Chiếc ô tô chở đầy khách
du lịch chầm chậm tiến vào sân trung tâm bản Tả Phìn. Ngay lập tức,
hàng chục các bà, các cô, trang phục người Dao, đầu đội khăn đỏ, lưng
địu em bé, ùa ra bủa kín xe. Những bà mẹ lúc lắc trẻ con trên vai, chen
chúc nhau, tay cố với lên cửa sổ xe chào món thổ cẩm vừa mộc mạc, vừa
tinh xảo đủ dạng hoa văn sặc sỡ. Những em bé má ửng hồng ngủ ngoan trên
lưng mẹ, gương mặt trong lành chìm trong cái rét căm căm của sương muối,
hơi núi. Rồi em sẽ lớn lên, và sẽ lại cùng bà, cùng mẹ, ngồi bên con
đường nhỏ dẫn vào bản, bất chấp thời tiết khắc nghiệt, thêu nào khăn,
nào áo, nào mũ. Em sẽ đi bộ mỗi ngày hơn hai mươi km xuống chợ SaPa,
hoặc bám theo các khách du lịch ở Tả Phìn chào bán thổ cẩm…
Gượm đã, mọi việc có thể khác đi đôi chút.
Này em bé, chúng tôi mang đến cho em món quà, tạm gọi đó là: Nơi giấc mơ bắt đầu – Red Dream.
Một ngôi nhà tường đỏ, mái dốc theo nhịp
điệu đồi núi, tựa chiếc khăn đội đầu của phụ nữ Dao, lấp ló bên những
thửa ruộng bậc thang của thôn Sả Xéng, xã Tả Phìn, SaPa. Ngôi nhà là nơi
phụ nữ ngồi khâu vá, thêu thùa, trưng bày sản phẩm luôn tại đó, khách
du lịch sẽ tự ghé đến chứ ta không phải đuổi theo họ như trước kia. Một
thư viện nhỏ cho trẻ con đọc sách, chơi đùa. Một không gian đa năng, dân
bản có thể tụ họp, múa hát, trao đổi thông tin, nơi diễn ra những buổi
tập huấn, tuyên truyền bổ ích, nơi những em bé còn ẵm ngửa ngủ ngoan
trong ấm áp, an toàn và sự yên tâm của mẹ.
Ngôi nhà được dựng nên từ chính bàn tay người địa phương, với những
vật liệu cũng địa phương, vô cùng giản dị: đá, gạch không nung, gỗ tái
chế, gỗ thông gai. Áp dụng chuỗi giải pháp kiến trúc xanh, tiết kiệm
năng lượng: công nghệ lọc nước mưa, pin mặt trời, bể phốt 5 khoang không
gây ô nhiễm, lò sưởi tiết kiệm năng lượng, tận dụng nhiệt thừa ống
khói.
.
Một năm trước đó, với sự ủng hộ của chính quyền Tả Phìn và các cơ
quan hữu quan, dự án được cấp một mảnh đất, tuy nhiên, đó cũng chính là
thách thức đầu tiên. Mảnh đất quá dốc, san ủi mặt bằng tốn kém, xây dựng
rất mất công, lại nằm sâu trong bản. Do đó, chúng tôi đã phải cân nhắc
ký lưỡng và quyết định tìm một vị trí khác với tầm nhìn tốt hơn, địa
hình, vị trí phù hợp, dễ xây dựng hơn. Công trình nằm tại trung tâm
thôn, cạnh trường tiểu học, nhà xát gạo tập thể, rất tiện cho sinh hoạt
và gây ấn tượng mạnh với khách du lịch.
Đất đã có rồi, thêm một vấn đề đặt ra: Khí hậu Tả Phìn nhiệt độ trung
bình thấp, ít nắng. Phải xây nhà giữ được nhiệt về mùa đông và thông
thoáng, dễ chịu về mùa hè. Vậy là bản thiết kế ra đời với tường dày bao
quanh, lò sưởi ở trung tâm nhà. Đồng thời có mái kính lớn tận dụng nhiều
nhất ánh sáng tự nhiên. Mặt đứng công trình thiết kế linh hoạt, có thể
duy trì ánh sáng, sự thông thoáng và đóng kín giữ ấm khi trời rét. Cùng
sống với dân bản và tìm hiểu văn hóa làm nhà của họ, dần dần những trần
thông gai, những cầu thang thân cây, gác xép…ra đời.
Nhưng khó khăn lớn nhất có lẽ nằm ở quá trình vận
hành hoạt động. Người dân Tả phìn thực sự rất cần kỹ năng quản lý và
nguồn lực để quảng bá, cần các chuyên gia tổ chức hoạt động và hướng dẫn
họ.
Trước sự phấn khởi và ủng hộ của bà con khi công trình bước đầu đưa
vào sử dụng, chúng tôi càng có cơ sở tin tưởng về tương lai dự án. Với
mục đích tạo ra một không gian đa năng, tăng cường sự gắn kết và phát
huy các tiềm lực địa phương, thúc đẩy du lịch, xúc tiến thương mại. Cao
hơn nữa, dự án hướng đến phát triển bền vững, đặc biệt là bảo tồn sự đa
dạng văn hóa và môi trường tự nhiên, duy trì nghề làm thổ cẩm, trồng cây
thuốc và tắm thuốc. Các chương trình tập huấn cho cư dân bản địa sẽ
giúp nâng cao kỹ năng thực hành nông nghiệp bền vững, du lịch có trách
nhiệm và quản lý dự án hiệu quả. Mong rằng ý tưởng có thể phổ biến và
nhân rộng ra những địa phương khác
Nhà cộng đồng Tả Phìn đã ra đời như vậy,
nơi ấy, chúng tôi hy vọng những bông hoa đỏ sẽ được nâng niu, bảo vệ,
bền vững lớn lên và ngát hương.
Theo: SOI