Nói đến Nhật Bản, người ta thường nói
đến Hoa Anh đào, đến những thành tựu phát triển kinh tế thần kỳ và “tinh
thần thép” chống chọi với thiên tai thảm họa của đất nước Mặt Trời mọc.
Nhưng đằng sau những thành công ấy, không thể thiếu vai trò của văn
hóa.
Tokyo đã sang xuân. Những cơn gió lạnh
buốt da thịt, những cơn mưa bất chợt lẩn quyất trên những con phố. Người
dân Tokyo vẫn hối hả, bận rộn với cuộc sống thường nhật. Dòng người vẫn
không ngừng trôi trên mỗi con phố rồi tản mát ở các ga tàu điện ngầm
dưới lòng đất sâu Tokyo.
Zin zin Thaw, một cô bạn đồng nghiệp
người Myanmar không ngừng tấm tắc khen sự hiện đại của Tokyo. Cũng phải
thôi, Tokyo, từ lâu vốn đã nổi tiếng thế giới bởi sự hiện đại, bởi lối
sống hối hả, đắt đỏ, đậm chất văn minh của một trong những thành phố lớn
nhất thế giới. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn mà chúng tôi có thể cảm
nhận được ở Tokyo và có lẽ cả nhiều thành phố khác, đó là phong cách
sống, là văn hóa của người dân Nhật Bản.
Lòng hiếu khách là một ví dụ. Nếu bạn là
du khách lần đầu tới Nhật Bản, xin đừng lo ngại về việc đi lại, thăm
thú ở Tokyo. Ở bất kỳ con phố nào, bạn cũng có thể nhận được sự chỉ dẫn
nhiệt tình, nụ cười hồn hậu của người dân Nhật Bản nếu bạn cần sự giúp
đỡ. Từ những bạn trẻ cho tới các cụ già, luôn nở nụ cười nhiệt tình chỉ
đường cho du khách bằng tiếng Nhật, bằng tiếng Anh hay bằng ngôn ngữ của
cử chỉ…
Hình ảnh một cụ già Nhật Bản ở ga tàu
điện ngầm JR, tuy xách theo rất nhiều đồ, nhưng vẫn rất nhiệt tình chỉ
đường, giúp đỡ và mua vé hộ du khách nước ngoài; hay một đôi thanh niên
Nhật Bản, dù không nói được tiếng Anh, nhưng vẫn hăng hái hướng dẫn du
khách đến khu trung tâm Shijuku…
![](http://vov.vn/Uploaded/huyphuong/2013_02_08/Shinjuku-mot%20trong%20nhung%20khu%20mua%20sam%20lon%20nhat%20o%20Tokyo.jpg) |
Shinjuku, một trong những khu phố sầm uất nhất ở Tokyo
|
Đặc biệt, người dân Nhật Bản sống rất kỷ
luật, trật tự và tôn trọng nhau. Khi đi tàu điện ngầm, hay ở nơi công
cộng, người Nhật Bản không bao giờ nói chuyện lớn tiếng. Nơi công sở,
mọi người chào hỏi nhau lịch sự, tận tâm và hết mình với công việc. Các
cơ quan hành chính bao giờ cũng cố gắng giải quyết nhanh gọn, hiệu quả
trong hết khả năng có thể để giải quyết những vấn đề người dân thắc mắc
với thái độ lịch sự, chu đáo. Có lẽ, chính sự “hết mình” ấy đã giúp nước
Nhật vươn lên sau nhiều sự cố và thảm họa, tưởng chừng có thể nhấn chìm
đất nước Mặt Trời mọc.
Một nét văn hoá đặc sắc riêng của Nhật
Bản, đó là những ngôi đền, chùa. Các ngôi đền, chùa ở Nhật Bản có chung
một đặc điểm là cổng chào trước lối đi vào đền rất lớn, với hai cây cột
rất to. Quan trọng hơn, đền, chùa không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động
tôn giáo của người dân, mà còn là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa
truyền thống.
Đến bất kỳ một ngôi chùa nào, một ngôi
đền nào ở thủ đô Tokyo, hòa trong sắc vàng rực của lá cây, bạn cũng sẽ
nhìn thấy cảnh rất nhiều người dân Nhật Bản đến thắp hương, cùng nhau
trò chuyện rôm rả hay đi dạo chợ trời. Hỏi chuyện một phụ nữ trung niên
Nhật Bản đang mua hoa mà chúng tôi tình cờ gặp ở đền Yashukuni, bà cho
biết bà đến chùa để cầu bình yên cho gia đình, hòa bình cho đất nước; và
để tìm loài hoa cúc mà bà yêu thích, dù mùa này đã không còn nhiều hoa
cúc.
Người Nhật rất thích hoa Cúc. Loài hoa
này có 16 cánh, được ví như ánh mặt trời chiếu rọi xuống đất nước Nhật
Bản, che chở người dân Nhật Bản vượt qua khó khăn, và đây cũng là loài
hoa được chọn làm quốc huy của Nhật Bản.
![](http://vov.vn/Uploaded/huyphuong/2013_02_08/DSCF0130.JPG) |
Một nghệ sỹ tự do Nhật Bản biểu diễn văn nghệ ở ngôi đền thờ Yashukuni
|
Tinh hoa Nhật Bản
Tinh hoa của Nhật Bản còn được thể hiện
rõ hơn ở vùng Kansai, thủ phủ lớn thứ 2 ở Nhật Bản sau Tokyo. Với 3 tam
giác chính: cố đô Kyoto, Kobe va Osaka, Kansai không chỉ là trung tâm
kinh tế lớn mà còn là trung tâm văn hóa, cái nôi của lịch sử Nhật Bản.
Ở cố đô Kyoto, bạn có thể tới thăm rất
nhiều di sản thế giới như đền Kinkakuji, đền Kiyomizudera; đền Byodoin,
hay ngôi đền có ngọn tháp cao chót vót là Daigoji…Mỗi ngôi đền đều ẩn
chứa một bí ẩn riêng của lịch sử mà qua thời gian nó lại nhuốm thêm màu
sắc của những câu chuyện thần bí. Cũng ở Kyoto, du khách có thể đến thăm
bảo tàng Khoa học công nghệ đầu tiên của Nhật Bản, nơi lưu giữ phát
minh từ thuở sơ khai đến những thành tựu vĩ đại nhất mà các nhà khoa học
Nhật Bản đã thực hiện.
![](http://vov.vn/Uploaded/huyphuong/2013_02_08/DSCF1207.JPG) |
Bảo tàng Khoa học Công nghệ (Kyoto), nơi lưu giữ trình tự phát triển KHCN của Nhật bản. |
Ở Osaka, chúng tôi cũng đã có dịp tới
thăm ngôi thành cổ 2.000 năm tuổi, chứng nhân của rất nhiều giai đoạn
thăng trầm trong lịch sử Nhật Bản; cùng tham gia một khóa học ngắn về
cách làm trà đạo… Tất cả giúp những du khách lần đầu đến Nhật Bản cảm
nhận được hương vị của xứ sở Phù Tang. Cứ như thế, hành trình văn hóa
mang tên gọi “Rekishi Kaido” cuốn du khách tới những ngõ ngách trong đời
sống văn hóa Nhật Bản, hiểu thêm về cuộc sống ở nơi đây. “Tinh hoa Nhật
Bản đã được thể hiện rất rõ ở vùng Kansai này.
Đó không chỉ là lịch sử của vùng đất, là
văn hóa của người Nhật mà còn cả những điều mà các bạn cảm nhận được ở
Nhật Bản: sự hiếu khách, sự tận tâm, nghệ thuật ẩm thực; nghệ thuật trà
đạo, ngôn ngữ chữ viết hay nghệ thuật bày biện trang trí món ăn. Tinh
hoa của người Nhật hội tụ từ rất nhiều yếu tố từ cuộc sống, từ sự kế
thừa tiếp nối giữa các thế hệ…Giáo sư Mishima, trường đại học Osaka cho
biết “Nó tạo nên những nét riêng biệt về văn hóa của người Nhật và chúng
tôi hết sức tự hào về điều đó”…
![](http://vov.vn/Uploaded/huyphuong/2013_02_08/DSCF0095.JPG) |
Một góc thành phố Osaka
|
Rời Tokyo, Osaka, chúng tôi mang theo
cảm nhận về một đất nước hiện đại nhất thế giới nhưng vẫn lưu giữ Bản
sắc văn hóa riêng độc đáo. Lại nhớ tới câu nói của một nhà nghiên cứu
văn hoá Nhật Bản rằng “vượt qua nhiều thử thách, Nhật Bản đã vươn lên vị
trí số 1 thế giới. Nhưng cái hay ở quốc gia này là họ biết tiếp thu cái
mới mà không quên cái cũ để tạo nên một nền văn hóa khác biệt”.
Đối với chúng tôi, chính sự riêng biệt
ấy đã góp phần tạo nên thành công cho Nhật Bản ở nhiều phương diện.
Trong bối cảnh thế giới đang bị cuốn theo cơn lốc toàn cầu hóa mạnh mẽ,
Nhật Bản vẫn vẹn nguyên những nét đẹp văn hoá thở ban đầu, nền tảng cho
sức mạnh để dân tộc này vươn lên./.