Dồn dập IPO:
Giá thấp do bội thực nguồn cung
(Ngày đăng: 20/03/2014 Lượt xem: 299)
Theo thống kê sơ bộ, từ đầu năm tới nay, có trên 20 doanh nghiệp (DN)
đã công bố thực hiện IPO (đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng) - một
kỷ lục từ khi thực hiện cổ phần hóa (CPH) doanh nghiệp Nhà nước (DNNN). Tuy
nhiên, mặc cho thị trường chứng khoán (TTCK) sôi động, các đợt bán CP
vừa qua vẫn ế ẩm. Đã đến lúc cần nhìn lại tính hiệu quả của các đợt IPO
để tránh sa vào bệnh thành tích, vừa tốn kém vừa gây chậm trễ quá trình
đổi mới DNNN.
Kỳ vọng thu về hàng ngàn tỷ đồng
Hiện, một loạt DN đã được xếp danh sách IPO, nhiều nhất là DN ngành GTVT
như Cienco 6 bán 28.724.100 CP, Cienco 4 chào bán hơn 16 triệu CP giá
khởi điểm 10.000 đồng/CP, CIENCO5 chào bán 14,2 triệu CP với giá khởi
điểm 10.000 đồng/CP, Tổng Công ty Xây dựng đường thủy đấu giá hơn 9
triệu CP; Tổng Công ty Vận tải đấu giá hơn 15 triệu CP… Trước đó, Tổng
Công ty Viglacera tiến hành đấu giá 76.947.600 CP, Tổng Công ty Xây dựng
Bạch Đằng đưa 7.137.857 CP chào bán ra công chúng; Công ty TNHH MTV Vật
tư vận tải và xếp dỡ - Vinacomin (VMTS) đấu giá 2.694.100 CP; Tổng Công
ty Đầu tư nước và Môi trường Việt Nam (Viwaseen) bán 22.480.500 CP;
Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội (HANCORP) đấu giá 49.742.300 CP…
Dây chuyền sản xuất gạch tại Công ty Viglacera Hạ Long. Ảnh: Thế Duyệt
|
Nếu
như trước đây, mỗi khi một tổng công ty đưa cổ phiếu ra đấu giá là sự
kiện lớn trên TTCK thì hiện nay, những thông tin này lại trở nên quá
"nhàm" với nhà đầu tư (NĐT). Điều đáng nói là kết quả của những đợt bán
CP chưa được như mong muốn. Không một DN nào trong số những DN kể trên
bán được hết số CP chào bán. Ngay cả các tổng công ty có nhiều tiềm năng
như Viglacera cũng ế CP, các tổng công ty như Bạch Đằng, Hancorp cũng
chỉ bán được chưa tới 25% số CP chào bán.
Giới chuyên môn, đại diện nhiều công ty chứng khoán (CTCK) khi được hỏi
đều cho biết, số lượng NĐT đăng ký tham gia đấu giá rất ít và bản thân
họ cũng không mấy quan tâm. NĐT tổ chức lại càng ít tham gia. Có 3
nguyên nhân được chỉ ra để giải thích cho sự khởi đầu không mấy thuận
lợi này. Thứ nhất, giá chào bán nhiều CP quá cao so với thị giá CP trên
sàn. Đơn cử nhiều DN xây dựng, giao thông có các chỉ số tài chính tương
đương DN đem bán đấu giá hiện giao dịch CP trên sàn HOSE và HNX với giá
7.000 - 8.000 đồng, trong khi giá khởi điểm các đợt IPO đều ít nhất là
10.000 đồng/CP. Thứ hai, mua CP qua đấu giá tính thanh khoản rất thấp,
khi NĐT cần tiền khó bán được ngay. Thứ ba, việc dồn dập tung CP ra đấu
giá như vậy tạo tâm lý dư thừa khiến NĐT tổ chức thường có tâm lý đợi
đấu giá thất bại sẽ mua được giá thấp hơn. NĐT cá nhân thấy hàng nhiều
càng lo thị trường dội cung, CP sẽ mất giá.Trong khi đó, ở thời điểm này
có thể khẳng định, thị trường sẽ không thể tiêu hóa được hết số lượng
CP IPO khủng như đã nêu trên. Chưa kể còn nhiều tổng công ty, tập đoàn
lớn cũng đang rục rịch ra hàng như Vietnam Airlines, Vinatex, MobiFone…
Tránh tiền lệ xấu
Việc chào bán CP ra công chúng của các tổng công ty, DNNN không thành
công sẽ tạo tiền lệ xấu cho các đợt chào bán sau, gây ảnh hưởng không
tốt đến các DN có tiềm năng và gián tiếp gây thất thoát vốn Nhà nước.
Bởi vậy, các chuyên gia cho rằng, không nên trì hoãn việc đổi mới DNNN
nhưng nên có những cách tiếp cận khác trong tiến trình này. Quyền Viện
trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế T.Ư Nguyễn Đình Cung cho rằng, đã
đến lúc không nên buộc các DN đều phải chào bán CP ra công chúng mà nên
cho họ cơ hội khác như bán CP cho NĐT chiến lược trước. DN sau đó sẽ
chuyển đổi hình thức hoạt động sang mô hình công ty CP. Khi hoạt động
hiệu quả, DN có thể chào bán CP ra công chúng.
Đại diện nhiều CTCK lại cho rằng không nên khống chế phí tư vấn cổ phần
hóa của các DN như hiện nay, mà nên linh hoạt. Đại diện CTCK ACB cho
rằng, với mức phí vài chục triệu đồng cho một DN sẽ không thể tìm được
NĐT quan tâm, chứ chưa nói đến việc thuyết phục để họ mua CP. TS Lê Đăng
Doanh cũng chia sẻ, với các DNNN sau CPH, việc chọn được NĐT chiến lược
quan trọng hơn rất nhiều việc có thêm tiền hay có thêm các “ông chủ”
nhỏ lẻ. Bởi, NĐT lớn mới có thể giúp DN thay đổi phương thức quản trị,
giám sát và tạo ra những chuyển biến tích cực trong hoạt động của DN.
Rõ ràng là việc chào bán ồ ạt CP ra công chúng dưới tác động của các cơ
quan quản lý đang bộc lộ những bất cập cần xem xét. Đổi mới DNNN thông
qua CPH là tiến trình quan trọng và phù hợp với xu thế, tuy nhiên thực
tế cho thấy có nhiều cách để DN đổi mới, chứ không nhất thiết phải đi
theo một con đường mà biết chắc rằng sẽ gây lãng phí và không hiệu quả.
Theo: kinhte&dothi