỏ thôi. Diên thổi phù phù cái bong bóng kẹo cao su trong
miệng, rồi sấn đến gần nó, chà cũng xinh trai phết nhỉ, nghe nói mày học
cũng được nên ông bô nhà tao mới đồng ý chọn mày làm rể đấy. Diên cười
khỉnh rồi quay mặt đi, nó im lặng nhìn cái bộ dạng lắc lư của Diên mà
muốn ói. Bốn tháng rồi đó, cần phải có người hợp thức hóa chứ nhỉ? Diên
nhăn nhở áp mặt vào nó, cái nhìn lẳng lơ và trơ trẽn đến không chịu nổi.
"Xin anh
đấy, xin anh hãy từ chối đám cưới này hộ tôi, một mình tôi không thể bứt
khỏi nó. Có thể tôi là đứa ăn chơi, là đứa hư hỏng, nhưng tôi yêu anh
ấy, tôi không muốn bỏ anh ấy chỉ vì bố tôi muốn được…". Là Diên, là một
đứa con gái hư hỏng đang nói với nó, hay là Diên đang đánh thức nó vậy.
Nó và Diên không thể là hai quân cờ để đổi lấy thanh danh ảo cho hai ông
bố, có phải vậy không? Nước mắt Diên là thật, khuôn mặt lẳng lơ trơ
tráo hôm nào nay trở nên dịu lại với hai hàng nước mắt, với tiếng nức nở
không giấu giếm của một đứa con gái cố gồng mình lên để chống lại những
áp đặt cho mình. Còn nó, một thằng con trai có thể làm gì để thay đổi
được chính nó, thay đổi được sự câm lặng đã bám rễ vào sâu trong nó như
cội rễ lâu đời?
Sao mày lại
tát nó ngay trước mặt ông Chủ tịch, mày có bị điên không? Tiếng bố nó
rít lên theo làn roi vụt tới tấp, nó im lặng cắn răng chịu trận. Trong
ngôi nhà này mãi mãi sẽ là như vậy, bố luôn là chủ, luôn là người đưa ra
mọi quyết định và sự trừng phạt. Không ai được phép cãi lại. Nó sẽ mãi
câm lặng như vậy nếu mẹ không đột ngột chạy tới quỳ xuống ôm chặt lấy nó
để che đòn trong tiếng nức nở. Bố ngạc nhiên, giận dữ đến không thành
lời, thái dương ông giật giật mạnh, những sợi gân xanh nổi lên chằng
chịt. Từ ngày bước chân về nhà này, mẹ chưa từng mở miệng cãi lại bố dù
chỉ một câu, chưa bao giờ dám làm trái mọi phán quyết của bố, dù vô lý
đến thế nào đi nữa. Nó cũng sững lại, ngạc nhiên đến vô cùng, ở cái nhà
mà những người phụ nữ không được lên tiếng cũng có ngày buột ra những sự
phản kháng, buột ra sự chống đối lại cái chuyên quyền thì thằng con
trai như nó sẽ làm gì? Sẽ chỉ có thể dương mắt lên cam chịu, hay sẽ lại
nín nhịn, lại tuyệt vọng đánh đổi mình lấy một ngôi từ đường không còn
uy danh gì của dòng họ. Mọi dồn nén trong lòng dường như chỉ đợi có vậy
để bung ra, vỡ òa trong cơn giận dữ khôn cùng. Nó thấy mình đứng thẳng
dậy, giật cái roi ra khỏi tay bố, đẩy mạnh ông sang một bên để vực mẹ
dậy. Tiếng nó như từ xa lắm vọng lại "con không thể sống thế này, con sẽ
trở thành người như bố mất, mẹ, con đi đây"…
Sức lực
dường như cạn kiệt rồi, mọi cố gắng dồn nén để thoát khỏi căn nhà u ám
dường như quá sức chịu đựng của một thằng con trai 18 như nó, nó nằm im
trên sàn tàu chở hàng, nước mắt tràn ra, câm lặng đợi chờ một giấc ngủ
vỗ về. Nó im lặng nhắm mắt, mặc tiếng ầm ầm rung chuyển của đoàn tàu.
Mọi sự việc dường xâu chuỗi không ngừng đan xen trong giấc ngủ mê mệt
của nó: Mẹ - người đàn bà lặng lẽ, cam chịu cả đời trong gian bếp lụp
xụp, không dám bước chân đi xa khỏi nhà nếu không có sự đồng ý của bố,
không dám nói nửa lời khi bố cất tiếng bỗng trở nên mạnh mẽ không ngờ
khi xông vào che chở cho nó. Chị - dù luôn cố tỏ ra can đảm, dám cãi lại
lệnh bố lần đầu tiên rồi cũng phải chọn con đường bỏ trốn khỏi nhà, giờ
đến lượt nó cũng vậy, cũng chỉ có thể chạy trốn một cách thảm hại,
không dám nhìn lại xem mẹ sẽ thế nào trong căn nhà cũ kỹ và cô quạnh đó.
Và còn Diên nữa, Diên sẽ đối diện sao với cả làng, với chiếc ghế Chủ
tịch của ông bố và với cả tình yêu của cô? Ngày mai sẽ thế nào? Sẽ ra
sao nó không biết nữa nhưng ít nhất nó sẽ chọn lựa một con đường của
riêng mình, của chính nó để chịu trách nhiệm. Làng sẽ luôn ở đó, sẽ mãi ở
đó với những nếp sống riêng, nhưng ai dám chắc là làng không thay đổi
khi mà những người phụ nữ, những kẻ cam chịu đã bắt đầu tự nhận ra mùa
xuân của riêng mình, không phụ thuộc vào ai…
Theo: KT & ĐT