Làng nghề 100 tuổi
Ở ĐBSCL, hầu như địa phương nào cũng có những hộ chuyên làm các loại
bánh tráng, bánh phở, bún, hủ tiếu… với nguồn nguyên liệu chính từ bột
gạo.
Nhiều nơi đã hình thành nên những làng nghề nổi tiếng, sản phẩm làm
ra không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu khắp thế giới. Xã
Thạnh Hưng (huyện Giồng Riềng, Kiên Giang) là một làng nghề như vậy với
sản phẩm bánh tráng truyền thống nức tiếng gần, xa.
Về Giồng Riềng, hỏi thăm làng nghề bánh tráng Thạnh Hưng từ già,
trẻ, trai, giái ai cũng biết và nhiệt tình chỉ đường. Nhưng cụ tổ của
làng nghề này là ai thì chẳng ai biết.
Theo những vị cao niên sống tại đây thì làng nghề đã có cả trăm năm
nay. Ban đầu, chỉ vài hộ trong xã làm để sử dụng trong gia đình, nhưng
sau đó nhờ có vị thơm ngon và dẻo dai đặc trưng, nên bánh tráng Thạnh
Hưng dần dần được người dân ở nơi khác đặt mua và trở thành đặc sản nổi
tiếng của cả vùng.
Bánh tráng Thạnh Hưng trở thành hàng hóa xuất bán đi khắp nơi và cả xuất khẩu đi nước ngoài.
Lúc cao điểm, làng nghề có trên 100 hộ gia đình tham gia sản xuất.
Trải qua biết bao thăng trầm nhưng làng nghề chưa bao giờ tắt lửa. Không
ít hộ 2-3 đời cha truyền con nối tiếp tục gìn giữ và phát huy nghề này.
Hiện nay, làng nghề bánh tráng Thạnh Hưng chủ yếu tập trung ở hai ấp Thạnh Trung và Thạnh Tân.
Anh Trần Văn Sang, ở ấp Thạnh Trung, cho biết: “Gia đình đã gắn bó
với nghề làm bánh tráng truyền thống mấy chục năm nay. Lúc hút hàng làm
không kịp nghỉ tay. Còn khi tiêu thụ chậm thì nghỉ, nhưng cũng được vài
ngày nhớ nghề là lại chụm củi, đốt lò”.
Theo anh Sang, nghề làm bánh tráng thu nhập không cao nhưng có việc
làm quanh năm, cứ trời nắng là làm được. Sáng làm bánh, chiều đi chăm
ruộng. Còn những lúc nông nhàn thì rảnh ngày nào làm ngày ấy.
Anh Sang tâm sự: “Gia đình tôi làm bánh theo kiểu truyền thống, trừ
khâu xay bột hiện nay là bằng máy, còn lại tất cả vẫn là thủ công.
Một ngày 3 người tráng được từ 2.000 - 3.000 cái bánh, giá bán hiện
nay từ 140.000 - 150.000 đồng/thiên (1.000 cái), trừ chi phí cũng đủ gia
đình sinh hoạt hàng ngày”.
Hiện nay, công nghiệp hóa, nhiều hộ đã đầu tư máy tráng tự động, một ngày có thể sản xuất ra vài muôn (10.000 cái) bánh.
Hộ anh Nguyễn Như Mạnh là một trong những người tiên phong đầu tư
máy móc thay thế cho lao động chân tay. Hiện nay, anh Mạnh là Trưởng ban
lãnh đạo ấp, đồng thời là Tổ trưởng Tổ hợp tác bánh tráng ấp Thạnh
Trung với 16 thành viên.
Anh Mạnh không chỉ trực tiếp sản xuất mà còn đứng ra thu gom, tiêu thụ bánh tráng cho các tổ viên.
Anh Mạnh chi sẻ: “Ưu điểm của nghề làm bánh tráng truyền thống là
chi phí không nhiều, sử dụng kỹ thuật thủ công là chủ yếu, tổ chức sản
xuất mang tính quy mô hộ gia đình, xoay vòng đồng vốn nhanh, thu nhập ổn
định nên giúp trang trải nhiều thứ trong sinh hoạt hàng ngày.
Vì vậy, nhiều gia đình đã gắn bó với nghề này 2-3 đời, họ cần mẫn,
gìn giữ và tự hào với cái nghề mà cha ông để lại như giữ nét đẹp văn hóa
truyền thống làng quê”.
Tuy nhiên, theo thời gian, kỹ thuật làm bánh cũng đã có sự thay đổi.
Trước đây, xay bột bằng cối đá, giờ đã có cối inox, chạy bằng mô tơ
điện, vừa nhanh vừa hợp vệ sinh.
Còn bánh ngày trước tráng bằng gáo dừa, lấy bánh ra bằng lõi cây chuối, rồi đến khuân vải…
Dù phương tiện và kỹ thuật làm bánh đã có nhiều thay đổi nhưng chất
lượng của chiếc bánh tráng làng nghề truyền thống Thạnh Hưng thì vẫn giữ
nguyên.
![19-03-47_3-lm-bnh-trng-chi-cn-troi-nng-l-co-viec-lm 19-03-47_3-lm-bnh-trng-chi-cn-troi-nng-l-co-viec-lm](http://static.bizlive.vn/uploaded/tuanviet_tt/2015_06_17/19-03-47_3-lm-bnh-trng-chi-cn-troi-nng-l-co-viec-lm_hamr.jpg?width=670)
Bánh tráng Thạnh Hưng được sản xuất theo kỹ thuật thủ công truyền thống
Chủ tịch UBND xã Thạnh Hưng Lê Văn Chi cho biết, không chỉ huyện mà tỉnh thời gian qua đã có nhiều quan tâm, đầu tư phát triển làng nghề bánh tráng Thạnh Hưng.
Vì đây là làng nghề truyền thống đã tồn tại cả trăm năm nay,
lúc cao điểm giải quyết việc làm, mang lại thu nhập cho khoảng trăm hộ
nông dân trong xã.
Trước đây, người dân chủ yếu làm bánh bằng thủ công, nhưng
tỉnh đã hỗ trợ cho một số hộ vay vốn đầu tư dây chuyền tráng tự động để
nâng cao sản lượng, giảm giá thành. Đồng thời xây dựng thương để có chỗ
đứng vững trên thị trường. |
Bánh tráng trắng tự nhiên không có hóa chất, dẻo, thơm ngon, không
quá mặn, không bị mốc khi bảo quản. Chính vì vậy, sản phẩm bánh tráng
Thạnh Hưng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ KH-CN) trao giấy chứng nhận
bảo hộ nhãn hiệu tập thể.
Tuy nhiên, theo anh Mạnh, trăn trở của bà con trong làng nghề hiện
nay là trên thị trường đang có rất nhiều sản phẩm nhái bánh tráng truyền
thống Thạnh Hưng.
Thậm chí là có người còn nhập bánh tráng kém chất lượng, không đảm
bảo an toàn vệ sinh thực phẩm từ nơi khác về đóng gói rồi tung ra bán
lừa người tiêu dùng. Chính đều này đã làm cho những người tâm huyết với
nghề nản chí vì bị cạnh trạnh không lành mạnh.
Góp phần tiêu thụ lúa gạo
Theo anh Mạnh, để có được những chiếc bánh tráng trắng, dẻo, thơm
ngon, quan trọng nhất phải kể đến khâu chọn gạo. Vì 98% nguyên liệu để
làm bánh tráng là bột gạo.
Hiện nay, loại gạo được nhiều người lựa chọn để làm bánh tráng là từ giống lúa OM 2517 và IR 50404.
Gạo để làm bánh tráng phải là loại khô cơm, được xay trắng, sau đó
đem ngâm với nước trong khoảng 24 tiếng mới xay thành bột và càng mịn
càng tốt.
Tẻ bột (ngâm cho bột lắng xuống, lấy tay tẻ bỏ lớp nước trong bên
trên, thay nước mới vào) là một kỹ thuật rất quan trọng, làm càng nhiều
lần thì bánh càng trắng, càng thơm ngon.
Anh Sang cho biết: “Trung bình, mỗi hộ gia đình tráng bánh thủ công
có thể làm hết 1 bao gạo 50 kg, cho ra được 1 muôn bánh. Còn tráng bằng
máy công nghiệp 200-300 kg là bình thường”.
Tại nhà anh Mạnh, dây chuyền sản xuất có thể tráng hết 1,5 tấn
gạo/ngày. “Hiện nay, mỗi ngày tôi chỉ chạy hết vài trăm kg gạo, nếu có
thị trường đầu ra tốt, mỗi ngày tráng hết 1 tấn gạo là sống khỏe”, anh
Mạnh hy vọng.
Dù chưa chạy hết công suất, nhưng xưởng sản xuất bánh tráng Mạnh Tài
của anh Mạnh đang giải quyết việc làm cho 20-30 lao động tại địa
phương, tùy thời điểm, với mức lương cơ bản 2,5 - 3 triệu
đồng/người/tháng, bao ăn hằng ngày.
Anh Mạnh nhẩm tính, mỗi hộ tráng thủ công cũng tiêu thụ hết vài chục
tấn gạo một năm. Còn tráng bằng máy thì tiêu thụ gạo lên đến vài trăm
tấn. Cộng cả làng nghề lượng gạo tiêu thụ cả ngàn tấn mỗi năm, góp phần
giải quyết đầu ra cho lúa gạo của địa phương.
Anh Mạnh còn ấp ủ dự định sẽ ký hợp đồng với các hợp tác xã nông
nghiệp trên địa bàn huyện để chuyên sản xuất các loại lúa đáp ứng tốt
nhu cầu gạo nguyên liệu để làm bánh.
Khi sản xuất theo hợp đồng thì cả nông dân trồng lúa và người làm
bánh trong làng nghề đều yêm tâm. Vì trình độ thâm canh lúa của nông dân
ĐBSCL nói chung và Giồng Riềng nói riêng hiện nay rất cao, họ chỉ lo
khâu đầu ra không ổn định.
Còn người làm bánh thì rất cần có loại gạo đáp ứng đúng nhu cầu chế biến, có khi phải đi xa mới mua được.
Theo bizlive.vn