|
|
|
Vợ chồng bác Trần Thị
Công (61 tuổi) và Lê Văn Thứ (68 tuổi) là người làm nghề còn lại ở làng Vác
(tức làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, Thanh Oai). "Nghề có từ thời ông nội
tôi. Mẹ tôi đã tặng Bác Hồ quạt khi Bác còn sống. Đến nay chỉ còn hai vợ
chồng già làm, con cái đã chuyển sang làm lồng chim vì thu nhập cao hơn. Tôi
cũng phải làm lồng chim để tăng thêm thu nhập”, ông Thứ chia sẻ.
|
|
|
|
Mất khoảng 16 công đoạn
mới tạo nên một chiếc quạt sừng hoàn chỉnh. Quạt thường có 17 nan, làm từ tre
đã ngâm khoảng một tháng để chống mối mọt. Sau khi vót nan, ghép quạt là đến
công đoạn đóng nhài - những miếng thép mỏng có hình hoa để giữ cho nan quạt
được chắc chắn.
|
|
|
|
Tiếp theo là “làm nan
chính”. Nan gồm một nửa là sừng trâu và một nửa
là nan tre, được gắn với nhau bởi keo 502 rất chắc chắn. "Sừng trâu được
lấy từ làng Thụy Ứng (Thường Tín), thường thì chúng không thẳng, trước khi
làm quạt phải hơ lửa cho thẳng sau đó chạm trổ hình theo khách hàng mong
muốn".
|
|
|
|
Kế đến, nan quạt được
dàn để tạo khoảng cách bằng nhau. “Công đoạn làm quạt sừng không quá khó
nhưng cần nhất là sự tỉ mỉ”, bà Công chia sẻ.
|
|
|
|
Thú vị nhất là công đoạn
phất (dán giấy) quạt. Giấy dùng là giấy dó ở làng Đông Hồ (Bắc Ninh). Khi dán
không dùng keo mà dùng nhựa quả cậy (lấy từ Ninh Bình), thứ nhựa có đặc tính
mịn, rất dính và khi kết hợp với phẩm màu sẽ cho màu quạt theo ý muốn.
|
|
|
|
Công đoạn dán giấy gồm
có 3 phần nhỏ: Dán giấy dó phơi khô. Tiếp theo là phết màu (thường dùng phẩm
màu nâu và tím), phơi khô. Cuối cùng là phủ một lớp nhựa cậy để không bị phai
màu. Theo bác Công thì cho dù quạt có bị rơi xuống nước cũng không bị rách và
phai màu.
|
|
|
|
Trên quạt, người nghệ
nhân còn dùng kim châm để tạo hình rồng, khi giơ lên trước ánh nắng rất đẹp.
Gia đình ông bà chủ yếu nhận đơn đặt hàng từ các đình chùa (để làm quà biếu),
hoặc cho các đoàn văn công vì quạt rất bền.
|
|
|
|
“Giá quạt sừng khoảng
65.000 đồng một cái, thường thì có khách đặt chúng tôi mới làm. Do thu nhập
thấp và không ổn định nên rất nhiều gia đình đã bỏ nghề sang làm lồng chim và
quạt giấy thường. Chúng tôi chỉ mong sao nghề làm quạt sừng này không bị mai
một mà phát triển mãi", vợ chồng ông Thứ tâm sự.
|