Với những kỳ bí thiên nhiên và giai thoại nguồn
gốc, chùa Hang (núi Sam, TP. Châu Đốc) đã được công nhận Di tích Lịch sử
- Văn hóa cấp quốc gia.
Từ những tảng đá thiên nhiên chất chồng, rồi cũng có nhiều vồ đá chụm
lại… tạo thành lòng trống cỡ hai, ba chiếc đệm bàng, thậm chí có nơi
rộng hơn nên cư dân vùng Bảy Núi gọi là những hang, động, điện… Còn
người hành hương lại bảo đó là chùa Hang, như ngưỡng mộ dáng vẻ kỳ bí
của núi rừng.
Khám phá hấp dẫn
Nằm sát chân núi, chùa Hang ở Tô Lợi (xã Cô Tô, Tri Tôn) là một
trong những nơi độc đáo vùng Bảy Núi, với cấu trúc thiên nhiên hấp dẫn,
cảnh quan phối hợp hài hòa và cân xứng chốn tĩnh mịch. Từ xa trông vồ đá
to nằm dài cả ngàn tấn, chỉ dính chân với đất liền có phân nửa, giống
như chiếc thuyền đang cất mũi chạy tới. Vậy mà, bên trong lòng lại là
một khoảng không gian rộng, có nhiều ngõ ra vào, với bàn thờ Tam Bảo và
tượng Bác Hồ để người hành hương đến cúng, viếng. Tương truyền, nơi đây
gắn liền với quá trình kháng chiến của quân và dân xã Cô Tô.
![](http://img.infonet.vn/t660/Uploaded/thanhhuyen/2015_05_29/chua1.jpeg) |
Di tích chùa Hang núi Sam |
Mở cửa chùa Hang ở Tô Lợi, mọi người cảm nhận luồng ánh sáng ùa vào,
gió thổi theo riu riu, hơi đá tỏa ra… rất dễ chịu. Mặt bằng hang hình
bầu dục cỡ chục chiếc đệm bàng, bốn bề vách đá mòn lẳn, trần đá ngả màu
bã trầu. Bà Mai Thị Minh Thanh (quê Bạc Liêu, người trông coi nhang
khói) cho biết, chùa Hang được khám phá khá lâu và qua nhiều đời quản
tự, nền hang được lót gạch cho sạch và xây dựng cửa kín đáo, còn dáng vẻ
cảnh quan vẫn giữ y từ trước đến nay. Ngày mười bốn, rằm và hai mươi
chín, ba mươi có nhiều cư dân trong vùng đến cúng, viếng.
Dân đi viếng núi Cô Tô, ai cũng lên điện Nam Hải và nghỉ lại qua đêm
tại đây. Đường vào điện đi theo vách núi không mấy gì khó khăn, nhưng
phải đi ngang con suối và chui qua hang đá mới tới được. Cảnh quan thiên
nhiên như vậy nên kích thích sự tò mò thưởng ngoạn núi rừng. Bà Trần
Thị Diệu (cư dân sở tại, người trông coi nhang khói) kể, điện Nam Hải
được phát hiện năm 1942 và bị bom đạn tàn phá dữ dội hòng phá hủy. Thế
nhưng, không lay chuyển nổi trước sự kỳ bí của thiên nhiên, mà còn tạo
thêm tiếng vang để đời chốn non cao.
Tín ngưỡng dân gian
Đa số những hang, động, điện… trên núi Cô Tô đều do cư dân tại chỗ
phát hiện, đặt tên, tổ chức thờ phụng theo phương châm “cư sĩ tại gia”.
Những nơi này, cứ cha truyền con nối, qua nhiều đời quản tự, người đời
gọi đó là chùa họ. Chẳng hạn, như điện Nam Hải đón nhiều người hành
hương và du khách đến từ khắp nơi. Bên trong điện vẫn là hang đá, nhưng
mặt nền hơi hẹp, cỡ chừng chục người ngồi san sát. Các vách xung quanh
hang là mặt đá gồ ghề, lồi lõm trông rất kỳ dị, rồi cũng có những mảng
đá bị cắt lớp giống như “bánh da lợn” thật hấp dẫn.
![](http://img.infonet.vn/t660/Uploaded/thanhhuyen/2015_05_29/chua2.jpeg) |
Viếng chùa Hang núi Cô Tô |
Còn điện Năm Căn (khu vực vồ Sân Tiên) nhìn bề ngoài, ít ai biết đây
là một hang đá. Theo truyền thống, bàn chính giữa vẫn là thờ Phật, đối
diện là thờ các vị trụ trì và có cả bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ, các vị
Sơn Thần – Năm Non Bảy Núi... với những hình tượng mang tính linh
thiêng, vả lại còn là đặc trưng vùng núi non. Người hành hương và du
khách lên Cô Tô ghé viếng, cúng cầu mong “mưa thuận gió hòa, quốc thới
dân an và nhà nhà làm ăn phát đạt” theo dân gian và họ tộc gia đình. Đây
còn là nét đẹp tập quán, mọi người luôn tôn kính.
Toàn vùng Bảy Núi có 33 đồi, núi lớn và nhỏ, trong đó có 7 ngọn núi
nổi tiếng được ghi danh từ thời… khai sơn phá thạch, với hàng chục hang,
động, điện. Mỗi nơi đều có dấu ấn riêng, gắn liền với con người và vùng
đất chốn non cao. Cư dân xứ núi cho rằng, những nơi này đều là chỗ dựa
tinh thần của họ từ thời núi rừng còn hoang sơ, trồng tỉa cũng giản đơn,
sinh hoạt cuộc sống lam lũ hơn bây giờ. Nhớ những ấn tượng tốt đẹp đó,
cư dân xứ núi cố gắng giữ gìn, giới thiệu với người hành hương và du
khách gần xa chiêm ngưỡng, hiểu biết thêm về sự kỳ bí của núi rừng vùng
Bảy Núi.
Theo : infonet.vn