Theo câu thơ của Nguyên Sa “Em ở đâu, hỡi mùa thu tóc
ngắn?/ Giữ hộ anh màu áo lụa Hà Đông”, tôi đưa một số người bạn Việt
kiều đến thăm làng lụa Vạn Phúc, quận Hà Đông, Hà Nội.
Qua chiếc cổng làng mới xây, không khó khăn lắm, chúng tôi tìm
đến được gia đình cụ Triệu Văn Mão, một trong những nghệ nhân nổi tiếng
của làng nghề và là một trong số ít gia đình hiện còn lưu giữ và sản
xuất lụa vân, loại lụa mà hoa văn nổi trên mặt lụa mượt, một thương hiệu
cổ xưa của Vạn Phúc đã đi vào thi ca:
The La, lĩnh Bởi, sồi Phùng
Lụa vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ Bôn.
Với sản phẩm lụa vân truyền thống, gia đình cụ Mão đã sản xuất được
nhiều mẫu lụa quý hiếm bằng nguyên liệu tơ tằm 100% như vân Quế hồng
diệp, lụa vân Triện thọ, lụa vân Băng hoa, lụa vân Long phượng mây bay,
lụa vân Song hạc, lụa vân Mai thọ, lụa sa Đuôi công to, lụa vân Lưỡng
long song phượng, lụa vân Lưỡng long song thọ... Tất cả gồm hơn 20 mẫu
lụa quý hiếm. Lụa truyền thống được phục chế không chỉ quý bởi cách dệt
thủ công tạo ra mặt hàng tinh sảo, màu sắc êm dịu mà các hoa văn mang
nét văn hóa Việt đậm nét. Gia đình cụ hiện còn có xưởng dệt nằm cạnh cửa
hàng giới thiệu sản phẩm truyền thống.
Một người con của cụ cho chúng tôi biết, do là sản phẩm truyền thống
được gia đình gìn giữ và phát triển nên chất lượng các sản phẩm lụa do
gia đình sản xuất đều có nhãn mác riêng, được nhiều khách hàng, nhất là
những khách hàng lớn quan tâm, đặt hàng dài hạn. Còn nhớ, vào năm 2006,
khi sản phẩm lụa của gia đình ông Mão được trưng bày tại Văn Miếu Quốc
Tử Giám đã thu hút được sự quan tâm, chú ý đặc biệt của cựu Tổng thống
Hoa Kỳ Bill Clinton khi ông sang thăm Việt Nam.
Ngày đêm Vạn Phúc vẫn rộn rã tiếng thoi đưa.
Ở Vạn Phúc, có đền thờ Tổ nghề A Lã Thị Nương. Trong thời gian sống ở
đây, bà đã dạy dân cách làm ăn và truyền nghề dệt lụa. Sau khi mất, bà
đã được phong làm thành hoàng làng.
Lụa Vạn Phúc không chỉ đẹp về mẫu mã, tinh xảo về đường nét kỹ thuật
mà còn phong phú đa dạng về thể loại với hàng trăm mặt hàng lụa, là,
gấm, vóc, the, lĩnh, bằng, quế, đoạn, sa, đũi, kỳ cầu...Ðể tạo ra những
sản phẩm tơ lụa tuyệt hảo, những người thợ Vạn Phúc đã tiến hành những
quy trình kỹ thuật phức tạp, nhiều công sức và trí tuệ.
Có nhiều sản phẩm từ lụa phong phú, độc đáo được khách hàng ưa chuộng.
Vạn Phúc có diện tích tự nhiên gần 150 ha, với khoảng 17 nghìn nhân
khẩu. Làng xưa có tên là Vạn Bảo, với nghề dệt lụa nổi tiếng, đến nay đã
có bề dày truyền thống hàng nghìn năm. Năm 2003, làng Vạn Phúc được đổi
tên thành phường Vạn Phúc như ngày nay. Vạn Phúc hiện có hơn 300 cơ sở,
doanh nghiệp, hộ gia đình sản xuất, kinh doanh sản phẩm làng nghề,
trong đó có 30 cơ sở, doanh nghiệp và hơn 200 hộ gia đình với khoảng 250
máy dệt và 150 cửa hàng kinh doanh sản phẩm và dịch vụ thương mại.
Hằng năm, làng Vạn Phúc đón hàng nghìn đoàn khách trong và ngoài nước đến thăm quan và trao đổi, mua bán
sản phẩm làng nghề. Ngày nay, lụa Vạn Phúc đang đứng trước những khó
khăn, thách thức. Hàng giả, hàng nhái, mặt hàng lụa giá rẻ, chất lượng
kém được nhiều người nhập từ Trung Quốc mang về làng bày bán, trà trộn,
không những giảm uy tín của lụa chính hiệu mà còn khiến nhiều khách du
lịch không khỏi hoang mang.
Được du khách trong và ngoài nước biết đến với thương hiệu làng nghề
dệt lụa nổi tiếng, phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội đang
đặt mục tiêu trong những năm tới là tập trung phát triển kinh tế làng
nghề theo hướng bền vững; phát huy giá trị văn hóa, xây dựng nơi đây trở thành điểm du lịch làng nghề hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.
Theo: nhandan.org.vn