“Sứ Móng Cái, vại Hương Canh”, ở miền Bắc Việt Nam, nói đến đồ gốm và nghệ thuật gốm, ai cũng nghĩ đến Hương Canh (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc).
Tương truyền sau khi đánh bại Quận Hẻo Nguyễn Danh Phương, triều đình Lê - Trịnh đã phái quan Nội Hầu là Trịnh Xuân Biền về phủ dụ dân chúng. Thấy xóm làng xơ xác tiêu điều, dân chúng phiêu bạt, những người hồi cư không kế sinh nhai, ông Trịnh Văn Biền đã giúp dân phục hồi sản xuất nông nghịêp và đem người đến dạy dân làng nghề cang chĩnh. Cuộc sống đi vào ổn định và khấm khá dần. Khi ông qua đời, dân làng thương tiếc, lập miếu thờ, tôn ông làm sư tổ nghề gốm.Do điều kiện thổ nhưỡng nơi đây chủ yếu là đất sét xanh, sản phẩm gốm làm ra chống được sự thẩm thấu, ngăn được ánh sáng, giữ được bền hương vị nguyên chất của những thứ đựng bên trong, khi pha trà thì giữ được nhiệt độ rất lâu, đựng rượu không bị hả…Về thăm làng gốm Hương Canh
Ngày xưa, nghề gốm nơi đây chủ yếu sản xuất các sản phẩm như vại, chum, lon, nồi, ấm… và tiểu sành. Gốm Hương Canh phát triển không theo hướng đồ sứ mà theo hướng sành hoá, với kiểu dáng đẹp, độ nung cao, đanh và không thấm nước, nhằm phục vụ những nhu cầu thiết yếu nơi dân dã.
Ở Hương Canh hiện chỉ còn vài gia đình còn lưu giữ được nghề, trong đó gia đình nghệ nhân Nguyễn Thanh ở thôn Lò Cang sản xuất và bán được quanh năm. Các gia đình còn lại hầu như chỉ sản xuất và bán thời vụ những sản phẩm truyền thống.
Sáng Thọ
Theo Bưu Điện Việt Nam