Theo sử gia phương Tây, Cù Lao Chàm từng tồn tại một cảng rất cổ
để tàu thuyền ngoại quốc của các nước như Bồ Đào Nha, Trung Hoa, Nhật
Bản… đổ hàng vào Trà Nhiêu, Hội An (Quảng Nam). Trên đó, còn có một ngôi
chùa thờ Phật nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của cư dân trên đảo và
cho thương thuyền các nước ghé vào trú tránh bão và hành lễ, cầu
nguyện...
Từ Cửa Đại, thành phố Hội An (Quảng
Nam), nếu bạn muốn khám phá Cù Lao Chàm, một địa điểm thuộc vùng biển
Việt Nam chỉ có con đường độc đạo là đi bằng phương tiện tàu siêu tốc
mất khoảng 20 phút và đi bằng thuyền gỗ mất khoảng 60 phút để đến.
Được biết, vào năm 2009, khi được
UNESSCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới, Cù Lao Chàm, trong
đó có Chùa Hải Tạng nhanh chóng trở thành một địa danh du lịch biển nổi
tiếng của miền Trung Việt Nam.
Cổng tam quan Chùa Hải Tạng nhìn từ bên trong
Từ Bãi Làng trên đảo Hòn Lao, men theo
những con đường nhỏ ngoằn ngoèo chừng 300 m là đến xóm Cốm, nơi có Chùa
Hải Tạng uy nghi, cổ kính. Đến thăm Chùa Hải Tạng, thế nào bạn cũng đi
qua cổng tam quan đầy reo phong nhuốm màu thời gian. Tam quan với lối
kiến trúc xưa gồm 4 trụ biểu, chóp trụ có khối hình hoa sen cao 5m, rộng
1,5m.
Tượng Phật Quan Thế Âm nhìn từ mặt trước ngôi chùa
Tam quan được chia làm 3 cổng, với 2 lối vào nhỏ và 1 lối vào lớn được
thiết kế theo kiểu mái vòm, bờ nóc, bờ hồi đắp nổi nhiều đường nét uốn
lượn mềm mại, uyển chuyển và bên trên lợp ngói âm dương.
Kết nối cổng tam quan là bức tường thành
bằng đá bao bọc xung quanh được thiết kế trang nhã với những đường nét
hoa văn gọn gàng bao quanh lấy khu vực và cả khuôn viên của ngôi chùa.
Phía trước chùa là tượng Phật Bà Quan Âm đang đứng trên đài sen giữa
lòng hồ sen nhỏ. Mặt hướng về phía biển Đông như che chở cho cuộc sống
an lành của những ngư dân nơi đây. Sau khi làm lễ thắp hương tại tượng
Phật Bà, từ đây du khách có thể vào tham quan ngôi chùa để trải nghiệm
lòng mình với Phật.
Chùa Hải Tạng
Bên trong ngôi chùa còn khá nguyên vẹn. Ở mái hiên, dép hoành cách điệu
với hình lồng đèn, thân chạm hình hoa lá, đầu là những cánh sen lật đỡ
thẳng lên đòn tay, dưới chạm nổi hình đầu rồng. Hệ thống cửa, “thượng
song hạ bản”, gồm 3 bộ, mỗi bộ 4 cánh ngăn không gian bên ngoài với
không gian nội thất. Nội thất chùa khá hoành tráng là nhờ hệ thống hoành
phi, câu đối sơn son thếp vàng, uy nghiêm, lớp lang huyền ảo thiêng
liêng nhờ hệ thống tượng thờ đồ sộ, đa dạng trên những bàn hương án tả
hữu.
Hệ thống tượng được thờ bên trong ngôi chùa
Nổi bật là bộ Tam thế gồm 3 tượng Phật.
Kế đến là tượng Thích Ca ngồi trên đài sen. Đặc biệt, trong chùa hiện
vẫn còn lưu giữ một quả Đại hồng chung rất có giá trị về mặt lịch sử và
văn hóa. Trên chuông có một con rồng mang phong cách những năm đầu thời
Lê sơ. Có nhiều ý kiến cho rằng, quả chuông ở Chùa Hải Tạng có thể có
niên đại trước cả thời điểm xây dựng chùa ?
Đại hồng chung, có giá trị về mặt lịch sử và văn hóa
Cùng với sự phát triển của Phật giáo
Đàng Trong, Chùa Hải Tạng là một ngôi cổ tự biểu tượng kiến trúc văn hóa
Phật giáo độc đáo tiêu biểu trên đảo Cù lao Chàm, Hội An, Quảng Nam và
cho cả vùng đất thiêng liêng nằm về phía Đông của Tổ quốc.
Chùa Hải Tạng được xây dựng vào năm Cảnh
Hưng thứ XIX (1758). Sau đó, do có bão lớn làm hư hại nặng, chùa được
dời về vị trí như hiện nay vào năm Tự Đức Nguyên niên(1848). Chùa Hải
Tạng thuộc hệ phái Phật giáo Đại thừa, là công trình khá đẹp, có qui mô
lớn với kiến trúc kiểu “chồng rường giả thủ” chia 3 gian 2 lòng, có hậu
tẩm, kết cấu vì kèo gỗ và các chi tiết kiến trúc được chạm trổ công phu.
Chùa tọa lạc sát chân núi phía Tây của
đảo Hòn Lao, thuộc xã Tân Hiệp (Hội An), phía sau tựa vào núi, mặt nhìn
ra một thung lũng nhỏ là cánh đồng lúa duy nhất của Cù Lao Chàm. Chùa
Hải Tạng thờ Phật và Thánh Thần, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của ngư dân
trong vùng và cũng là nơi thương thuyền các nước tín ngưỡng Phật giáo
ghé vào hành lễ, cầu nguyện cho chuyến đi biển được thuận lợi.
Cù Lao Chàm (thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam) trên đó có Chùa Hải Tạng.
Theo các bậc cao niên ngụ cư ở thôn Bãi Làng, xã Tân Hiệp trên Cù Lao
Chàm cho biết: Tương truyền, các cây cột được vận chuyển từ ngoài Bắc
đem vào làm một chùa nào đó trong Nam nhưng khi đi ngang Cù Lao Chàm,
trời tối nên phải neo thuyền nghỉ lại. Sáng ra, thuyền tiếp tục lên
đường, nhưng thật lạ, biển tự dưng sóng dậy, thuyền cứ xoay tròn, lòng
vòng không đi ra khỏi Cù Lao Chàm được. Sau có người trong đoàn lên
cúng, xin keo cho hay số gỗ này không được đem đi mà phải để lại dựng
chùa trên đất Cù Lao Chàm.
Vì thế chùa dựng lên lấy tên là Hải
Tạng. Chùa Hải Tạng được gắn với nhiều truyền thuyết hay và tên chữ Hải
Tạng mang hàm ý đẹp: Kinh Tạng của Nhà Phật. Hoặc theo đó, tên Hải Tạng
còn được lý giải: Hải là biển, Tạng là Tam Tạng kinh điển. Với ý nghĩa
Chùa Hải Tạng là nơi hội tụ kinh Tam Tạng mênh mông như biển cả.
Đến Cù Lao Chàm trong đó có Chùa Hải
Tạng uy nghiêm, để một lần trải nhẹ lòng người hòa mình cùng khói hương
quyện tỏa nơi điện Phật. Một Cù Lao Chàm vẫn còn khá hoang sơ. Cảnh sắc
Cù Lao Chàm vẫn còn giữ được vẻ hiền hoà, thuần khiết và nhuốm màu hoang
sơ, kỳ bí trong quần thể di tích cổ xưa.
Sự hài hòa giữa thiên nhiên và vẻ đẹp
tự nhiên của tạo hóa của một vùng sinh thái, cùng với sự có mặt của ngôi
chùa với lối kiến trúc độc đáo đã đi vào tâm thức của bao người dân mà
nó còn là một bộ phận không thể tách rời của một vùng đất thiêng liêng
của Tổ quốc Việt Nam và của tình đất, tình người Hội An (Quảng Nam).
Rời chùa Hải Tạng mà lòng chúng tôi cứ
man mác nhớ về một vùng Cù Lao Chàm lắng động tâm thức trong tiếng
chuông chùa ngân xa, để rồi thử một lần vứt bỏ những lo toan muộng phiền
âu lo của cuộc sống đời thường để quay về đất liền mang mạch sống
thiêng liêng ngôi chùa đối với người dân nơi xã đảo.
Theo : danviet.vn