Sáng qua,
21-5, tại thị xã Sơn Tây, UBND Thành phố Hà Nội đã tổ chức cuộc họp nhằm tìm ra
những giải pháp tối ưu cho công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di
tích làng cổ Đường Lâm. Đồng chí Phạm Quang Nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư
Thành ủy Hà Nội đã tới dự và chủ trì cuộc họp.
Cùng
tham gia đoàn công tác có Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Đặng Thị Bích Liên, Phó
Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trưởng Ban Tuyên giáo
Thành ủy Hà Nội Hồ Quang Lợi cùng các thành viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc
gia, Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, lãnh đạo các Sở VH-TT&DL, Sở Tài
Chính, Sở QH-KT, Sở TN-MT và đại diện các hộ dân của làng cổ…
![](http://www.anninhthudo.vn/Uploaded/sonhm/2013_05_22/bithu.jpg)
Đồng chí Bí thư Thành ủy thăm hỏi
một số hộ dân trong làng cổ
Xác định lại phương pháp bảo tồn
Trước khi
cuộc họp bắt đầu, đồng chí Bí thư Thành ủy đã có cuộc kiểm tra thực trạng di
sản làng cổ Đường Lâm, các di tích tiêu biểu như đình Mông Phụ, đình Cam Lâm -
ngôi đình hiện đang ở trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, cần tu bổ gấp.
Bên cạnh đó, đồng chí Phạm Quang Nghị cũng ghé thăm một số nhà dân như gia đình
ông Thể Tiến, ông Nguyễn Văn Hùng… hỏi thăm về điều kiện ăn ở, sự khó khăn
trong việc bảo tồn những di tích có cả trăm năm tuổi, đồng thời Bí thư Thành ủy
cũng lắng nghe ý kiến, tâm tư nguyện vọng của đại diện các hộ dân trong
làng.
Theo đánh giá của các đại biểu
tham dự cuộc họp, đây là lần đầu tiên sau 8 năm được phong tặng di sản, mọi vấn
đề tồn tại của làng cổ Đường Lâm, được đưa ra bàn thảo rộng rãi, được soi chiếu
dưới mọi góc cạnh, từ những khó khăn bức bối của người dân khi phải sống trong
lòng di sản, đến cái khó của chính quyền địa phương cũng như các nhà quản lý
trong khi vừa phải thực hiện đúng luật mà vẫn phải linh hoạt, uyển chuyển hài hòa
cho phù hợp với hoàn cảnh. Cái khó nữa là mô hình quản lý một di tích sống với
1.500 hộ dân thế nào, trong khi chưa từng có tiền lệ, lại cũng không thể bê
nguyên quy chế, cũng như mô hình của Hội An mà “áp”, bởi Hội An là phố thị,
trong khi đây lại là làng quê đồng bằng Bắc bộ thuần nông.
Đại diện cho các hộ dân làng
Đường Lâm, chị Giang Tú Oanh, người thôn Mông Phụ đã nêu nỗi khổ của người dân
phải ở trong làng cổ, nhà cổ và…cái gì cũng cổ. Thay mặt người dân, chị Oanh
cũng đưa ra nhiều câu hỏi, chờ sự giải đáp của các nhà quản lý, như 90% các hộ
gia đình trong làng Đường Lâm đều làm ruộng, tiền ăn đôi khi không đủ, nên việc
mở rộng diện tích ở theo đúng chuẩn là tường đá ong, cột gỗ, mái ngói ta… rất khó,
các vật liệu kiến trúc này hiện rất đắt đỏ. Chị Oanh cũng cho rằng nên “gỡ bí”
cho người dân, bởi hiện tại để xây nhà thủ tục quá rườm rà, rắc rối…
PGS.TS Đặng Văn Bài - Phó chủ
tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam giải thích, khó khăn mà Đường Lâm đang gặp
phải cũng là khó khăn chung của những ngôi làng cổ đã từng được xếp hạng trên
thế giới. Trước đó, Hội An cùng từng có thời điểm rất bi quan, nhưng rồi họ
cũng tìm ra được hướng đi đúng nhất. Nguyên Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa khẳng
định, điều cần nhất bây giờ là phải xác định giữ cho bằng được cảnh quan sinh
thái, nếu không, chẳng ai còn đến với Đường Lâm nữa. Hơn nữa, xây dựng
Quy hoạch tổng thể Đường Lâm đến nơi đến chốn. Bởi, “khó vạn lần dân liệu
cũng xong”.
Cơ chế linh hoạt, tính
toán cẩn trọng
Phát biểu báo cáo tại cuộc
họp, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết thêm, từ
năm 2009 đến nay, Hà Nội đã đầu tư 1.200 tỷ đồng để tu bổ tôn tạo 290 di tích
(chưa kể vốn xã hội hóa), vẫn còn 580 di tích trong diện cấp bách cần phải đầu
tư bảo tồn trong thời gian tới. Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng cho biết thêm,
năm 2011, Thành phố đã có chỉ đạo lập quy hoạch giãn dân tại Đường Lâm, chính
vì việc giải quyết chậm, chưa triệt để quy hoạch nên đã nảy sinh những việc không
đáng có. Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc yêu cầu UBND thị xã Sơn Tây và UBND xã Đường
Lâm trong quá trình thực hiện quy hoạch phải lấy ý kiến đóng góp từ phía người
dân, thực hiện quy chế dân chủ. Có chế tài, rõ ràng, công khai minh bạch trong
việc hộ nào có nhu cầu thêm đất ở, hộ nào không. Bên cạnh đó, mô hình BQL Làng
cổ Đường Lâm cũng sẽ được xem xét lại. Hiện, Hà Nội có rất nhiều BQL di tích
những mỗi nơi lại có một mô hình khác nhau.
Sau khi lắng nghe ý kiến góp ý
từ phía UBND xã, BQL Làng cổ, các Sở QH-KT, Sở VH-TT&DL, Sở TN-MT…, đồng
chí Phạm Quang Nghị kết luận cuộc họp và đưa ra một số yêu cầu. Khẳng định,
Đường Lâm là “viên ngọc quý”, Bí thư Thành ủy đánh giá cao những cố gắng ban
đầu của các ngành các cấp trong việc tuyên truyền quảng bá giá trị di tích, xây
dựng các tour, tuyến tham quan.
Bí thư Thành ủy Hà Nội yêu cầu
các ngành các cấp là khẩn trương nghiên cứu tìm ra giải pháp khả thi nhất cho
Đường Lâm, đây là việc khó và lớn, vì thế phải thẳng thắn vạch ra việc gì đã
làm được và làm tốt, việc gì chưa làm được và còn lúng túng. Cần áp dụng những
cơ chế linh hoạt cho người dân, trên cơ sở cố gắng giữ tối đa các yếu tố gốc
trong kiến trúc làng cổ. Xây dựng Quy hoạch tổng thể cho làng cổ không khó, cái
khó chính là khi đi vào chi tiết. Việc bố trí đất giãn dân cũng phải tính toán
sao cho cẩn trọng, giãn dân có thu hẹp đất canh tác hay không? Trong làng hộ
nào được chia đất giãn dân, hộ nào không? Theo kế hoạch, mỗi hộ dân sẽ được
180m2 ở khu giãn dân, Đường Lâm có 1.500 hộ, nếu nhân lên đây sẽ là một số
lượng đất không nhỏ. Xây dựng cơ chế đặc thù, phù hợp điều kiện thực tiễn,
“việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích phải dựa vào dân và vì dân, đừng bắt
dân phải chịu đựng những khó khăn không đáng có. Người dân mới là chủ thực sự
của di sản này”- Bí thư Thành ủy khẳng định.
Đồng chí Phạm Quang Nghị cũng
yêu cầu, trong thời gian tới tiếp tục lắng nghe và có đối thoại với người dân,
cả người đồng tình và không đồng tình. Rà soát lại điều lệ và quy chế hoạt động
của di sản, cái gì chặt quá thì phải sửa lại, đồng thời mong người dân tiếp tục
phát huy tinh thần trách nhiệm, chung tay cùng chính quyền các cấp trong việc
giữ gìn di sản quý.
Quyền lợi của người dân cần được tôn trọng
Phản ứng của một số người dân ở xã Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội) phản ánh sự không
bằng lòng của họ với công tác quản lý của các cơ quan hữu quan ở đó, nhưng
không phải muốn trả lại là trả được. Danh hiệu đâu phải trao cho từng cá nhân
mà cho địa phương, vùng đất đó. Dù vậy, chúng ta cần nghiêm túc nghiên cứu,
xem xét sự việc dưới nhiều góc độ, để đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của
nhân dân. Tôi cho rằng quyền lợi của người dân cần được tôn trọng. Chúng ta
cần bảo tồn di sản văn hóa nhưng đó cũng là vì cuộc sống của người dân. Điều
gì chưa tốt thì rõ ràng cần xem xét để có được chính sách, giải pháp phù hợp
nhất để quản lý tốt hơn và vẫn đảm bảo quyền lợi của người dân. Nói cách
khác, phải hài hòa được giữa bảo tồn di sản văn hóa với phục vụ yêu cầu phát
triển, giữa quản lý với quyền lợi của nhân dân.
Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục thanh
niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội
|
Theo: ANTĐ