Những ngày đầu xuân, dòng người
tấp nập đổ về đền Quả Sơn (xã Bồi Sơn, huyện Đô Lương, Nghệ An) để thắp
hương tri ân và tưởng nhớ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con trai thứ 8
Vua Lý Công Uẩn. Ông là vị Tri châu có công lớn trong việc khai dân lập
ấp, giữ vững bờ cõi, phát triển kinh tế, xây dựng vùng biên ải Hoan Châu
thành căn cứ địa vững chắc, phồn vinh. |
Đền Quả Sơn – nơi thờ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang
Đền Quả Sơn nằm bên bờ Sông Lam, thuộc
xã Bồi Sơn - Đô Lương. Đây là ngôi đền linh thiêng thờ Uy Minh Vương Lý
Nhật Quang, con trai thứ 8 của Vua Lý Công Uẩn, người mở đầu vương
nghiệp nhà Lý. Từ năm 1039 ngài được triều đình phái vào Nghệ An trông
coi việc tô thuế và sau đó được chính thức bổ nhiệm làm Tri Châu. Trong
thời gian 16 năm từ năm 1039 đến 1055, dưới hai triều Thái Tông và Thánh
Tông, Uy Minh Vương Lý Nhật Quang đã cống hiến cả cuộc đời cho sự
nghiệp phục hưng.
Lúc này, Nghệ An là một vùng biên ải
phía Nam của nước Đại Việt, việc quản lý còn lỏng lẻo. Nhiều cuộc nổi
dậy ở địa phương có tính chất phản loạn, gây sự phiền nhiễu cho nhân
dân, triều đình phải nhiều phen dẹp loạn. Nhưng sau khi Lý Nhật Quang
được cử làm Tri châu, tình hình xã hội ở Nghệ An dần dần ổn định, kỷ
cương phép nước được lập lại. Ông cũng hết sức coi trọng việc phát
triển kinh tế, khuyến khích, hướng dẫn nhân dân mở mang nghề nghiệp,
khai thác mọi tiềm năng của vùng đất xứ Nghệ. Cùng với việc chiêu dân,
khai hoang, lập ấp, ông còn dạy cho dân chúng nghề nông tang, dệt lụa,
dệt vải... Không những quan tâm đến đời sống vật chất cho dân, ông còn
rất quan tâm đến đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân, cho xây dựng
nhiều chùa thờ Phật để nhân dân đến sinh hoạt văn hoá tâm linh.
Sau khi ông mất, nhân dân trong vùng
lập đền thờ ông tại chân núi Quả, nơi ông đã qui hóa, hiển thánh và gọi
đó là đền Quả Sơn. Tưởng nhớ công lao của ông, ngoài vùng Bạch Ngọc còn
có nhiều nơi lập đền thờ ông. Riêng vùng Nghệ Tĩnh đã có trên 50 đền.
Đền Quả Sơn từ xưa đến nay được coi là 1 trong 4 đền lớn ở Xứ Nghệ (Nhất
Cờn-Nhì Quả -Tam Bạch Mã-Tứ Chiêu Trưng) và được nhân dân coi là "Anh
linh đệ nhất từ” – ngôi đền linh thiêng nhất.
Theo sử sách, đền có kiến trúc đồ sộ
với 7 toà, 40 gian và có cung điện. Hiện tại trong đền còn lưu giữ tảng
đá làm chân cột và một đoạn cột gỗ từng được người dân đục rỗng để thay
bồ chứa lúa gạo. Ngoài ra còn có các viên ngói mũi hài thời Lý với kích
thước 20x30cm, các viên gạch rất dày bằng đất nung. Rồi các hoạ tiết,
hoa văn trang trí bằng vật liệu rất nhẹ và cứng. Không những thế, hiện
nay đền Quả Sơn còn lưu giữ rất nhiều cổ vật, điển hình là chiếc lư
hương, mũ đồng, 2 chiếc loa cổ bằng gỗ và bằng đồng để điều hành binh
sỹ. Và mới đây, trên vùng đất Bạch Ngọc thuộc xã Bồi Sơn, nhân dân đã
đào được 1 hũ tiền bằng đồng với tên gọi là "Cổ Càn Phù Nguyên Bảo” đúc
vào năm 1042 và "Minh Đạo Không Bảo” đúc vào năm 1043.
Vào những ngày đầu Xuân, bà con nhân
dân và du khách lại về dâng nén hương thơm để tưởng nhớ công đức của
ngài và cầu nguyện cho một năm mới an lành. Tham gia lễ hội Quả Sơn, du
khách như hòa mình vào không gian linh thiêng với những nét đẹp riêng.
Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, phần hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân
gian như chọi gà, đu tiên, cờ thẻ, cờ người, đấu vật. Đặc biệt thu hút
du khách thập phương là đua thuyền bơi chải ngược sông Lam.
Thông qua các hoạt động của lễ hội,
góp phần khơi dậy truyền thống tốt đẹp "uống nước, nhớ nguồn”, tôn vinh
công lao to lớn của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang; cổ vũ tinh thần thượng
võ để giữ nước, dựng nước; củng cố tinh thần đoàn kết trong các tầng lớp
nhân dân; đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
dân gian truyền thống, tạo ra không khí vui tươi lành mạnh trong những
ngày đầu Xuân. Theo: daidoanket
|