Nằm bên bờ sông Nhuệ, làng lụa Vạn Phúc
vẫn còn giữ được ít nhiều nét cổ kính của làng quê xưa. Làng Vạn Phúc
(nay thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, cách trung tâm Hà Nội khoảng
10 km) vốn có tên Vạn Bảo, do kị húy nhà Nguyễn nên đổi thành Vạn Phúc.
Theo truyền thuyết, cách đây khoảng hơn 1100 năm, bà A Lã Thị Nương – vợ
của Cao Biên, thái thú Giao Chỉ đã dạy dân nghề dệt lụa. Sau khi mất,
bà được phong làm Thành hoàng làng.
Lụa Vạn Phúc thời phong kiến là một vật
phẩm tiến vua và được mang đi dự hội đấu xảo tại Marseille và Paris
(Pháp) và đã giành nhiều huy chương thời Pháp thuộc. Xưa có câu: “The
La, lĩnh Bởi, chồi Phùng/ Lụa vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ Bôn”. Lụa Hà
Đông có nhiều loại như lụa, là, gấm, vóc, vân, the, lĩnh, bằng, quế,
đoạn, sa, kỳ, cầu, đũi. Khổ vải thường tầm 90 – 97 cm, nhưng nổi tiếng
nhất trong các loại lụa Hà Đông có lẽ là lụa vân – loại lụa có hoa văn
nổi vân trên mặt lụa.
 |
Với nét văn hóa lâu đời đó, người làm
lụa buộc phải tìm ra những hướng đi mới để lụa Vạn Phúc vừa phát triển
mà vẫn giữ được những tinh túy nghề mà ông cha đã để lại. Chính vì lẽ đó
mà năm 2010, làng lụa Vạn Phúc được Thành phố Hà Nội quy hoạch và đầu
tư xây dựng thành làng nghề du lịch trọng điểm của Thủ đô. Nhờ đó, cổng
tam quan bề thế được xây để đón chào du khách bốn phương. Các biển hiệu
bằng tiếng nước ngoài, khu giới thiệu các công đoạn làm nên lụa Vạn Phúc
cũng được ghi đầy đủ thông tin, giúp khách du lịch nước ngoài dễ khám
phá.
Hiện ở Vạn Phúc, trong miếu thờ Thành
Hoàng có bày khung cửi cổ - chứng tích lịch sử của một làng nghề được tu
sửa, nhưng vẫn lưu lại giá trị lịch sử. Ngoài ra, bên trong miếu thờ
còn tái hiện mô hình nhỏ một khu chợ, để khách tham quan có thể tìm
hiểu. Đồng thời, kề đó là một khu cửa hàng bày bán các sản phẩm để phục
vụ khách tham quan.
Với diện mạo mới, nhưng làng lụa không
mất đi giá trị vốn có của sản phẩm là sự mềm mịn, ống ả, ấm áp vào mùa
đông và mát vào mùa hè. Để bắt kịp với nhu cầu của thời đại mới, những
người làm lụa tại đây đã đầu tư máy móc thay cho dệt thủ công. Theo chia
sẻ của bác Tỵ - một trong những người làm lụa của xưởng sản xuất lụa
NguyễnVăn Mão, bác làm ở đây được 20 năm, mỗi ngày làm 7 giờ với tiền
công 100.000 đồng/ngày. Do công việc cũng không thường xuyên cộng thêm
chủ yếu sử dụng máy móc, nên làm việc cũng nhàn và nhanh hơn. Điểm nhấn
của những tấm lụa đấy đó là họa văn trang trí rất đối xứng, đường nét
luôn mềm mại.
Giờ đây, về với Vạn Phúc, du khách không
chỉ mua được sản phẩm lụa tơ tằm chính hiệu mà còn được tham quan các
cơ sở sản xuất tìm hiểu về quy trình sản xuất ra sản phẩm, trò chuyện
cùng các nghệ nhân. Đây cũng là nét độc đáo nhằm giới thiệu quảng bá lụa
Vạn Phúc – làng nghề hơn 1.000 năm tuổi đến với công chúng trong và
ngoài nước. Tuy nhiên, vấn đề về việc truyền nghề cho người trẻ vẫn chưa
thực sự tìm được lối đi cụ thể.
Theo laodongthudo.vn