Tiếp xúc với chị, chúng tôi được hay, các sản phẩm mây
tre đan (thúng, giỏ, lồng bàn…) của xưởng chị còn xuất cả sang các
nước: Mỹ, Anh, Pháp… Từ tháng 8 cho đến dịp Tết Nguyên đán cổ truyền là
quãng thời gian mà xưởng của chị cũng như các xưởng khác đang hoạt động
trên địa bàn Đông Phương Yên bận rộn hơn cả. Lẽ bởi, vào thời điểm này,
đơn đặt hàng trên thị trường không ngừng gia tăng.
Chẳng thế mà ở xưởng nhà anh Nguyễn Văn Khanh, ở thôn
Yên Kiện (Đông Phương Yên) trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014 vừa
qua, trưa 30 Tết xưởng anh mới nghỉ, nhưng đến sáng mùng 2 Tết, các lao
động của xưởng anh đã bắt tay ngay vào công việc. Nguyên nhân cũng bởi,
trong dịp này, các thương lái đặt hàng với số lượng lớn.
Anh Nguyễn Văn Khanh tâm sự, anh theo nghề này đến nay
đã ngót 40 năm. Làm nghề mây tre đan đòi hỏi sự khéo léo và sáng tạo.
Những người có tay nghề vững – thâm niên lâu năm thì chỉ cần 2 tiếng để
hoàn thành một sản phẩm (với các công đoạn, vót, chà, đan, cạp…). Còn
người mới vào nghề thì phải mất 3-4 tiếng đồng hồ. Các sản phẩm: rổ, rá,
túi, nong, thúng… xưởng nhà anh được làm khá bài bản và mang những dấu
ấn riêng của các lao động, nên những năm qua đã chiếm lĩnh được thị
trường các nước: Nhật, Mỹ và một số nước Đông Âu. Bởi thế cho nên, để
không bị đứt quãng trong quá trình cung cấp sản phẩm ra thị trường, sau
khi mở xưởng, gia đình anh đã ký kết hợp đồng với hơn chục “vệ tinh” –
các hộ gia đình đảm nhận từng công đoạn (phơi tre, vót, đan... ). Tổng
số nhân công mà xưởng anh phải trả lương theo đó cũng lên đến 200-300
người.
Thúc đẩy phát triển kinh tế, đẩy lùi tệ nạn
Bên cạnh nghề nông, kinh doanh buôn bán, theo như
người dân địa phương cho biết thì Đông Phương Yên từ hàng trăm năm nay
đã nổi tiếng với các sản phẩm mây tre đan thủ công. Ban đầu chỉ làm
những vật dụng phục vụ cho sinh hoạt thường ngày như: rổ, rá… song càng
về sau, với bản tính cần cù, sáng tạo trong quá trình sản xuất, chế tác
các sản phẩm, vật dụng từ nguyên liệu mây tre đan, nhiều sản phẩm với
mẫu mã đẹp, mang tính trang trí nghệ thuật cao (túi xách, lồng đèn, bình
đựng hoa giấy...) đã ra đời. Đến năm 2004, 2005, do thị trường tiêu thụ
quốc tế không ngừng được mở rộng nên Đông Phương Yên đã được công nhận
là: “Làng nghề mây tre đan xuất khẩu”. Nhiều hộ gia đình đã giàu lên nhờ
nghề mây tre đan. Hàng ngàn lao động địa phương được giải quyết công ăn
việc làm.
Ông Nguyễn Văn Tăng – Chủ tịch UBND xã Đông Phương Yên
cho biết, xã hiện có 7 thôn với 2.843 hộ (hơn 10 nhân khẩu). Trong số
đó có 6/7 thôn được cấp bằng công nhận có nghề mây tre đan truyền thống.
Số lao động được giải quyết công ăn việc làm tại chỗ chiếm khoảng 75%
dân số trên địa bàn. Thu nhập bình quân mỗi lao động làm nghề mây tre
đan những lúc nông nhàn cũng đạt 2,5 - 3 triệu đồng/tháng, thậm chí vào
vụ còn đạt 4 – 4,5 triệu đồng/tháng. Xác định rõ vai trò của làng nghề
trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đẩy lùi tệ nạn xã hội
trên địa bàn, thời gian qua, chính quyền địa phương không ngừng tạo điều
kiện cho bà con vay vốn, phát triển mở rộng xưởng sản xuất, thị trường
xuất khẩu. Để đổi mới đa dạng mẫu mã, chủng loại các sản phẩm mây tre
đan, hàng năm, UBND xã đã phối hợp với các phòng chức năng của huyện mở
các lớp dạy thêm nhằm nâng cao tay nghề cũng như nâng cao ý thức bảo
tồn, duy trì và phát triển làng nghề cho bà con Đông Phương Yên.
Chia tay Đông Phương Yên khi những đoàn xe tải nối
đuôi nhau “đổ” vào xã lấy hàng xuất ra thị trường, chúng tôi thấy trên
khuôn mặt bà con nơi đây ánh lên niềm hân hoan khó tả. Làng nghề mây tre
đan Đông Phương Yên đang khởi sắc từng ngay. Nó không chỉ làm nên
thương thiệu làng nghề Hà Nội mà còn góp phần gửi hồn Việt qua các sản
phẩm mây tre đan đến thị trường quốc tế.