Trong
văn hoá Việt Nam, tranh dân gian vừa một yếu tố nghệ thuật thể hiện
tinh hoa văn hóa của dân tộc vừa mang ý nghĩa lịch sử to lớn, lưu giữ
lại những nét đẹp trong đời sống của người Việt Nam từ xa xưa.
Tranh dân gian thường được vẽ trên giấy điệp, giấy dó, còn màu in
tranh được chế biến từ các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên. Về đề tài
của tranh thì khá phong phú, nó phản ánh những sinh hoạt, quan hệ xã hội
ở vùng nông thôn Việt Nam và luôn luôn đổi mới theo từng giai đoạn lịch
sử. Thời phong kiến có tranh hái dừa, đánh ghen, khiêng trống, đánh
vật... Thời Pháp thuộc có cóc Tây múa kỳ lân, phong tục cải lương, nhảy
đầm... Đến thời kỳ kháng chiến lại có tranh Việt Nam độc lập, sản xuất
tự túc, bình dân học vụ...
Tranh Đông Hồ
Tranh Đông Hồ là một dòng tranh dân gian có xuất xứ từ làng Đông Hồ
(tỉnh Bắc Ninh). Trước kia tranh Đông Hồ thường được bán phục vụ cho dịp
Tết Nguyên Đán là chính, người dân nông thôn mua tranh về dán trên
tường, hết năm lại lột bỏ và dùng tranh mới.
Những làng tranh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam 1Tranh Đông Hồ thường
được in trên giấy điệp: người ta nghiền nát vỏ con điệp, một loại sò vỏ
mỏng ở biển, trộn với hồ (nấu từ bột gạo tẻ, hoặc gạo nếp, hoặc bột sắn)
rồi dùng chổi lá thông quét lên mặt giấy dó, có thể pha thêm màu khác
vào hồ trong quá trình làm giấy điệp. Màu sắc sử dụng trong tranh là các
màu tự nhiên từ cây cỏ như màu đen được làm từ than xoan hay than lá
tre, màu xanh từ gỉ đồng, màu vàng từ hoa hòe và màu đỏ từ sỏi son. Đây
là những màu cơ bản và tranh Đông Hồ thường chỉ dùng tới 4 màu.
Tranh Hàng Trống
Tranh Hàng Trống là dòng tranh phát triển ở các phố Hàng Trống, Hàng
Nón ở Hà Nội. Cách diễn hình tinh vi, phong phú trong khuôn khổ bức
tranh và trong nhiều loại tranh. Khuynh hướng tranh trục cuốn phương
Đông được sử dụng mạnh mẽ nhằm tạo không gian có nhiều mảng trống, gợi
cảm và thanh cảnh theo thị hiếu của dân thành thị.
Những làng tranh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam 2Tranh Hàng Trống có nét
mảnh, tinh và yểu điệu. Các loại màu thường được dùng là lam - hồng, có
thêm lục - đỏ, da cam - vàng. Tranh chỉ tạo khối ở nhân vật trong không
gian có nhiều mảng trống, gợi cảm và thanh cảnh theo thị hiếu của dân
thành thị. Các tác phẩm Tranh Hàng Trống nổi tiếng như: Lý ngư vọng
nguyệt, Thất đồng, Ngũ hổ, Tố nữ; bộ tranh truyện: Hoa Tiêu, Kiều... ;
các tranh thờ như: Tam toà Thánh Mẫu, Phật, Tứ phủ, Ngọc hoàng... Tranh
Hàng Trống là một trong những dòng tranh có chủ đề phong phú nhất.
Tranh Kim Hoàng (xã Vân canh, Hoài Đức - Hà Tây)
Dòng tranh Kim Hoàng phát triển từ thế kỉ 18 đến thế kỉ 19. Tranh Kim
Hoàng cũng có đủ loại tranh từ thờ cúng, chúc tụng cho đến các phong
cách tương tự như một số dòng tranh khác cùng thời. Nhưng tranh Kim
Hoàng lại mang được nhiều ưu điểm của hai dòng tranh Đông Hồ và Hàng
Trống. Tranh Kim Hoàng có nét thanh mảnh, tỷ mỉ hơn tranh Đông Hồ; màu
sắc tươi như tranh Hàng Trống.
Những làng tranh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam 3Tranh Kim Hoàng thường
dùng mực tàu, trắng là thạch cao, phấn; chàm, xanh chàm từ mực tàu hoà
với nước chàm và các màu hoá học, sử dụng các loại giấy màu đỏ, giấy
hồng điều, giấy tàu vàng. Dần dần, Tranh Kim Hoàng bị thất truyền và
cho đến năm 1945 thì hoàn toàn không còn sản xuất nữa.
Theo 2travel.vn