Tranh
chạm đồng là một nghề truyền thống có từ bao đời nay và là tinh hoa văn hóa dân
tộc. Ngày nay, , , nhiều người đã tìm đến tranh đồng như một niềm đam mê văn hóa
nghệ thuật và say mê cái đẹp…
Nghệ thuật đúc đồng của người Việt đã xuất hiện từ
mấy nghìn năm trước với chiếc trống đồng Đông Sơn nổi tiếng. Hiện nay, nghệ
thuật đúc đồng đã được đưa lên một tầm cao mới. Không chỉ dùng để đúc các công
cụ sản xuất, đồ dùng trong nhà hay các loại nhạc cụ, đồng còn được sử dụng để
làm tranh. Tranh đồng ấn tượng bởi những nét hoa văn chạm khảm công phu và
những màu sắc riêng biệt, độc đáo.
Tranh chạm đồng rồng
Để làm ra được một bức tranh đồng hoàn hảo phải trải
qua nhiều công đoạn khác nhau như nấu đồng sau đó là cán, gò ghép thành các chủng loại khác nhau. Cuối cùng là công đoạn chạm,
khảm các hoạ tiết, tạo tính thẩm mỹ cho sản phẩm. Người chạm khắc thường tạo
các hoạ tiết theo bản vẽ, phân màu theo những sản phẩm phù hợp. Kỹ thuật khảm
đồng tùy thuôc vào tay nghề của mỗi người thợ nhưng thông thường người ta hay
khảm với nhiều loại màu sắc như nhị sắc, tam sắc và ngũ sắc. Người làm tranh
đồng cũng giống như một họa sĩ phải tạo được những hình khối với những đường
nét chìm nổi, sống động như thật. Cách pha màu cũng đòi hỏi kỹ thuật cao và có
công thức riêng như để tạo được đồng đen cần pha vàng, bạc, đồng với tỷ lệ
thích hợp, tạo đồng xanh cần pha vàng, bạc, đồng thau và niken... Rồi từ những
nguyên liệu đó có thể chạm khắc, khảm thành các sản phẩm khác nhau như bức tứ bình,
tứ quý, chữ thư pháp hay tranh đồng phong cảnh.
Bộ Tứ Bình trên tranh
đồng
Tranh Đông Hồ bằng
đồng
Tranh chùa keo bằng đồng
Chia sẻ về nghệ thuật làm tranh
đồng, nghệ nhân nghệ nhân Nguyễn Tấn
Thỉnh cho biết nghề đúc, gò đồng, chạm khảm rất
cần tính kiên trì và ý tưởng sáng tạo của người thợ. Tác phẩm tạo thành phải
căn cứ theo mẫu âm bản, đầu óc thẩm mỹ cũng như ý đồ tác giả. Đặc biệt nó phải
thể hiện được hồn của nhân vật. Tuy nhiên để nghề đúc, gò đồng, chạm khảm phát
triển và có giá trị kinh tế thì còn phải
phụ thuộc vào kỹ năng và bí quyết gia truyền.
Nổi tiếng với kỹ nghệ đúc đồng là
các làng Đại Bái, Ngũ Xá và Phước Kiều… Sản phẩm đúc đồng của những người thợ ở
đây đã đạt đến trình độ kỹ thuật điêu luyện. Bên cạnh sự thông minh, sáng tạo,
đôi mắt nhìn chuẩn xác, bàn tay khéo léo và đức tình cẩn trọng thì mỗi một làng
đều có một bí kíp riêng. Trong đó, các nghệ nhân Dương Ngọc Thắng, Nguyễn Tấn
Thỉnh, Dương Bá Dũng, Nguyễn Thế Long... được coi là những bậc thầy về đúc đồng
vào tạo hình tranh đồng.
Tranh đồng mỹ nghệ được nhiều
người trong và ngoài nước tìm đến không chỉ vì những nét hoa văn độc đáo, tinh
xảo mà còn ở sự sống động của nó. Qua bàn tay chạm trổ khéo léo của các nghệ
nhân, bức tranh đồng như hiện hữu trong đó hồn quê đất Việt như lũy tre, cây
đa, bến nước, mái rạ,… mà bất cứ người Việt Nam nào dù ở quê nhà hay ở những
miền đất xa xôi đều cảm nhận nơi đó sự bình yên và ấm cúng. Bởi mang những ý
nghĩa truyền thống tốt đẹp như vậy nên nhiều người đã chọn tranh đồng nghệ
thuật để làm điểm nhấn cho không gian sống.
Ở một khía cạnh nào đó, tranh đồng còn là một vật
linh thiêng góp phần cho cuộc sống thêm thuận hòa, an khang. Nhiều người còn
xem sự hiện diện của những bức tranh đồng như thần hộ mệnh cho sự ăn nên làm ra
của mình. Đó cũng là lý do ngày càng có nhiều người chọn tranh đồng nghệ thuật
làm quà tặng cho các đối tác làm ăn…