Hà Nội, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa... của cả nước, nơi "chính giữa Nam Bắc Đông Tây, tiện nghi núi sông sau trước", hẳn nhiên nhiều lợi thế để phát triển du lịch - ngành "công nghiệp không khói" chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong GDP của các quốc gia phát triển. Trước thềm kỷ niệm 5 năm ngày mở rộng địa giới hành chính Hà Nội, nhiều tín hiệu vui về phát triển du lịch Thủ đô, song cũng còn những băn khoăn về những lợi thế chưa được khai thác tốt.

Du lịch lịch sử - văn hóa, thế mạnh của Hà Nội

Cách đây chưa lâu, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long-Hà Nội phối hợp với Viện Kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn (Bộ Xây dựng) đã đưa ra bản Quy hoạch chi tiết bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Hoàng thành Thăng Long-Hà Nội và thành Cổ Loa trong một cuộc họp với lãnh đạo UBND TP Hà Nội. Trọng tâm của bản quy hoạch này là hai khu vực Hoàng thành Thăng Long và thành Cổ Loa. Theo đó, Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long sẽ được tu bổ, tôn tạo thành một công viên lịch sử văn hóa mở, có sự kết nối với khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu và nhà Quốc hội. Các khu vực lân cận như Cột cờ Hà Nội và Công viên Lê-nin được đề xuất cải tạo lại thành một khối thống nhất; khu vực từ Cột Cờ đến Đoan Môn sẽ là không gian quảng trường, nơi chờ của du khách trước khi vào tham quan... Quy hoạch cũng mở rộng vùng đệm bảo tồn lên 176,6ha theo khuyến cáo của UNESCO. Đối với thành Cổ Loa, quy hoạch xác định thành 4 khu vực bảo tồn tương ứng với 4 vòng thành. Theo đó, vùng lõi là khu trung tâm sẽ được bảo tồn nguyên trạng, tổ chức các dịch vụ phục vụ tham quan kết hợp bảo tồn các giá trị nhân văn. Khu ngoại sẽ bố trí bảo tàng, các địa điểm tham quan, du lịch. Quy hoạch cũng xác định toàn bộ khu di tích, với tổng diện tích 860ha thành 3 vùng, vùng 1 là vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng 2 là vành đai cảnh quan, vùng 3 là vùng kiểm soát kiến trúc và hoạt động.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo đánh giá, đồ án quy hoạch không chỉ liên quan đến lĩnh vực bảo tồn mà cả văn hóa, khi làm phải tham khảo ý kiến chuyên môn và nhân dân. Đồ án quy hoạch này cần tiếp tục nghiên cứu, bám sát nhiệm vụ quy hoạch để hoàn thiện.

Đồ án quy hoạch chi tiết bảo tồn, tôn tạo Hoàng  thành Thăng Long và thành Cổ Loa tuy chưa được thông qua song cũng phần nào cho thấy được tổng thể các vị trí của nhiều địa điểm tham quan du lịch, công viên sinh thái trong tương lai. Như vậy, trong tương lai không xa, ngành du lịch Thủ đô nếu biết khai thác tốt những lợi thế về cơ sở hạ tầng du lịch sẽ tạo ra nhiều chuyển biến lớn. Du lịch văn hóa-lịch sử là một thế mạnh của Hà Nội, nếu tổ chức khai thác tốt sẽ mang lại "hiệu quả kép".

Du lịch làng nghề có nhiều cơ hội phát triển

Cách đây đúng một năm, Hội đồng nhân dân TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết về quy hoạch phát triển du lịch TP Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó đặt mục tiêu đến năm 2015, Hà Nội thu hút 16,7 triệu lượt khách, trong đó có 2,5 triệu lượt khách quốc tế. Ngay trong năm 2012, Hà Nội đã đón 14,4 triệu lượt khách, trong đó có 2,1 triệu lượt khách quốc tế. Điều đó cho thấy, mục tiêu đến năm 2015 là hoàn toàn có thể đạt được.

Tuy vậy, theo nhiều nhà chuyên môn, việc Hà Nội tập trung thu hút số lượng lớn du khách cần đồng thời chú ý nhiều đến sản phẩm du lịch. Hiện tại, Hà Nội có 7 loại hình du lịch chính: Du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, du lịch vui chơi giải trí, du lịch sự kiện, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch mua sắm và du lịch nông nghiệp. Tuy vậy, sản phẩm trong mỗi loại hình du lịch này vẫn nghèo nàn. Đơn cử như du lịch mua sắm, định hướng của ta là hướng du khách tới những trung tâm thương mại và làng nghề nổi tiếng. Các trung tâm thương mại của ta thì rõ ràng không thể cạnh tranh với nhiều trung tâm thương mại trong khu vực, còn các làng nghề nổi tiếng đang trong quá trình đầu tư, thu hút.

Đối với các làng nghề, theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, Thủ đô Hà Nội hiện có khoảng 1.300 làng nghề, trong đó, 277 làng nghề được thành phố công nhận. Các làng nghề nổi tiếng như: Lụa Vạn Phúc, gốm Bát Tràng, cốm làng Vòng, giò chả Ước Lễ, làng nón Chuông, tượng gỗ Vũ Lăng, điêu khắc Nhân Hiền, mây tre đan Chương Mỹ, khảm trai Chuyên Mỹ, thêu Quất Động, sơn mài Duyên Thái, mộc Chàng Sơn… Tất cả đều có tiềm năng rất lớn trong việc tổ chức hình thức du lịch làng nghề truyền thống.

Loại hình du lịch làng nghề thường rất hấp dẫn du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài, bởi những giá trị văn hóa lâu đời và cách sáng tạo sản phẩm thủ công đặc trưng ở mỗi vùng. Bên cạnh những lợi ích về kinh tế, xã hội, du lịch làng nghề truyền thống còn góp phần bảo tồn và phát huy những bản sắc văn hóa độc đáo của từng vùng miền, địa phương.

Tuy vậy, Hà Nội còn hiếm những tour du lịch làng nghề thực sự ấn tượng, nếu yêu cầu một tour du lịch làng nghề phải cho du khách cảm nhận sâu về nghề và thấy được chiều sâu văn hóa của làng nghề.

Xác định bản sắc Hà Nội

Điểm xuyết một chút từ đồ án quy hoạch chi tiết về bảo tồn, tôn tạo Hoàng thành Thăng Long, Cổ Loa cho tới nghị quyết về quy hoạch phát triển du lịch Thủ đô để thấy rằng, Hà Nội đã rất nỗ lực phát triển ngành du lịch song dường như còn thiếu một chất xúc tác cần thiết. Chất xúc tác đấy chính là bản sắc Hà Nội trong những sản phẩm du lịch đặc trưng.

Theo đánh giá của Tổng cục Du lịch Việt Nam, sản phẩm du lịch của Hà Nội thời gian qua chủ yếu dựa vào các yếu tố tự nhiên, khai thác những cái có sẵn chứ chưa được đầu tư đúng mức. Hà Nội hội tụ đầy đủ điều kiện phát triển du lịch, nếu được tận dụng hợp lý các nguồn lực cho phát triển du lịch sẽ mang lại hiệu quả hơn rất nhiều so với hiện nay.

Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, đánh giá: “Muốn trở thành trung tâm du lịch của cả nước, Hà Nội phải tổ chức được sự kiện du lịch xứng tầm. Hà Nội đã tổ chức nhiều sự kiện, nhưng lại chưa tổ chức được sự kiện du lịch mang tính chất quốc tế, thiếu hội chợ quốc tế để thu hút các hãng lữ hành trên thế giới. Cần sớm xây dựng những sự kiện du lịch để gắn thương hiệu cho du lịch Hà Nội. Chúng ta phải có sản phẩm mới để chào bán, du khách phải được thưởng thức, phải được mua sắm.

Ngoài ra, Hà Nội có thể hình thành du lịch nghỉ dưỡng, khu giải trí gắn liền với làng quê Việt Nam, các làng nghề. Nếu các làng nghề được quy hoạch phát triển du lịch và được đầu tư tạo ra sản phẩm nổi bật phù hợp với nhu cầu của du khách sẽ thu hút khách ở lại Hà Nội lâu hơn. Đối với du lịch sự kiện, Hà Nội rất có lợi thế về đường giao thông, các trung tâm tổ chức hội thảo.

Lợi thế nhiều mặt để phát triển du lịch rất rõ ràng, Hà Nội cần xác định những khâu đột phá để trở thành trung tâm du lịch lớn của quốc gia. Cùng với quy hoạch tổng thể, cần có quy hoạch chi tiết cụ thể từng địa danh. Trên cơ sở quy hoạch, xây dựng cơ chế chính sách, thu hút các nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách sẽ đến Hà Nội nhiều hơn và ở lại lâu hơn.

                                                                                                Theo: QĐND