Cả làng chỉ còn 2 nhà làm tranh
Chúng tôi
tìm về làng tranh Đông Hồ vào những ngày cuối tháng 7 khi cái nắng chỉ
vàng nhẹ, đủ để lấp lánh ngôi làng cổ trầm mặc, thơ mộng và hữu tình đã
đi vào thơ của Hoàng Cầm: “Bên kia sông Ðuống/Quê hương ta lúa nếp thơm nồng/Tranh Ðông Hồ gà lợn nét tươi trong/Màu dân tộc sáng bừng trong giấy điệp”...
Trong căn
nhà xây theo lối kiến trúc đậm chất Đồng bằng Bắc bộ - nơi đây giờ là
Trung tâm Lưu giữ, bảo tồn tranh Đông Hồ - nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế cho
biết, nghề làm tranh Đông Hồ có từ thế kỷ 16, đến nay đã tồn tại trên
500 năm. Trước năm 1944, dòng tranh này phát triển cực thịnh. Khi đó, cả
làng Đông Hồ có 2 nghề chính là vẽ tranh bán Tết và làm vàng mã. Những
năm trước Cách mạng tháng Tám, làng có tới 17 dòng họ cùng làm tranh.
Thông thường, từ tháng giêng đến rằm tháng 7 (âm lịch), cả làng làm vàng
mã. Nhưng từ tháng 8 đến hết tháng 12 (âm lịch), cả làng lại nhộn nhịp,
rộn ràng chuyển sang làm tranh bán Tết.
Tuy nhiên,
do sự thay đổi về nhu cầu thẩm mỹ, thói quen chơi tranh của người dân,
đặc biệt là tác động của kinh tế thị trường và sự xuất hiện của nhiều
loại tranh hiện đại…, đã làm cho làng tranh Đông Hồ bị rơi vào quên
lãng. Đến nay cả làng chỉ còn 2 gia đình nghệ nhân già làm tranh, các
gia đình còn lại đã chuyển hẳn sang làm hàng mã để sinh sống.
Hiện tranh
Đông Hồ chủ yếu bán cho khách du lịch, nhưng 2 năm nay, lượng du khách
mỗi năm chỉ có vài chục lượt, nên tranh bán ra không nhiều. Tuy nhiên,
mỗi năm có hàng ngàn học sinh, sinh viên các trường học trên cả nước về
đây xem tranh và học nghề làm tranh Đông Hồ. Điều này đã làm cho những
gia đình làm tranh thêm yêu nghề và thấy cần gìn giữ nghề hơn.
Với
sự đầu tư, vào cuộc của đông đảo cơ quan chức năng và lòng yêu nghề của
người làng tranh, hy vọng một ngày không xa làng tranh Đông Hồ lại tấp
nập, rộn ràng như những câu thơ vui vẻ của Tú Xương:“Đì đẹt ngoài sân
chàng pháo chuột/Om sòm trên vách bức tranh gà”…
|
Và ước vọng hồi sinh
Với quyết
tâm không thể để mất một di sản văn hóa của dân tộc, nghệ nhân Nguyễn
Đăng Chế cùng con cháu đã mạnh dạn đầu tư hơn 3 tỷ đồng xây dựng Trung
tâm Lưu giữ, bảo tồn tranh Đông Hồ trên diện tích 5.500m2.
Mới đây,
UBND tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt Đề án bảo vệ và phát huy giá trị di sản
tranh Đông Hồ với tổng kinh phí gần 60 tỷ đồng. Anh Nguyễn Ngọc Chiến-
con rể nghệ nhân Nguyên Đăng Chế - hồ hởi: “Chúng tôi rất vui mừng.
Đây là cơ hội tốt cho làng tranh Đông Hồ có điều kiện để bảo tồn và phát
triển. Bởi từ khi tỉnh có chủ trương phục hồi làng tranh đến nay thì
mới đầu tư cho Trung tâm Lưu giữ, bảo tồn tranh Đông Hồ khoảng 50 triệu
đồng, còn đa phần do gia đình tự bỏ vốn”.
Theo ông
Nguyễn Văn Phong- Giám đốc Sở Văn hóa -Thể thao và Du lịch
(VH-TT&DL) Bắc Ninh, đề án trên sẽ được thực hiện từ năm 2014 đến
2016, bao gồm các hạng mục: Phục hồi, phát triển tranh dân gian Đông Hồ
(giai đoạn 2014-2016); xây dựng trung tâm bảo tồn và phát huy giá trị
tranh dân gian Đông Hồ (2014-2020); xây dựng hồ sơ ứng cử quốc gia tranh
dân gian Đông Hồ trình UNESCO đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật
thể cần bảo vệ khẩn cấp (2014-2016).
Bên cạnh
dự án này, Bắc Ninh cũng đang khuyến khích các doanh nghiệp chú trọng
đẩy mạnh các tour du lịch về Thuận Thành, tuyến chùa Dâu – chùa Bút Tháp
– làng tranh Đông Hồ; đồng thời, đẩy mạnh hoạt động quảng bá tranh dân
gian Đông Hồ tới các trường học và thị trường quốc tế.
Theo: baocongthuong.com.vn