Tới Phú Nghĩa vào giữa trưa khi mọi người đều đã đói bụng, đoàn chúng tôi tạt vào quán cơm ven đường để nạp “năng lượng” và cũng để hỏi thăm đường tới nhà Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh (thôn Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ, Hà Nội). Khi nhắc đến tên ông, mọi người ở đây ai cũng biết và hướng dẫn rất nhiệt tình. Đón tiếp chúng tôi là một người đàn ông thấp đậm, mặc áo nâu rất hợp với phong cách của một nghệ nhân. Khi bước vào nhà, đập vào mắt chúng tôi là một căn phòng với rất nhiều giấy khen cùng những tác phẩm đã đạt giải thưởng.
Bên ấm trà xanh, Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh tâm sự: Năm 1987, ông sáng tác 5 tác phẩm (hộp trang sức, cặp sách, đèn bàn…) dự thi và đạt giải Hội thi làng hàng Thủ công mỹ nghệ Việt Nam, trong đó có 1 huy chương vàng, 1 huy chương bạc, 3 huy chương đồng và các bằng khen khác.
|
|
Liên tục từ đó, ông sáng tác và sản xuất phát triển nghề mây tre đan truyền thống địa phương tại làng, truyền dạy cho con cháu và các học viên các vùng lân cận, đào tạo nghề tại các trung tâm hướng nghiệp ở Đông Anh (Hà Nội) và Mộc Châu (Sơn La). Đến năm 1990, ông làm tổ trưởng tổ kỹ thuật Xí nghiệp mây tre đan Chương Mỹ, gắn với nhiệm vụ tìm tòi, nâng cao kỹ thuật đan. Với sự phấn đấu không ngừng, đến năm 1999, ông đạt giải “Bàn tay vàng” vì những đóng góp to lớn trong việc bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật đặc sắc do Hội đồng Trung ương Liên minh của HTX Việt Nam trao tặng. Liên tiếp từ năm 2003 và 2004, ông đều đạt giải thưởng thiết kế hàng thủ công của Bộ NN & PTNT và giải thưởng Festival Huế. Đặc biệt, năm 2006, với tác phẩm “Đèn treo”, ông đã giành giải nhất và Cúp vàng sáng tạo Golden cùng 1 giải khuyến khích, 3 giấy chứng nhận thi sản phẩm của Bộ NN & PTNT. Năm 2008, ông tiếp tục giành giải nhất với sản phẩm “Bình hoa đan mây”. Và năm 2009, sản phẩm “Đèn treo thưa” hoàn toàn được đan bằng tre đã mang về cho ông giải nhì Hội thi toàn quốc. Trong dịp kỷ niệm đại lễ, ông đã có 5 sản phẩm lọt vào vòng chung khảo cúp 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, trong đó có chiếc lục bình đã được ghi vào vào kỉ lục guiness Việt Nam với chiều cao 5,6m.
|
Rót thêm tuần trà, Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh chia sẻ, may mắn lớn nhất đối với ông là được sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống cha truyền con nối với nghề đan lát. Kế thừa và phát huy những gì cha ông để lại, các thế hệ con cháu của ông bây giờ cũng say mê đan lát. Nhờ đó, ông nhận được sự thông cảm, hiểu và chia sẻ của những người trong gia đình. Vốn là người con của làng nghề, ông luôn cố gắng phát huy, trân trọng lối đan cổ truyền.
|
Cố nghệ nhân: Nguyễn Văn Khiếu - Thân sinh Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh
|
Một phần gian trưng bày sản phẩm của Nghệ nhân
|
Theo đó, từ khâu sấy thủ công trong lò kín đến việc chẻ, đan và tạo màu… đều được ông nghiên cứu kỹ lưỡng, áp dụng triệt để lối cổ để không đánh mất đi bản sắc của cha ông để lại. Song song với việc đi theo xu hướng mới, ông vẫn luôn dành tâm huyết cùng gia đình duy trì, phát huy lối đan cổ. Ước mơ giản dị của ông là phục chế được một số sản phẩm cổ, tập hợp thành một bảo tàng nhỏ để truyền mãi tới đời sau.
Chia tay với chúng tôi, Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đau đáu nỗi niềm: Lớp trẻ bây giờ không còn mặn mà với nghề nữa, cơ chế thị trường đẩy lùi họ khỏi làng nghề ngày càng xa. Cùng với đó phải đối mặt với suy thoái kinh tế, sự cạnh tranh gay gắt, chưa bao giờ mây tre đan Phú Nghĩa gặp khó khăn đến vậy