Giấc ngủ là phần quan trọng trong cuộc sống con người, và chiếc gối đã xuất hiện từ thời xa xưa. Tuy nhiên, quan niệm gối đầu phải êm ái và mềm mại không phải lúc nào cũng phổ biến. Trong nhiều nền văn minh cổ đại, gối được làm từ những vật liệu cứng như sứ và gỗ. Điều này không chỉ phản ánh các yếu tố văn hóa, thẩm mỹ mà còn có những lý do thực tế và y học sâu xa.
Tại sao nhiều chiếc gối cổ xưa làm bằng sứ và gỗ?
Việc sử dụng gối làm bằng sứ và gỗ trong các nền văn minh cổ đại không đơn thuần do thiếu bông vải hay vật liệu mềm mại. Dưới đây là những lý do tại sao người xưa dùng sứ và gỗ để làm gối đầu.
Lợi ích về sức khỏe và tư thế ngủ
Gối cứng giúp duy trì tư thế nằm đúng, giữ cho cột sống thẳng và giảm thiểu nguy cơ đau mỏi. Những chiếc gối sứ và gỗ thường được thiết kế với hình dạng hỗ trợ cổ, giúp người nằm giữ đúng tư thế và giảm bớt áp lực lên các điểm nhất định trên cơ thể. Điều này rất quan trọng vì tư thế ngủ sai có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đau cổ, đau lưng và các vấn đề về hô hấp.
Tại sao người xưa dùng sứ và gỗ để làm gối đầu? (Ảnh: Randa.tn)
Ngoài ra, những chiếc gối mềm, đặc biệt là loại gối làm từ vải và lông vũ, dễ bị ký sinh trùng và vi khuẩn xâm nhập. Còn gối được làm bằng sứ và gỗ, với bề mặt cứng và không hấp thụ độ ẩm, giúp giảm nguy cơ này, đảm bảo vệ sinh và sức khỏe cho người sử dụng. Trong các nền văn minh cổ đại, khi điều kiện vệ sinh chưa được phát triển, sử dụng gối cứng là một cách hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của các loại vi khuẩn và bảo vệ sức khỏe.
Văn hóa và tôn giáo
Gối được làm bằng sứ và gỗ thường được trang trí các hình ảnh, biểu tượng mang tính tôn giáo, tín ngưỡng, văn hóa. Ví dụ, ở Trung Quốc xưa, gối sứ có thể được trang trí với hình ảnh rồng phượng, hoa sen, hoặc các biểu tượng mang ý nghĩa may mắn và tài lộc. Những biểu tượng này không chỉ làm đẹp mà còn mang lại niềm tin và sự an tâm cho người sử dụng. Gối sứ trong triều đại nhà Tống thường được trang trí với các hoa văn tinh xảo, thể hiện nghệ thuật và văn hóa thời kỳ đó.
Trong nhiều nghi lễ tôn giáo và phong tục cổ truyền, gối sứ và gỗ được sử dụng như một phần của nghi lễ. Chúng có thể đóng vai trò quan trọng trong các nghi thức cầu nguyện, chữa bệnh hoặc các hoạt động tín ngưỡng khác. Chẳng hạn, các nhà sư thường sử dụng gối gỗ trong các buổi thiền định để giữ cho cột sống thẳng và tinh thần tỉnh táo. Gối gỗ cũng được sử dụng trong các nghi lễ truyền thống Nhật Bản như lễ trà đạo, nơi người tham gia ngồi thiền và sử dụng gối gỗ để duy trì tư thế ngồi đúng.
Độ bền và sự tiện lợi
Những chiếc gối cứng có thể chịu đựng môi trường khắc nghiệt, không bị ảnh hưởng bởi ẩm mốc, đó là lý do tại sao người xưa dùng sứ và gỗ để làm gối đầu. (Ảnh: eBay.ph)
Những chiếc gỗ được làm gỗ và sứ có thể chịu đựng môi trường khắc nghiệt, ít bị ảnh hưởng bởi sự ẩm mốc hay các yếu tố môi trường khác. Chúng có thể được sử dụng qua nhiều thế hệ mà không mất đi tính năng và vẻ đẹp ban đầu. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thời xưa, khi việc sản xuất và thay thế các vật dụng không dễ dàng như ngày nay.
Hơn nữa, những chiếc gối cứng như sứ và gỗ dễ dàng làm sạch hơn so với các loại gối mềm. Chúng không hấp thụ mồ hôi, bụi bẩn và các tạp chất khác, do đó dễ dàng vệ sinh bằng cách lau chùi đơn giản. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro sức khỏe cho người sử dụng. Vì vậy mà những chiếc gối cổ xưa làm bằng sứ và gỗ.
Thể hiện đẳng cấp và địa vị
Gối làm từ các loại gỗ quý như gỗ đàn hương, gỗ mun hay sứ cao cấp được xem là biểu tượng của sự giàu có và sang trọng. Việc sở hữu những chiếc gối như vậy thể hiện địa vị xã hội và sự thịnh vượng của gia đình. Trong xã hội phong kiến Trung Quốc, các gia đình quyền quý thường sử dụng gối sứ để thể hiện đẳng cấp và sự khác biệt.
Các nghệ nhân xưa đã dồn tâm huyết và tài năng vào việc chế tác những chiếc gối này. Những chi tiết chạm khắc tinh xảo, họa tiết trang trí cầu kỳ không chỉ làm tăng giá trị thẩm mỹ mà còn thể hiện trình độ của nghệ nhân, sự trân trọng đối với sản phẩm thủ công. Ví dụ, gối sứ trong thời nhà Minh có họa tiết hoa văn tinh xảo và phức tạp, thể hiện sự tinh tế và nghệ thuật cao cấp.
Những chi tiết chạm khắc tinh xảo, họa tiết trang trí cầu kỳ không chỉ làm tăng giá trị thẩm mỹ mà còn thể hiện tay nghề và trình độ của nghệ nhân xưa. (Ảnh: Neal Auction)
Tính đa dụng và tiện ích
Gối gỗ và sứ có thể được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau, từ việc ngủ nghỉ đến các nghi lễ tôn giáo hay các sự kiện đặc biệt. Tính đa dụng này giúp chúng trở thành vật dụng quan trọng trong đời sống hàng ngày. Chẳng hạn, gối gỗ không chỉ được sử dụng trong gia đình mà còn phổ biến trong các phòng thiền và tu viện. Đó là một trong những lý do tại sao nhiều chiếc gối cổ xưa làm bằng sứ và gỗ.
Làm đẹp không gian sống
Ngoài chức năng chính, những chiếc gối này còn được xem như một phần của nội thất, góp phần làm đẹp và hoàn thiện không gian sống. Chúng có thể được đặt ở nhiều vị trí trong nhà, từ phòng ngủ đến phòng khách, tạo điểm nhấn và tăng tính thẩm mỹ. Trong các ngôi nhà truyền thống Nhật Bản, gối gỗ thường được sử dụng trong các phòng trà và phòng khách, nơi tổ chức các buổi gặp gỡ và thưởng trà.
Nói chung, có nhiều lý do giải thích tại sao người xưa dùng sứ và gỗ để làm gối đầu. Những chiếc gối cổ xưa này không chỉ là vật dụng hàng ngày mà còn là biểu tượng của sự thịnh vượng, nghệ thuật và tinh thần trong các nền văn minh cổ đại.