Anh Tạ Măn, ở quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ được
dân mê đồ cổ gọi là "vua đồ cổ Óc Eo" vì sở hữu bộ sưu tập đồ cổ của nền
văn hóa này từ thế kỷ 7 đến 15.
Ngôi nhà của anh
Măn ở quận Thốt Nốt giống như một bảo tàng thu nhỏ. Anh Măn làm nghề
nông, vợ buôn bán tạp hóa tại chợ Thốt Nốt. Từ trước ra tới sau căn nhà
rộng 40m2 của anh Măn đều để cổ vật Óc Eo. Mê sưu tầm cổ vật này từ thời
trẻ; đây cũng là một trong những lý do người dân trong làng gọi anh là
"vua cổ vật".
|
Anh Tạ Măn bên tượng Thủy thần Inđu (Ấn Độ). Ảnh: Ngọc Trinh.
|
Một trong những món đồ gây ấn tượng nhất tại nhà anh
Măn là tượng thần Harihara bằng đá cao 1,55m, nặng 90kg vào thế kỷ thứ
7. Không chỉ thế, anh còn sở hữu bức tượng đồng Hejvara, đạo (Hindu) Ấn
Độ vào thế kỷ thứ 15; tượng phật Quan Âm 10 đầu, 20 tay cao 1,1m nặng 25
kg; cặp tượng Ganesa nam, nữ mặt người đầu voi đang quỳ trên bộ sử thi
vào thế kỷ 13, tượng Linga được làm bằng đá hoa cương có mắt thần, cao
7cm vào thế kỷ thứ 10... Những cổ vật này đều được anh mua tại vùng văn
hóa Óc Eo, (huyện Thoại Sơn – An Giang).
“Năm 20
tuổi tôi đã bắt đầu mê và sưu tầm đồ cổ là gốm sứ Trung Quốc. Tôi tự
dành dụm tiền để đi mua những cái bát, chén cũ mèm về. Có lúc người nhà
cho tôi là 'thằng điên', vì cứ nghe đâu có hơi đồ cổ, xa cách mấy tồi
cũng đến tận nơi xin coi, sờ mó chúng, nếu thấy cái nào chủ nhà không
cần xài bán rẻ là tìm mọi cách để mua bằng được", anh Măn nói.
|
Binh khí thờ cúng của nền văn hóa Óc Eo. Ảnh: Ngọc Trinh.
|
Nhiều năm lặn lội sưu tầm và chơi gốm sứ Trung Quốc,
anh Tạ Măn vẫn thấy thiếu điều gì đó. Năm 28 tuổi, anh có chuyến đi tới
thị trấn Óc Eo (huyện Thoại Sơn – An Giang) thăm người bạn, tình cờ thấy
nhiều nông dân ở đó khi làm đồng, thỉnh thoảng đào trúng hòn đá hay
những cái tô cũ rích và sứt mẻ. Người dân ở đây cho biết, những đồ này
là từ nền văn hóa Óc Eo để lại. Lúc đó, chưa có nhiều người biết cổ vật
của nền văn hóa đó có giá trị như hiện nay.
Ban đầu,
chỉ đem vài món nhỏ về sưu tầm, nhưng càng về sau càng thấy thích hơn
vì trên những hòn đá, tượng đá, tô, chén ở trong đất hàng thế kỷ mà còn
lưu giữ nét chữ viết và hoa văn rất lạ mắt, anh chuyển từ gốm sứ Trung
Quốc sang chơi đồ cổ của nền văn hóa Óc Eo. Và anh Măn cũng trở thành
người hiếm hoi sưu tầm cổ vật Óc Eo tại Thốt Nốt.
Chia
sẻ về bức tượng thần Harihara bằng đá cao 1,55m, nặng 90kg, anh nói:
“Cách đây 18 năm, tôi được một người bạn ở thị trấn Óc Eo giới thiệu có
anh nông dân tình cờ phát hiện bức tượng này khi đang cày ruộng. Tôi đã
tìm cách mua với giá 200 triệu đồng sau đó”.
Có một
sự trùng hợp ngẫu nhiên, vài năm sau khi anh đem tượng thần Harihara
bằng đá về nhà để trưng bày, gia đình anh làm ăn khấm khá hơn. 1 ha vườn
xoài cát Hòa Lộc và 5 công ruộng, năm nào cũng trúng mùa cho gia đình
anh lãi trên 150 triệu đồng/năm.
Theo: zing.vn