Langnghevietnam.vn - Đơn giản chỉ là những mảnh vỏ hải sản nhưng qua bàn tay của những người thợ, chúng trở thành những món quà có giá trị nghệ thuật cao, đồng thời tạo thêm một nghề đặc biệt cho người dân miền biển: nghề mỹ nghệ ốc.

Thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) được biết đến là một thành phố biển nên thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều món quà vô giá, trong đó có ốc, sò biển. Ngoài mang lại những món hải sản nổi tiếng, vỏ ốc, sò còn được tận dụng để là đồ trang trí, trang sức độc đáo. Chỉ cần đảo qua một vòng các con phố ở thành phố Nha Trang, người ta có thể dễ dàng bắt gặp những cở sở mỹ nghệ ốc nằm rải rác khắp thành phố, không khó để ta có thể lựa chọn một món quà kỷ niệm.

Những cửa hàng ốc mỹ nghệ luôn là điểm níu chân du khách mỗi dịp ghé thăm thành phố biển.

Trong một chuyến đi thăm viện Hải Dương học, khi tình cờ đi qua con phố Cầu Đá (phường Vĩnh Trường), một địa chỉ chuyên sản xuất và mua bán các mặt hàng ốc mỹ nghệ, chúng tôi đã thực sự bị cuốn hút.

Những vỏ ốc xinh xắn tưởng như là thứ bỏ đi thế nhưng qua bàn tay của những người thợ, nó trở thành một món quà thật đáng yêu, kết tinh từ biển cả. Những người thợ ở đây kể lại rằng, nghề ốc mỹ nghệ này đã có từ rất lâu, vào khoảng những năm 50 của thế kỷ XX, khi mà những người dân ven biển thích thú với vẻ đẹp của những con ốc biển nên đã thu nhặt những vỏ ốc về làm vật trang trí. Theo thời gian, cùng với sự phát triển của ngành du lịch, ốc mỹ nghệ dần dà chiếm được cảm tình của du khách và trở thành nghề chính của nhiều người dân vùng biển.

Những vỏ ốc, sò được những người thợ khéo léo tạo thành những con thú ngộ nghĩnh, đáng yêu hay những lẵng hoa rất bắt mắt.

Vỏ ốc biển ở Nha Trang rất phong phú, đa dạng về chủng loại thế nhưng mỗi loại hợp với việc chế tác các món đồ trang sức và mỹ nghệ khác nhau. Chẳng hạn ốc mai đen hay trai trắng có thể làm thành dây chuyền, bông tai; vỏ ốc gáo, trai tai nghé làm đèn ngủ, bình hoa, gạt tàn thuốc; ốc xà cừ có nhiều màu sắc và vân đẹp kỳ lạ không chỉ được dùng trong việc khảm tranh mà còn làm vòng đeo tay, vòng cổ… Những loài ốc quý có giá trị thẩm mỹ cao như ốc sứ, ốc tù và, ốc kim khôi trở thành món quà lưu niệm thời thượng rất đắt tiền. Ốc ruốc với ba màu tự nhiên là đen, nâu và đỏ, người thợ sắp xếp chúng để tạo thành những mành ốc sinh động, màu sắc hấp dẫn. Các loại ốc gạo, ốc hương vỏ có vằn đen trắng cũng được tận dụng kết thành vòng cổ hay là giỏ xách. Theo lời của một chủ cửa hàng ốc mỹ nghệ ở khu vực Cầu Đá cho biết: “Hiện nay, sản phẩm ốc mỹ nghệ bán khá chạy, đặc biệt là khách du lịch. Hơn nữa, nghề này nhẹ nhàng, trẻ con hay người già gì đều có thể làm được nên thu hút khá nhiều lao động”.

Trước đây ở khu vực này chỉ có vài ba cơ sở sản xuất ốc mỹ nghệ nhưng đến nay gần 20 cửa hàng chuyên về mỹ nghệ ốc, với nhiều cái nên không còn quá lạ lẫm: Minh Thao, Hoa Biển, Ngọc Thạnh… Ngoài ra hiện nay, ốc mỹ nghệ còn được bày bán nhiều ở các khu chợ, nhà sách, siêu thị hay thậm chí là vỉa hè.

                                             Mành ốc để trang trí nhà luôn là mặt hàng đắt khách nhất.

Ốc mỹ nghệ hoàn toàn được làm bằng phương pháp thủ công và đòi hỏi phải hết sức công phu. Những người thợ thường làm theo cảm hứng chứ không theo một khuôn mẫu nào. Vì thế, theo thời gian, ốc mỹ nghệ Nha Trang ngày càng phong phú về mẫu mã và luôn mới lạ đối với du khách.

Mùa vụ thu mua vỏ hải sản bắt đầu từ tháng 2 đến tháng 9 âm lịch. Thường thì các cơ sở sản xuất đặt cho ngư dân mua gom hàng, tùy vào từng loại ốc mà định giá khác nhau. Ốc, sò tươi được cắt tách phần thịt, sau đó ngâm vào dung dịch hóa học để tẩy sạch mùi tanh. Sau đó người thợ phải chọn riêng ra từng loại để sản xuất những mặt hàng mỹ nghệ khác nhau.

Vào một cửa hàng, chúng tôi được giới thiệu và cũng tìm cho mình một món đồ ưa thích. Chọn một vỏ ốc, nhẹ nhàng áp nó vào tai, tiếng sóng, gió biển nhẹ nhẹ làm xua tan đi hết mệt mỏi. Mỗi món quà này đều mang hơi thở của biển cả bao la, nhắc chúng ta nhớ tới cuộc sống của những người dân miền biển hiền hòa và hiếu khách.

Bài và ảnh: Ng. Tâm