Sau nhiều lần lỡ cơ duyên, lần này chúng tôi mới có dịp được gặp bà Phạm Thị Tắng tại không gian nhà sàn truyền thống của gia đình. Nghệ nhân Phạm Thị Tắng đã kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện về văn hóa Mường và hành trình của số phận để cô gái trẻ ngày nào trở thành một nghệ nhân dân gian của người Mường.

Theo quan niệm của người Mường, bà Máy là người được ma Nổ (ông tổ của nghề thuốc Nam) tin tưởng giao cho trọng trách hái thuốc nam (lá cây rừng) về chữa bệnh cho người dân trong làng, bản. Điều đặc biệt là không phải ai cũng có thể trở thành bà Máy, đó phải là người có đức và được cộng đồng người Mường tín nhiệm.

Nghệ nhân Phạm Thị Tắng trong trang phục biểu diễn

Ngoài ra, một bà Máy tài giỏi là người có nhiều con Mày, con Nuôi (những người được bà Máy cứu chữa khỏi bệnh). Tính đến nay bà Máy Tắng đã có hàng nghìn con Mày, con Nuôi. Các con Mày, con Nuôi của bà không chỉ hạn chế trong cộng đồng người Mường mà còn đến từ rất nhiều nơi trong và ngoài tỉnh.

Hàng năm, lễ hội Pồn Pôông (lễ hội vui chơi, hát múa bên cây hoa) được tổ chức đều đặn bên cây Bông trong không gian gia đình nhà bà Máy Tắng. Với người Mường nơi đây, không gian gia đình nhà bà Máy Tắng chính là "không gian thiêng" cho các lễ hội diễn ra.

Bà Máy Tắng còn nhiều lần đại diện cho tỉnh Thanh Hóa đi tham dự liên hoan văn hóa các dân tộc trong cả nước. Với những tiết mục như, sân khấu hóa lễ hội Pồn Pôông; Hòa xướng trống chiêng; Diễn xướng Xường, Đang.... và đã được tặng nhiều giấy khen, bằng khen của các hội diễn.

Nhận xét về bà Máy Tắng, anh Phạm Ngọc Khương, cán bộ Văn hóa xã Cao Ngọc, Ngọc Lặc cho biết, Máy Tắng được ví như người giữ “linh hồn” cho người Mường ở xã Cao Ngọc hiện nay. Tuy bà Máy Tắng không phải là bà Máy duy nhất, song có lẽ là người hiếm hoi nhận được sự tin tưởng và yêu mến của đại bộ phận người dân Mường nơi đây.

Bên cạnh đó, bà Máy Tắng không chỉ chữa bệnh mà còn đóng góp không nhỏ trong công tác gìn giữ văn hóa truyền thống của người Mường. Bà Máy Tắng từng nhiều lần đại diện cho huyện, tỉnh đi tham gia các liên hoan văn hóa, văn nghệ toàn quốc, các tiết mục do bà biểu diễn đều được đánh giá cao.

Được biết, năm qua, bà Máy Tắng có tên trong danh sách được đề nghị xét tặng danh hiệu nghệ nhân dân gian vì những đóng góp lâu nay. Có thể nói ngoài việc chữa bệnh, bà Máy Tắng còn tham gia gìn giữ văn hóa truyền thống của người Mường, xứng danh nghệ nhân người giữ “linh hồn” cho bản Mường.

                                                                         Theo laodongthudo.vn