Theo
đánh giá của các chuyên gia UNESCO, "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" đã
đáp ứng được tiêu chí quan trọng nhất trong năm tiêu chí, có giá
trị nổi bật mang tính toàn cầu, khích lệ ý thức chung của mọi dân tộc
trong việc thúc đẩy các giá trị đó. Cụ thể, hồ sơ "Tín ngưỡng thờ cúng
Hùng Vương" nêu rõ giá trị của di sản là thể hiện lòng tôn kính đối với
tổ tiên, theo truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" và khi được UNESCO công
nhận, di sản sẽ khích lệ nhận thức của cộng đồng nhiều quốc gia trên
thế giới về lòng biết ơn tổ tiên, về thái độ tôn trọng sự đa dạng văn
hóa. Bên cạnh đó, hồ sơ "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" của Việt Nam
cũng được đánh giá rất cao bởi tín ngưỡng này không chỉ được
thực hành một cách nhuần nhuyễn, trang trọng và bền vững trong cộng
đồng dân cư Việt Nam, nhất là tỉnh Phú Thọ, mà người Việt Nam còn áp dụng cả tín ngưỡng đó trong giáo dục và nghiên cứu khoa học. Trên thế giới, nhiều quốc gia cũng có nghi lễ thờ cúng tổ tiên, thờ nhân vật khai sáng dân tộc; thế nhưng, hiếm có nơi nào mà nhân dân các dân tộc trên mọi miền Tổ quốc, kiều bào ở nước ngoài, đều xem mình có chung Quốc Tổ, chung một cội rễ như ở Việt Nam.
Trải
qua hàng nghìn năm lịch sử, người Việt Nam ta ở trong nước và cả ở nước
ngoài đã lập tới 1.417 di tích thờ các Vua Hùng; vợ con, tướng lĩnh
thời các Vua Hùng; tổ chức giỗ Tổ hằng năm để bày tỏ lòng biết ơn tổ
tiên. Đây thật sự là một minh chứng khẳng định tín ngưỡng thờ cúng Hùng
Vương là một di sản văn hóa độc đáo, trường tồn cùng lịch sử dân tộc.
Đồng thời là dịp quan trọng để chúng ta quảng bá ra thế giới về một di
sản vô cùng giá trị, độc đáo, đã tồn tại hàng nghìn năm nay, thấm đẫm
vào tâm hồn, tình cảm, trở thành đạo lý truyền thống của đồng bào cả
nước, kiều bào ta ở nước ngoài.
Năm Quý Tỵ - 2013 là năm lẻ,
giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng do UBND tỉnh Phú Thọ chủ trì với sự
tham gia của tám tỉnh: Lạng Sơn, Hà Nam, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Đác Lắc,
Bình Định, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu, đồng thời diễn ra trong bảy
ngày, từ ngày 4 đến 10 tháng ba Âm lịch (tức ngày 13 đến ngày 19-4) với
nhiều nét mới. Trong đó, phần Lễ được tổ chức trang nghiêm, trọng thể
mang tính cộng đồng, gắn với các hoạt động tôn vinh di sản văn hóa "Tín
ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ" là di sản văn hóa phi vật thể đại
diện của nhân loại với chủ đề "Linh thiêng nguồn cội đất Tổ Hùng Vương" và khai mạc Lễ hội Đền Hùng năm Quý Tỵ - 2013 có sự tham gia của 24 nước trong Ủy ban Liên Chính phủ thực hiện Công ước 2003 của UNESCO và một số nước có nhiều
nét văn hóa tương đồng với Việt Nam. Chương trình được tổ chức vào tối 4
tháng 3 Âm lịch (tức ngày 13-4) và được truyền hình trực tiếp trên sóng
VTV 1 - Đài Truyền hình Việt Nam và Đài Phát thanh - Truyền hình Phú
Thọ. Bên cạnh đó là Lễ giỗ Quốc Tổ Lạc Long Quân; Lễ dâng hương tưởng
niệm Tổ Mẫu Âu Cơ và Lễ giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 Âm lịch.
Phần Hội cũng sẽ có nhiều
hoạt động đa dạng và đặc sắc nhưng vẫn bảo đảm vui tươi, lành mạnh, an
toàn, tiết kiệm, kết hợp hài hòa giữa văn hóa dân gian truyền thống và
hiện đại. Các hoạt động văn hóa, thể thao được tổ chức với quy mô rộng
khắp, từ thành phố Việt Trì cho đến Trung tâm lễ hội Đền Hùng và các
vùng phụ cận, gắn với tôn vinh di sản văn hóa "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng
Vương ở Phú Thọ" như: rước kiệu của các xã vùng ven; hội trại văn hóa,
biểu diễn nghệ thuật,
trưng bày sản vật và văn hóa ẩm thực của các địa phương trong tỉnh;
trình diễn diễn xướng văn hóa dân gian các dân tộc tỉnh Phú Thọ; Liên
hoan hát xoan và dân ca Phú Thọ lần thứ ba; hội thi gói, nấu bánh chưng,
giã bánh dày, triển lãm ảnh "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trong đời
sống văn hóa cộng đồng"; tổ chức các hoạt động thể thao: Giải bóng
chuyền các đội mạnh toàn quốc tranh cúp Hùng Vương năm 2013; Giải quần
vợt Hữu nghị Hùng Vương; Hội thi bơi chải trên sông Lô; cờ tướng, vật
dân tộc và bắn nỏ...
Để Lễ hội Đền Hùng năm 2013 là một lễ hội mẫu mực trong tổ chức và được sự hưởng ứng của đông đảo người dân, tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo
các ngành liên quan hoàn thành mặt bằng Quảng trường Hùng Vương và cấp
điện khu vực này bảo đảm cho tổ chức các hoạt động quan trọng của lễ
hội; tăng cường an ninh trật tự trước, trong và sau lễ hội cũng như đẩy
mạnh công tác quản lý, chấn chỉnh các hoạt động quảng cáo, tuyên truyền trực quan; chú trọng các hoạt động văn hóa, văn nghệ,
tuyên truyền; tổ chức phân luồng giao thông từ xa, kiên quyết không để
ùn tắc; tổ chức việc trông giữ xe theo đúng quy định; thực hiện nghiêm
việc niêm yết giá, xử lý các đối tượng vi phạm...
Chương
trình giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm Quý Tỵ - 2013 với hoạt
động phong phú, đa sắc mầu được tổ chức vào dịp đầu tháng 3 hằng năm là
một hoạt động quan trọng tiếp nối các hoạt động lễ hội du lịch văn hóa
truyền thống trên đất Tổ Hùng Vương trong năm 2013; là sự hưởng ứng và
cụ thể hóa Chương trình phát triển du lịch quốc gia và Năm du lịch quốc
gia đồng bằng sông Hồng. Đồng thời là bước quan trọng nhằm thực hiện chủ
trương xây dựng thành phố Việt Trì là thành phố lễ hội về với cội nguồn
của dân tộc Việt Nam. Chương trình để lại những ấn tượng tốt đẹp trong
lòng du khách gần xa khi về với đất Tổ Hùng Vương giàu truyền thống văn
hóa, lịch sử và lòng mến khách.
Đảng bộ, chính quyền và nhân dân
các dân tộc tỉnh Phú Thọ luôn nêu cao truyền thống đoàn kết và thể hiện
đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" tiếp tục đóng góp sức người, sức của nhiều
hơn nữa để bảo vệ, tôn tạo, xây dựng Khu di tích lịch sử đặc biệt quốc
gia Đền Hùng ngày càng khang trang, to đẹp hơn, xứng đáng là điểm đến
của đồng bào cả nước trong hành trình tâm linh về với cội nguồn tiên tổ.
Đây là dịp thực hành và trao truyền "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương",
di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, để xứng đáng "Từ Đền Hùng nhìn ra cả nước và từ cả nước hướng về Đền Hùng", cùng nhân dân cả nước nguyện mãi mãi khắc ghi lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước/Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước".