Mùa
xuân là mùa khởi đầu của một năm, không khí ấm áp, trong lành, cây cối
đâm chồi nẩy lộc, trăm hoa đua nở, muôn vật sinh sôi phát triển và mọi
người mong sao cuộc sống có nhiều thay đổi tốt đẹp. Mùa xuân cũng là mùa
của lễ hội, con người lại tìm về cội nguồn, nhớ đến tổ tiên, nhắc nhở
về lịch sử và truyền thống hào hùng của dân tộc qua những hình thức của
lễ hội và sinh hoạt văn hóa dân gian. Trong 47 lễ hội được tổ chức
thường niên trên kinh đô Văn Lang xưa thì Lễ hội rước voi của làng Đào
Xá (Thanh Thủy) lại mang những nét văn hóa đặc sắc rất riêng.
![](http://www.dulichvn.org.vn/nhaptin/uploads/images/lehoinuocvoi1.jpg)
Đào
Xá là miền đất cổ, có nền văn hoá lâu đời cách đây khoảng 1.800 năm
thuộc vùng đất Khuất Động Liêu, thuở khai sơ có tên là Làng Dâu, Làng
Da, sau này đổi tên thành làng Đào Xá. Theo đó, đình và đền Đào Xá cũng
đã có từ rất lâu đời. Đền Đào Xá còn có tên gọi là đền Tam Công thờ 3 vị
Thuỷ thần con của Hùng Hải Công, đó là Đạt Công Long Vương, Mãn Công
Long Vương và Uyên Công Long Vương. Bên cạnh đó, đền Đào Xá còn thờ bà
Trang Hoa công chúa là vợ của Hùng Hải Công và thờ bà Quế Hoa - người
hầu của Trang Hoa công chúa. Còn đình Đào Xá thờ Hùng Hải Công để tỏ
lòng tri ân công đức của vị thánh nhân đã có công giúp dân khai thiên
lập địa.
Tương
truyền vào thời Hùng Vương dựng nước, Hùng Hải được anh là Vua Hùng cử
đến cai quản vùng Tam Giang (nơi giáp 3 con sông: sông Đà, sông Hồng và
sông Bứa) gồm địa phận Đào Xá, Hưng Hoá và Thọ Xuyên. Ngày 28 tháng
Giêng năm ấy hai ông bà cùng đi thuyền du xuân từ Thọ Xuyên sang Đào Xá
dựng lầu nghỉ ở đây một đêm, sống trong sự giao hòa của trời đất, sau về
Trang Hoa thụ thai và sinh được 3 người con trai đặt tên là Đạt Công
Long Vương, Mãn Công Long Vương và Uyên Công Long Vương. Các con vừa cất
tiếng khóc chào đời thì Trang Hoa hoá thân. Hùng Hải ở lại dạy dân trị
thuỷ làm ăn và nuôi dạy các con khôn lớn rồi ông giao miền đất này cho 3
con cai quản còn mình về trông nom miền sông Nhị (địa phận tỉnh Hải
Dương ngày nay).
Vua
Hùng thấy ông là người có công lớn đã ban thưởng cho 2 thớt voi chiến
làm phương tiện đi lại. Trước khi chia tay về sông Nhị, ông đã dẫn đôi
voi về làm lễ tạ 3 lần. Cuộc tiễn đưa Hùng Hải ra đi đầy quyến luyến và
cảm động. Sau này với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” nhân dân Đào Xá đã
tôn ông làm Thành Hoàng làng, lập đình thờ tại đây, hàng năm tổ chức tế
lễ, mở hội rước voi truyền thống…
Cứ
mỗi độ xuân về, làng Đào Xá lại mở hội rước voi trong ba ngày từ 27 đến
29 tháng Giêng âm lịch. Đây cũng là những nét đẹp văn hóa tâm linh,
mang đậm tính nhân văn sâu sắc. Đồng thời, với mỗi người dân địa phương,
đây cũng là dịp dâng hương tưởng nhớ các bậc tiền nhân đã có công dựng
nước, dựng làng, cầu phúc, cầu may, cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng
tốt tươi, dân an, nước thịnh.
![](http://www.dulichvn.org.vn/nhaptin/uploads/images/lehoinuocvoi3.jpg)
Lễ
hội gồm 2 phần, phần lễ và phần hội. Phần lễ tiến hành rước voi, hương
án, long báu, bài vị, hòm sắc và tế Thành Hoàng. Phần hội tổ chức nhiều
trò chơi dân gian như đánh vật, cướp gà, lấy nước, giã gạo, kéo lửa nấu
cơm thi… Toàn bộ lễ hội là hướng về cội nguồn, ca ngợi công đức các vị
thần, những người có công với dân với nước và cầu cho “Quốc thái dân
an”, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Trong
không khí xuân ấp áp, bà con nhân dân trong vùng và du khách thập
phương đã nô nức về dự hội, thắp nén hương trầm hướng về nguồn cội, một
lòng đóng góp công sức cùng Đào Xá bảo vệ, lưu giữ vốn cổ quý báu của
quê hương để những di sản vật thể và phi vật thể đó sẽ mãi mãi trường
tồn cùng thời gian. Theo: phutho.gov.vn |