|
Thứ trưởng Bùi Văn Ga |
Sau khi Dự thảo
qui chế tự chủ tuyển sinh được công bố, đa số ý kiến đồng tình với chủ
trương của Bộ về cơ chế mở, mềm dẻo, lộ trình phù hợp, tạo thuận lợi cho
các nhà trường và thêm nhiều cơ hội cho thí sinh.
Để hiểu rõ tầm quan trọng của việc đổi
mới tuyển sinh trong quá trình thực hiện Đề án đổi mới căn bản và toàn
diện GD&ĐT, báo Giáo dục và Thời đại đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga xung quanh Dự thảo qui chế này.
Bộ GD&ĐT tính thay đổi kỳ thi “3 chung” từ cách đây 3 năm
Thưa Thứ trưởng, Bộ GD&ĐT đã chuẩn bị thực hiện việc giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các nhà trường như thế nào?
Ngành GD&ĐT những năm gần đây đã có
những đổi mới mạnh mẽ về công tác quản lý trong quá trình thực hiện Chỉ
thị 296 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết số 05 của Ban Cán sự Đảng.
Nhiều văn bản qui phạm pháp luật đã được ban hành tạo điều kiện cho
công tác đổi mới được diễn ra thuận lợi như Nghị định 115 của Chính phủ,
thông tư 38, 08, 57... của Bộ GD&ĐT, đặc biệt là Luật Giáo dục Đại
học và mới đây nhất là Nghị định 141 của Chính phủ hướng dẫn thi hành
Luật Giáo dục Đại học.
Những văn bản này đã đi vào cuộc sống,
huy động nhiều nguồn lực tham gia công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động
GD - ĐT, tách bạch công tác quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT và công
tác chuyên môn của các nhà trường.
Công tác đổi mới trong quản lý đó đã tạo
tiền đề cho một cuộc đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT. Cách đây 3
năm, khi kỳ thi "3 chung" được đánh giá là tương đối hoàn hảo, Bộ
GD&ĐT đã nghĩ đến việc thay đổi kỳ thi này cho phù hợp với việc đổi
mới căn bản giáo dục và đào tạo trong những năm sắp tới. Bộ trưởng Phạm
Vũ Luận khi đó đã đề nghị một số trường trọng điểm nghiên cứu, đề xuất
phương án tuyển sinh riêng, nếu thấy hợp lý thì cho tiến hành thí điểm
ngay để rút kinh nghiệm nhân rộng trong toàn hệ thống.
Như vậy việc giao tự chủ tuyển sinh cho
các nhà trường đã được Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ tính đến từ rất sớm và
đã có sự chuẩn bị rất kỹ càng về việc này. Mặc dù trong giai đoạn đó
chưa có trường nào tiến hành tuyển sinh riêng trên thực tế nhưng với
quyết tâm đổi mới, Bộ đã đề xuất đưa vào Luật Giáo dục Đại học việc giao
quyền tự chủ cho các nhà trường, trong đó có tự chủ tuyển sinh.
Sau khi Bộ GD&ĐT đưa ra chủ trương tuyển sinh riêng, đã có trường ĐH nào hưởng ứng, thưa Thứ trưởng?
Hiện Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội và ĐHQG TP HCM chưa đề xuất
lại phương án tuyển sinh riêng nhưng Bộ GD&ĐT đánh giá cao tinh
thần trách nhiệm và sự nỗ lực của các nhà trường trong công tác đổi mới. |
Hưởng ứng đề nghị của Bộ GD&ĐT về
tuyển sinh riêng có 2 trường. Đầu tiên có Trường Đại học Bách khoa Hà
Nội đề xuất đề án năm 2011 và sau đó là Đại học Quốc gia Thành phố Hồ
Chí Minh đề xuất đề án năm 2012. Đây phải nói là những trường đi tiên
phong. Cả 2 đề án này đã được báo cáo ở Bộ GD&ĐT và đã được các bộ
phận liên quan của Bộ cân nhắc rất kỹ càng.
Đề án của Trường Đại học Bách Khoa Hà
Nội được thiết kế thi theo kiểu truyền thống. Bộ đề nghị Trường nghiên
cứu chỉnh sửa theo hướng đổi mới môn thi, đề thi, hình thức tổ chức
thi... để làm thí điểm nhân rộng. Bởi nếu thi theo kiểu truyền thống thì
sử dụng kỳ thi "3 chung" sẽ tốt hơn.
Đề án của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ
Chí Minh có tính đổi mới rõ rệt về cách thi và đề thi nhưng chỉ dành cho
học sinh trường chuyên thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Bộ
đề nghị Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu mở rộng đối
tượng tuyển sinh để đảm bảo công bằng.
Tuy cho đến nay 2 trường ĐH tiên phong
này chưa đề xuất lại phương án tuyển sinh riêng nhưng Bộ GD&ĐT đánh
giá cao tinh thần trách nhiệm và sự nỗ lực của nhà trường trong công tác
đổi mới.
Đến năm 2013, 10 trường thuộc khối năng
khiếu nghệ thuật phối hợp đề xuất phương án tuyển sinh riêng cho nhóm
trường này. Bộ GD&ĐT, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp
nghiên cứu đề án và đã đi đến quyết định cho triển khai. Theo báo cáo
của các trường trong nhóm này thì công tác tuyển sinh đã diễn ra rất tốt
đẹp, nhà trường đã chọn được những thí sinh phù hợp vào học những ngành
đặc thù.
Đổi mới phương thức tuyển sinh giúp nâng cao chất lượng đào tạo từ phổ thông đến ĐH
Thưa Thứ trưởng, có thể hiểu chủ
trương đổi mới tuyển sinh, giao tự chủ tuyển sinh cho các nhà trường là
nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo, chứ không phải nhằm giúp cho
các trường khó khăn trong tuyển sinh lấp đầy chỉ tiêu như một số người
lo lắng?
Các trường có thể liên kết với nhau để tổ chức tuyển sinh
riêng. Với những qui định mở trong Dự thảo tự chủ tuyển sinh, các trường
không khó khăn gì trong thực hiện việc tự chủ tuyển sinh theo đúng ý
nghĩa của nó |
Ý nghĩa của việc thi riêng là để các
trường áp dụng phương thức thi phù hợp nhằm chọn thí sinh có đủ năng lực
vào học các ngành nghề đào tạo của trường mình. Ngành nghề đa dạng và
yêu cầu của mỗi trường mỗi khác thế nên mỗi trường cần có phương án
tuyển sinh riêng. Nếu không phải vì mục đích đó thì phương thức tuyển
sinh "3 chung" là phù hợp nhất cho việc xét tuyển rộng rãi trong toàn hệ
thống.
Mặt khác, việc đổi mới phương thức tuyển
sinh sẽ có tác động mạnh mẽ đến phương pháp dạy và học không những ở
bậc phổ thông mà cả ở bậc cao đẳng, đại học. Nếu chúng ta vẫn duy trì
kiểu dạy và học theo cách truyền đạt kiến thức, học sinh chỉ cần nhớ
nhiều kiến thức là đạt kết quả cao thì phương thức thi như hiện nay phát
huy tác dụng tốt, không cần thay đổi gì.
Nhưng nếu chúng ta cần thay đổi cách dạy
và cách học theo hướng phát huy năng lực của học sinh thì phải đổi mới
tuyển sinh theo hướng khác. Do đó tự chủ tuyển sinh là cơ hội để các nhà
trường nghiên cứu tính toán chủ động thực hiện cách kiểm tra năng lực
thí sinh thế nào cho hợp lý nhưng đơn giản nhất để có thể tuyển được
những thí sinh phù hợp vào học các ngành nghề đào tạo tại trường.
Đề án đổi mới căn bản và toàn diện
GD&ĐT đã nêu rõ việc chuyển mục tiêu giảng dạy từ truyền đạt kiến
thức sang phát huy năng lực của học sinh. Vì vậy việc tuyển sinh đại
học, cao đẳng cần phải được thay đổi theo hướng này để hỗ trợ cho việc
đổi mới dạy và học.
Một số ý kiến cho rằng việc quy định
các trường tổ chức tuyển sinh riêng không sử dụng kết quả của kỳ thi
chung do Bộ GD&ĐT tổ chức sẽ gây khó khăn cho các trường tuyển sinh
riêng. Thứ trưởng có thể cho biết lý do Bộ GD&ĐT đưa ra quy định
này?
Ý nghĩa của chủ trương tuyển sinh riêng
là tạo điều kiện để các trường chủ động tuyển được những thí sinh có
năng lực phù hợp vào học các ngành nghề đào tạo tại trường. Điều này một
kỳ thi tuyển sinh chung khó có thể làm được. Nếu phương thức tuyển sinh
"3 chung" có thể làm được việc này thì không cần thiết phải tổ chức
thêm các đợt thi riêng để tránh gây phức tạp và tốn kém.
Vì vậy trong Dự thảo qui định tự chủ
tuyển sinh Bộ có đề nghị các trường nêu rõ mục đích tuyển sinh riêng. Dự
thảo cũng qui định rất mở. Nếu cơ sở giáo dục đại học chưa thực hiện
tuyển sinh riêng trong toàn trường thì có thể tuyển sinh riêng cho một
số ngành mà trường thấy cần thiết phải thay đổi phương thức tuyển sinh
trước, những ngành còn lại vẫn có thể sử dụng kết quả của kỳ thi chung.
Mặt khác, các trường cũng có thể liên
kết với nhau để tổ chức tuyển sinh riêng. Với những qui định mở như vậy,
các trường không khó khăn gì trong thực hiện việc tự chủ tuyển sinh
theo đúng ý nghĩa của nó.
Lý do khối trường công lập còn “hờ hững”
Như vậy có thể thấy mục đích tuyển
sinh riêng rất rõ ràng, đó là giúp các trường chủ động tuyển được thí
sinh phù hợp vào học các ngành của trường nhằm nâng cao chất lượng đào
tạo. Tuy nhiên, đến nay hầu như các trường công lập vẫn còn "hờ hững"
với chủ trương này. Thứ trưởng có thể giải thích lý do vì sao?
Đối với các trường công lập, đặc biệt là
các trường trọng điểm, việc tổ chức tuyển sinh riêng không có khó khăn
gì vì các trường này có đủ điều kiện đội ngũ, cơ sở vật chất và phương
tiện kỹ thuật. Các trường này hoàn toàn có thể đề xuất các phương án
tuyển sinh mới, phù hợp với việc kiểm tra năng lực của thí sinh, khác
biệt so với cách tuyển sinh truyền thống.
Tuy nhiên, các trường thấy rằng nếu thay
đổi lớn về phương thức tuyển sinh trong khi cách dạy, cách học ở bậc
phổ thông chưa kịp thay đổi sẽ gây khó khăn cho thí sinh. Vì vậy các
trường công lập chưa mạnh dạn đề xuất phương án tuyển sinh riêng của
trường mình.
Nay với lộ trình đổi mới tuyển sinh và
các qui định tự chủ tuyển sinh rất mở, trong thời gian tới sẽ có nhiều
trường đề xuất phương án tuyển sinh riêng. Các phương án này có thể
trước mắt tập trung cục bộ một số ngành nghề để rút kinh nghiệm nhằm
triển khai trong toàn trường khi kết thúc phương án tuyển sinh "3
chung".
Lộ trình tuyển sinh đại học 3 năm tới
Luật Giáo dục Đại học qui định các
cơ sở giáo dục được tự chủ trong công tác tuyển sinh, có nghĩa là việc
tuyển sinh từ nay là một công đoạn trong quá trình đào tạo mà nhà trường
có nhiệm vụ thực hiện. Tuy nhiên trong thực tế nước ta, điều kiện cơ sở
vật chất và đội ngũ các trường không đồng đều nên việc triển khai đồng
loạt sẽ rất khó.
Mặt khác, quá trình chuyển từ
phương thức thi “3 chung” do Bộ tổ chức sang phương án tuyển sinh riêng
do từng trưởng đảm nhiệm cần đảm bảo diễn ra trong trật tự, nghiêm túc,
không gây xáo trộn lớn trong xã hội cũng như sự lo lắng của học sinh,
phụ huynh.
Vì thế, trong vòng 3 năm tới, Bộ
vẫn tổ chức kỳ thi “3 chung” song song với các đợt tuyển sinh riêng của
các nhà trường. Thí sinh tham gia kỳ thi trong những năm sắp tới sẽ có
nhiều cơ hội lựa chọn để thể hiện năng lực của mình.
Các trường sẽ công bố công khai các
phương án tuyển sinh riêng để thí sinh nghiên cứu, lựa chọn. Thí sinh
có thể lựa chọn thi vào những trường mình yêu thích, có phương án tuyển
sinh phù hợp. Những thí sinh chưa quen với các phương án thi mới của các
trường tuyển sinh riêng thì vẫn tham gia kỳ thi "3 chung" do Bộ chức
như lâu nay.
Sự đổi mới thi tuyển sinh sẽ được thực hiện từng bước, thận trọng
theo lộ trình đã xác định, song song với quá trình đổi mới căn bản và
toàn diện cách dạy, cách học để không gây lo lắng cho thí sinh và phụ
huynh. |
Theo: giaoduc&thoidai