Bánh chưng Lỗ Khê
Làng
gói bánh chưng truyền thống Lỗ Khê thuộc xã Liên Hà, huyện Đông Anh, Hà
Nội. Bánh chưng Lỗ Khê độc đáo nhất ở phần nhân bánh, bởi được làm rất
cầu kỳ, có vị đậm đà hơn hẳn so với bánh chưng được làm ở nơi khác.
Đỗ
xanh làm nhân bánh được chọn lọc rất kỹ, là loại đỗ hạt tiêu nhỏ, hạt
tròn mây mẩy. Sau khi vỡ đỗ, người làm bánh ngâm cho tróc vỏ, đãi sạch,
để ráo và hấp chín. Thịt lợn phải là loại nạc vai, dính chút mỡ để tạo
vị béo ngậy, nhấn nhá thêm vị cay và thơm nồng của tiêu hột xay. Đến
thăm làng Lỗ Khê ngày cuối năm sẽ thấy rõ sự tấp nập, hối hả của những
chiếc xe máy “cà tàng” của khách bán buôn lá dong.
Trong
làng, sân nhà nào cũng đầy ắp những chiếc lá dong được rửa sạch, gạo
nếp ngâm, đỗ xanh thơm nức, xoong thùng đã chuẩn bị sẵn sàng lên bếp
lửa. Có những nhà gói bánh quy mô lớn thì chỉ trong ba ngày 27, 28, 29
Tết có thể xuất đến 5.000 chiếc. Thời gian này cũng là thời điểm các
khách mua buôn, khách đến đặt hàng rất đông. Bánh của làng chủ yếu phục
vụ vùng ngoại và nội thành Hà Nội. Thời gian cao điểm, các lò bánh “đỏ
lửa” từ khoảng 22 tháng Chạp đến tận 30 Tết. Làng nghề truyền thống Lỗ
Khê đã có nhiều cải tiến cách làm bánh nhưng người dân vẫn luôn tuân thủ
nguyên tắc truyền thống có từ ngàn xưa.
Bánh chưng Tranh Khúc
Làng
Tranh Khúc thuộc xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì (Hà Nội) có lẽ được nhiều
người biết tới nhất. Trước đây, gần như cả xã Duyên Hà nằm ở ngoài đê
sông Hồng úng ngập triền miên. Đến thập kỷ 70 của thế kỷ trước, một phần
thôn Tranh Khúc phải tách ra, lập làng mới là Tranh Khúc ”ngọn” còn
làng cũ là Tranh Khúc ”gốc”. Nghề làm bánh chưng ở Tranh Khúc mang tính
gia truyền, người thôn khác rất khó “học lỏm”.
Những
người gói bánh chuyên nghiệp ở Tranh Khúc không cần dùng khuôn mà mỗi
tiếng gói được 80 chiếc, vuông chằn chặn. Khi gói, người gói phải chặt
tay, đúng quy cách, đúng trọng lượng, luộc phải đủ giờ. Làm bánh chưng
tưởng như đơn giản nhưng thực ra đòi hỏi cao về kỹ thuật, chỉ cần một kỹ
thuật không đúng như lá không sạch, than nấu kém chất lượng, pha nước
không đúng giờ cũng ảnh hưởng ngay đến sản phẩm.
Đến
nay, những chiếc bánh chưng Tranh Khúc dẻo, thơm ngon không chỉ được
người dân Hà Nội ưa chuộng, mà còn được người dân nhiều nơi biết tiếng,
góp phần làm phong phú thêm danh sách món ngon đất Hà thành.
Bánh chưng Làng Bạc (Phú Thượng- Tây Hồ)
Tuy
không nhiều lò bánh, nhưng làng lại có những dòng họ lớn chuyên làm
bánh chưng từ bao đời nay. Có lẽ vì thế mà bánh chưng làng Bạc được
nhiều người Hà Nội ví là “bánh chưng vàng, chưng bạc” bởi giá đắt và
chất lượng cũng thuộc loại ngon nhất nhì trong số các làng làm bánh
quanh Thủ đô. Không có nhiều hộ trong làng làm nghề bánh nhưng lượng
bánh của làng cung cấp ra thị trường chiếm từ 20%-30% thị phần.
Bí
quyết nằm ở tay gói bánh. Và những nghệ nhân gói bánh làng Bạc luôn
thuộc 10 chữ “vàng” để tạo nên thương hiệu bánh chưng làng Bạc là “thịt
nằm kín trong đỗ, đỗ nằm kín trong gạo”. Thế nên những đầu mối đặt bánh
chưng ở các chợ như Đồng Xuân, Hàng Da, Chợ Hôm… đều có chung quan điểm
là bị bánh chưng làng Bạc “bỏ bùa” bởi hương thơm, dền, đầy đặn, vừa ăn
nên khách hàng rất chuộng.
Những ngày này, làng
Bạc đã bắt đầu vào vụ làm bánh chưng Tết. Đây là thời vụ làm hàng cao
điểm nhất trong năm. Số lượng bánh gói có thể gấp 5-10 lần ngày thường.
Bánh chưng làng Đầm
Làng
Đầm thuộc xã Liêm Tuyền (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam). Vùng đất này
có truyền thống làm bánh cả trăm năm. Từ TP Phủ Lý, đi khoảng 5 km là
tới làng. Nghề làm bánh tại làng chỉ thực sự sôi động vào giáp Tết. Còn
vào ngày thường, cả làng chỉ có khoảng 20-30 hộ làm nghề. Bánh chưng
trong làng chủ yếu làm bằng nguyên liệu từ địa phương sản xuất ra. Riêng
lá rong, vào vụ bánh thì có nhập thêm từ nơi khác về. Điểm đặc biệt
nhất tạo nên hương vị riêng của bánh chưng nơi đây là từ nước và nồi
luộc bánh.
Dễ dàng bắt gặp ở mỗi gia đình trong
làng có một bể nước mưa rất to. Người làng dùng nước mưa luộc bánh, nồi
luộc nhất thiết làm bằng tôn. Chính bí quyết đơn giản đó tạo nên vị thơm
ngon, bánh giữ được lâu.
Bánh chưng Bờ Đậu
Làng
bánh chưng Bờ Đậu thuộc xã Cổ Lũng, Huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên,
nằm trên km 8 đến km10 trên quốc lộ 3 đoạn Thái Nguyên đi Bắc Cạn. Làng
bánh này cũng có tuổi đời từ rất lâu và cũng khá nổi tiếng trong và
ngoài tỉnh. Ngoài loại bánh vuông truyền thống, bánh chưng tròn của làng
cũng rất ngon, bánh chắc nịch, ăn dẻo, dền, vị thơm tỏa ra từ trong tới
ngoài vỏ bọc.
Nếp để làm bánh là loại nếp nương
đặc sản vùng Định Hóa. Lá dong được lấy từ trong rừng nên có mùi thơm
đặc trưng của vùng núi rừng của Thái Nguyên. Người làm bánh thường chọn
lá nếp, có mày xanh nhạt, độ mềm dai của lá lúc đó đạt tới ngưỡng tốt
nhất để gói bánh. Thêm nữa, nước luộc bánh là nguồn nước tự nhiên, nước
từ giếng khơi có nguồn chảy từ trong núi ra. Do đó, hương vị của bánh
đậm đà, thơm ngon.
Theo depplus.vn