Chè Vô Tranh
(huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) nằm cùng nhóm với những sản phẩm trà
nổi tiếng của Thái Nguyên như Tân Cương (TP Thái Nguyên), La Bằng, Hùng
Sơn (Đại Từ) hay Trại Cài (Đồng Hỷ)…
Màu xanh bát ngát của những đồi chè
tròn trịa, căng tràn sức sống được nguồn nước của 2 dòng sông Cầu và
sông Giang Tiên thơ mộng nuôi dưỡng đã tạo nên nét quyến rũ và độc đáo
của chè Vô Tranh, không thể lẫn với loại chè khác, và một khi đã uống
thì không thể quên.
Duyên nợ chè Vô Tranh
Xã Vô Tranh đã chính thức nhận được
Quyết định chứng nhận nhãn hiệu chè tập thể Vô Tranh do Cục Sở hữu trí
tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) cấp vào tháng 3/2013. Hiện xã có 4 làng
nghề truyền thống sản xuất chè là: Tân Bình, Toàn Thắng, Bình Long và
Thành Công. Với những lợi thế như vậy, Vô Tranh đã được Ban tổ chức
Festival Trà Thái Nguyên - Việt Nam lần thứ 2 (năm 2013) lựa chọn làm
điểm đến trong các tour du lịch sinh thái.
Lễ đón nhận danh hiệu làng nghề chè sạch xóm Toàn Thắng, xã Vô Tranh
Người già ở Vô Tranh nhớ lại, sau năm
1960, nhờ chính sách phát triển cây chè của tỉnh Bắc Thái (cũ), Vô Tranh
đã hình thành HTX sản xuất chè, và nhờ vậy cây chè được phát triển với
quy mô lớn. Cụ Bùi Văn Hoan (84 tuổi, xóm Liên Hồng) kể, thực tế người
dân xác định chè là cây kinh tế chủ đạo chỉ bởi khi ấy, xã viên đi trồng
chè thì được hỗ trợ gạo ăn.
Chính bởi mục đích của người dân như
vậy mà cây chè Vô Tranh đã “bảy nổi, ba chìm”. Có dạo, người dân phạt
chè trồng mơ lai, hồng không hạt, có dạo lại thay bằng vải thiều, hồng
xiêm…
Bất chấp những tư duy chủ quan của con
người, vượt lên mọi thăng trầm của thị trường, cây chè vẫn bén rễ trên
đất Vô Tranh. Ngược lại, đất Vô Tranh dường như tụ khí để dành cho cây
chè phát lộ hết những tinh túy của mình. Chè Vô Tranh có mùi thơm cốm,
vị dịu lại đượm hậu.
Do hợp thổ nhưỡng, hạt chè đặt xuống,
mầm nẩy, chỉ 3 năm sau đã phát tán rộng, búp nhiều. Cây chè Vô Tranh cho
năng suất, chất lượng cao đã làm thay đổi đời sống của người dân, mang
lại sự trù phú cho vùng đất hoang hóa, âm u ngày nào...
Cây làm giàu
Bước vào thời kỳ đổi mới, Nhà nước có
nhiều cơ chế chính sách phù hợp cho từng vùng miền. Vô Tranh cũng là một
trong những đơn vị nằm trong vùng quy hoạch của huyện Phú Lương theo
định hướng lấy cây chè là cây mũi nhọn, cây chủ lực để phát triển kinh
tế.
Các tổ chức, đoàn thể đã đứng ra tín
chấp với các ngân hàng cho người dân vay vốn để đầu tư sản xuất. Nhờ có
sự đầu tư về vốn, cây giống, khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên cây chè
đã từng bước giúp người dân xã Vô Tranh cải thiện đời sống. Từ chỗ là
cây xóa đói giảm nghèo, chè được xác định lại là cây làm giàu trên đất
Vô Tranh.
Từ chỗ là cây xóa đói giảm nghèo, chè được xác định lại là cây làm giàu trên đất Vô Tranh
Ông Nguyễn Đức Khuê (Bí thư Đảng uỷ xã
Vô Tranh) cho biết, xã hiện có 2.400 hộ, 8.600 nhân khẩu, 25 xóm, hơn
90% dân số của xóm sinh sống nhờ cây chè. Với 680 ha chè, trong đó có
625 ha chè kinh doanh, năng suất đạt hơn 90 tạ/ha, sản lượng chè búp khô
năm 2012 đạt 1.214 tấn.
Năm 2013, do nông dân đầu tư tích cực
hơn cho cây chè, năng suất dự ước đạt gần 100 tạ/ha, sản lượng chè búp
khô ước đạt 1.500 tấn/năm, giá trị 150 tỉ đồng.
Là một trong những xã đi đầu trong cải
tạo và trồng mới chè giống mới, từ hơn 10 năm nay, người dân xã Vô
Tranh đã từng bước chuyển đổi, trồng thay thế cây chè cành giống mới cho
năng suất, chất lượng cao thay thế cho diện tích chè già cỗi, năng suất
thấp. Dự kiến toàn xã đến năm 2013 này đã trồng thay thế được hơn 50%
diện tích chè giống mới, chủ yếu là các giống Bát Tiên, Phúc Vân Tiên,
Kim Tuyên, Thuý Ngọc…
Không chỉ mạnh dạn đầu tư xây dựng
nương chè, người Vô Tranh còn chủ động chăm sóc, chế biến chè theo các
quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt. Năm 2008, UBND xã đã có
văn bản đề xuất với UBND huyện Phú Lương và Sở Khoa học - Công nghệ về
việc xây dựng thương hiệu Chè Vô Tranh.
Năm 2009, xã được cơ quan chức năng
Nhà nước có Quyết định công nhận 4 làng nghề là: Tân Bình, Toàn Thắng,
Bình Long và Thành Công. Nhiều lớp tập huấn kỹ thuật về sản xuất chè an
toàn được mở ra với sự hăng hái tham gia của người làm chè.
DN Thanh Thanh Trà, HTX chè Vô Tranh
và nhiều hộ dân trồng chè đã mua sắm được máy đóng gói hút chân không.
Để giảm sức lao động, nhiều hộ đầu tư giàn tưới chè như gia đình ông
Đặng Văn Liên, xóm 7; ông Đinh Quốc Văn, xóm Trung Thành 1; bà Nguyễn
Thị Cham, xóm Thống Nhất 3... các hộ này đạt thu nhập gần 100 triệu
đồng/năm từ chè.
Ông Trần Văn Sáng (xóm Bình Long, xã
Vô Tranh) cho biết, thực hành sản xuất chè an toàn mang lại lợi ích đáng
kể. Trước hết là đảm bảo sức khỏe cho chính người sản xuất. Quan trọng
hơn là giá bán của chè sạch ngày một tăng.
Mấy năm trước, giá chỉ bán được 50.000
đ/kg thì nay đã lên đến trên dưới 100.000 đ/kg chè búp móc câu. Trước,
mang chè ra chợ bán nhưng từ 3 năm nay tư thương đã vào tận nhà người
trồng chè đặt hàng, trả tiền trước. Thuận lợi như vậy nên bà con luôn ý
thức động viên, bảo ban nhau không làm ẩu, làm rối dù chỉ là một lạng
chè.
Ông Ngô Chí Đức (Phó Bí thư Thường
trực Đảng uỷ xã Vô Tranh) cho biết, tham gia Festival trà Quốc tế lần
thứ nhất năm 2011, người trồng chè Vô Tranh đã giành được 1 giải Bàn tay
vàng; 2 giải Bạc và 1 giải khuyến khích về chất lượng chè.
Tại Festival
trà lần thứ hai 2013 sắp được tổ chức, ngoài việc cử đội tham gia cuộc
thi "Bàn tay vàng" tại Lễ hội Văn hoá Trà, các làng nghề ở Vô Tranh còn
xây dựng gian hàng giới thiệu sản phẩm chè; xây dựng mô hình lô chè đẹp
đón khách tham quan.
Mỗi người dân
Vô Tranh đều có thể trở thành một hướng dẫn viên đưa khách đi tham quan
nương chè, biểu diễn nghệ thuật thu hái, chế biến chè và nghệ thuật
thưởng trà theo phong cách thuần Việt.
Theo: Nông nghiệp Việt Nam