Nghề chọn người…
Đó là nghệ nhân Từ Thị
Mến, sinh năm 1986. 30 tuổi đời nhưng Mến đã có 12 năm tuổi nghề theo
đuổi dòng tranh đá quý. Nhắc lại những ngày đầu bỡ ngỡ bước vào nghề đặc
biệt này, cô gái quê Thái Bình cho biết, thời điểm ấy cô mới tốt nghiệp
cấp 3, còn chưa kịp định hướng mình sẽ làm gì thì người bạn hàng xóm rủ
lên Hà Nội theo nghề làm tranh đá quý. Mặc dù không có năng khiếu hội
họa nhưng cô vẫn… liều một phen lên Hà Nội.
Những ngày đầu vào
nghề, với cô vẫn như một cơn ác mộng. Cô phải tập ngồi xổm cả ngày, phải
tập để cơ chân không bị đau, để bàn chân chịu lực của cơ thể cả trong
một ngày trời; rồi tập phân biệt các loại đá, tập cầm máng, cầm dao, tập
tạo thành các đường thẳng, đường tròn trên một tấm foocmica.
Ban đầu học làm tranh
phải quét đi quét lại cả tháng. Thậm chí, cô đã từng mất cả tháng trời
chỉ để học cách tạo vòng tròn trên tấm foocmica. Rồi chuyện làm một bức
tranh nhỏ mất cả tháng là chuyện bình thường. Cứ mỗi lần xong mỗi bức
tranh lại ngồi ngắm xem cần chỉnh sửa gì để hoàn thiện bức thứ hai. Mỗi
bức tranh nghệ nhân làm không giống nhau cũng chưa chắc bức sau đã đẹp,
có hồn hơn bức trước.
Trong quá trình học
nghề, Mến cũng được họa sĩ chỉ dạy nhưng chỉ những phần sáng tối, trung
gian, còn phối màu thì cô phải tự học, tự luyện và làm nhiều để phát
hiện ra được nhiều quy luật lạ trong nghề tranh đá.
Ví dụ như để làm da
người cũng cần phải pha chút màu hồng. Cô cũng vẫn phải tự đi chọn đá,
giã đá, đọc các màu trên các bức tranh để chuẩn bị nguyên liệu. Nhưng
cũng nhiều khi đang làm thì thấy màu đá được chuẩn bị không ưng, cô lại
bỏ đi làm lại.
Cô bảo, khó nhất trong
mỗi bức tranh là tạo sáng tối vì phải quan sát rất lâu để nhận ra phải
làm như thế nào cho ra chiều sâu vì bức tranh có những khối dày hơn bình
thường, nếu không để ý hoặc đầu tư thì dễ hỏng. Sự kiên trì, nhẫn nại
Mến có thừa nhưng có những khi ngắm những bức tranh mình vừa hoàn thành,
cô có cảm giác không đẹp, không thấy ưng.
Rồi cả mùi keo cũng
khiến cô khó chịu khiến cô nhiều lần chùn bước, chán nản, muốn bỏ việc.
Nhưng như duyên níu kéo, “nghề chọn người”, cứ những lúc chán nản nhất,
Mến lại cảm giác như mình vừa làm được một khối hình rất có hồn, khiến
cô lại say mê tạo tác tranh.
![](http://static.baophapluat.vn/uploaded/nguyenductung/2016_03_17/anh_1_bxqu.jpg.ashx?width=620) |
Một bức tranh đá nức tiếng của Mến |
Cô gái với “bàn tay phù thủy”…
Lâu dần cô hoàn thiện
tay nghề, có thể tung tẩy, vút vẩy cũng tạo thành được những đường nét,
chi tiết sâu, có hồn với từng bức tranh mình làm. Bác Trần Đại Nghĩa,
một chủ cửa hàng tranh cho biết: Mến là một trong những người làm tranh
phong cảnh đẹp nhất hiện nay. Tất cả những tranh phong cảnh đẹp mà Mến
làm đều được khách hàng ưng vì rất có hồn.
Bác Nghĩa cho biết
thêm, đặc biệt để tạo thành những hồ nước, dòng nước từ bột đá không dễ
chút nào, nhưng dưới “bàn tay phù thủy” của Mến, ai ngắm bức tranh cũng
giật mình, bởi họ tưởng tượng đấy là dòng nước thật.
Hiện nay, nhiều người
làm nghề tranh đá lắm nhưng để một bức tranh có hồn thì không dễ tìm.
Thậm chí nhiều lần bác Nghĩa đã đổi thợ làm đều bị khách trả lại, bác
lại phải tìm đến Từ Thị Mến để đặt tranh.
Mến chia sẻ, làm tranh
đá là làm hoàn toàn bằng thủ công nên không có điều gì chắc chắn, có thể
bức tranh sau sẽ không có hồn bằng bức tranh trước đó, thế nên nghệ
nhân phải luôn luôn tập trung, cuốn hút vào từng bức tranh mình làm mới
có thể khiến người khác mê đắm mỗi khi ngắm sản phẩm của mình.
Việc pha màu cũng là
một bí quyết của những người làm tranh đá, bởi cũng có những trường hợp
rõ ràng là màu hồng nhưng khi bấm keo vào lại chuyển màu đậm quá, khiến
nó mất đi màu hồng như hình ảnh mẫu. Động tác nhỏ keo này khiến bức
tranh biến đổi rất khó lường.
Đây cũng chính là điều
khiến cô gái trẻ này lo lắng nhất. Bởi có những lúc chọn đúng màu đá
rồi, nhưng sau khi nhỏ lên một lớp keo để gắn chặt chúng lại với nhau,
bức tranh lên màu đậm hơn, có thể làm xấu, làm hỏng bức tranh. Nhẹ thì
đục phần ấy ra làm lại, nặng thì phải bỏ cả bức tranh đi, tốn bao nhiêu
công sức và nguyên liệu.
Có những thời điểm Mến
phải làm cả ngày cả đêm để hoàn thành bức tranh theo đúng tiến độ đã
được đặt. Nhưng cũng có lúc cô làm say sưa, quên cả ăn vì đang vào
guồng, đúng lúc mê mẩn và thả hồn vào bức tranh nên muốn hoàn thành ngay
tức khắc.
Cô bảo, bây giờ cách
làm tranh đá đã được cải tiến rất nhiều. Trước đây, những ngày đầu tranh
đá xuất hiện (khoảng năm 1998, nghề tranh đá bắt đầu xuất hiện tại các
mỏ đá, mãi đến khoảng năm 2002 mới xuống đến Hà Nội) làm rất kỳ công.
Người thợ phải dán toàn bộ băng dính lên tấm kính, tạo tác, cẩn tranh
trên tấm kính ấy, sau đó mới gỡ toàn bộ băng dính, dán lên khung tranh
khách hàng đã đặt.
Nghĩ lại “những ngày
đầu lưu luyến ấy”, cô gái trẻ Từ Thị Mến vẫn cảm giác như mới ngày hôm
qua. Bởi nghề làm tranh đá vẫn phải học hàng ngày. Dù bây giờ cô được
giới chơi tranh đá coi như người số 1 trong nghề làm tranh phong cảnh
nhưng không vì thế mà cô lơ là. Trước mỗi bức tranh Mến vẫn phải quan
sát, thả hồn vào để tìm ra những điểm nhấn quan trọng nhất, để tạo ra
một bức tranh đá sống động nhất...
Theo baophapluat.vn