Di
tích tháp Chiềng Sơ thuộc bản Nà Muông, xã Chiềng Sơ, huyện Điện Biên
Đông, tỉnh Điện Biên Đây là di tích kiến trúc nghệ thuật khá độc đáo thể
hiện mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị của nhân dân hai nước Việt - Lào.
Đến
nay, chưa có một tư liệu lịch sử cụ thể nào khẳng định niên đại khởi
dựng của cây tháp nhưng kết quả của các nhà nghiên cứu cho thấy tháp
được xây dựng vào khoảng thế kỷ XV-XVI. Tháp
Chiềng Sơ là công trình kiến trúc nghệ thuật thể hiện rõ sự tài ba và
sự sáng tạo nghệ thuật của nhân dân hai nước Việt - Lào. Tháp được kiến
trúc theo hình nậm rượu, dưới to và phần trên nhỏ dần. Tháp cao 10,5m,
bốn mặt xung quanh chân Tháp được đặt 2 chú voi ở đằng trước và 2 chú
chó ở đằng sau. Tháp được xây dựng bằng gạch và vôi vữa mật. Gạch để xây
Tháp có hai loại đó là gạch chỉ loại cỡ lớn, dày dùng để xây dưới chân
Tháp, còn loại gạch nhỏ và mỏng dùng để xây trên thân, ngọn Tháp.
Phía
chân Tháp được xây dựng theo hình vuông gồm nhiều tầng xếp lên nhau
làm cho dáng vẻ cây Tháp thêm phần chắc chắn, ngoài lớp gạch được trát
một lớp vữa, xung quanh không trang trí hoa văn. Phần thân Tháp được
trang trí những họa tiết hoa văn, nổi bật là một tòa sen có sáu lớp
chồng lên nhau đội lấy tòa Tháp cùng với những đường nét hoa văn chìm
nổi cách điệu hình chim muông, hoa lá theo bố cục từng phần rất hài hòa.
Đặc biệt hơn cả là những con rồng được đắp nổi uốn mình quanh thân
Tháp, đầu và đuôi rồng chụm vào nhau tạo thành hình số tám. Những con
rồng này mang trên mình lớp vảy rất đặc trưng, không giống bất cứ phong
cách thể hiện nào qua các thời kỳ lịch sử ở Việt Nam. Rồng có kích thước
nhỏ như những con rắn mà văn hóa Ấn Độ giáo tôn thờ. Tất cả những họa
tiết hoa văn này được bố trí hài hòa quanh thân Tháp nhằm tạo điểm nhấn
và tôn lên vẻ đẹp của Tháp đồng thời tạo sức hấp dẫn và lôi cuốn người
xem khi được chiêm ngưỡng di tích kiến trúc nghệ thuật này.
Từ
phần chính của thân tháp trở lên trên được xây theo kiểu kiến trúc hình
ống dạng hình lục giác, xung quanh là đường tiếp tuyến xen lẫn hình
cánh sen chạy liên hoàn quanh thân tháp. Toàn bộ thân Tháp có 3 tầng,
các mặt của mỗi tầng được xây trát phẳng theo hình lục giác không trang
trí hoa văn, đặc biệt phần chính giữa của mỗi tầng được xây phình to ra
trông giống hình những búp sen non. Ở giữa phần giáp nối của mỗi tầng
đều được trang trí hoa văn, các hoa văn được cách điệu và đắp sẵn rồi
gắn vào như: hình cánh sen, hình lưỡi mác, hình mặt trời và các hình hoa
lá khác; bên trong các cánh sen và lưỡi mác có gắn những miếng gương
nhỏ để khi mặt trời chiều vào tỏa ánh hào quang ra xung quanh. Tầng trên
cùng (ngọn Tháp) được trang trí giống tầng dưới, chỉ khác về kích thước
được thu nhỏ để tạo nên vẻ đẹp mềm mại và thanh tú của Tháp.
Tháp
Chiềng Sơ tiềm ẩn nhiều giá trị kiến trúc, lịch sử, văn hóa còn tồn tại
đến ngày nay. Thứ nhất, đây là một di tích mang giá trị nghệ thuật cao
về mặt kiến trúc. Kiểu dáng của Tháp kết hợp với những họa tiết hoa văn
cho thấy đây là một di sản văn hóa cổ được gửi gắm những tư duy sáng
tạo, những dụng ý nghệ thuật và suy tưởng về cuộc sống của những người
trực tiếp xây dựng nên Tháp nói riêng và nhân dân hai dân tộc Việt - Lào
nói chung.
Thứ
hai, tháp Chiềng Sơ để lại giá trị lịch sử to lớn bởi đã giúp các nhà
nghiên cứu tìm ra và khẳng định được lịch sử về tình đoàn kết gắn bó lâu
đời giữa hai dân tộc anh em Việt - Lào.
Thứ
ba, giá trị về văn hóa: với sự sáng tạo tài tình, người xưa đã để lại
cho thế hệ mai sau một di sản văn hóa - đó là một tòa kiến trúc Tháp cổ
lộng lẫy mà ẩn chứa trong đó là nét đẹp văn hóa giữa Việt Nam và Lào đã
cùng bắt tay chung ý tưởng để xây dựng nên. Sự tồn tại của tòa Tháp giáo
dục thế hệ trẻ chúng ta nhìn vào di tích như soi vào một tấm gương lớn
để thấy được thành quả lao động của cha ông với những nhiệt huyết, tài
năng và sự đoàn kết. Mọi sự cố gắng ấy cho thấy mục đích mà cha ông ta
muốn hướng tới đó là “Chân - Thiện - Mỹ”.
Ngày
nay, giá trị của di tích một lần nữa được khẳng định thông qua Quyết
định số 1255/QĐ-BVHTTDL ngày 14/4/2011 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch về việc xếp hạng di tích quốc gia đối với di tích kiến
trúc nghệ thuật tháp Chiềng Sơ, xã Chiềng Sơ, huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên.
Với
vẻ đẹp kiến trúc và những ý nghĩa to lớn của tháp Chiềng Sơ, chính
quyền các cấp cũng như nhân dân các dân tộc cần nâng cao ý thức trách
nhiệm trong công tác trùng tu, tôn tạo, bảo tồn và phát huy giá trị của
di tích nhằm bảo vệ một di sản văn hóa mãi trường tồn với thời gian./. Theo: website svhttdldienbien |