"Đại công trường" két bạc
Nếu có dịp đến làng Đại Tự, nhiều người sẽ dễ nhầm đây là điểm công
nghiệp làng nghề, bởi hai bên đường là những dãy nhà xưởng sản xuất, với
hàng trăm công nhân miệt mài làm việc, xe ô tô, xe máy tấp nập ra vào
ăn hàng. Ông Cấn Nhật Tân, Trưởng thôn Đại Tự không giấu được vẻ tự hào:
"Thị trường két bạc khắp miền Bắc này chủ yếu là sản phẩm của làng tôi
đấy". Để minh chứng cho điều mình nói, ông Tân dẫn chúng tôi đi thăm một
vòng quanh làng và cuối cùng thì dừng lại ở khu Cửa Khâu - nơi tập
trung hàng chục DN sản xuất két bạc.
Theo ông Tân, toàn thôn có khoảng 500 hộ dân thì có 40 hộ làm chủ xưởng
sản xuất, trong đó có 15 hộ là chủ các cơ sở, tổ hợp, còn lại hầu hết
đều đứng lên thành lập DN. Hộ còn lại thì làm công nhân, quản lý hay
marketting giao dịch các sản phẩm của làng. Đến Đại Tự bây giờ, thật
hiếm hoi để thấy người dân bàn chuyện cấy hái, cày bừa... thay vào đó là
tình hình thị trường, giá cả, hàng hóa, kỹ thuật sản xuất… "Thôn tôi có
khoảng 30ha đất cấy lúa nhưng người dân lao vào làm két bạc, chẳng mấy
hộ còn làm ruộng hoặc có làm thì cũng không chăm chút nên năng suất
không cao". Tuy nhiên bù lại, kinh tế vẫn phát triển khá, những ngôi nhà
to đẹp mọc lên ngày một nhiều; đường giao thông trong thôn đã được bê
tông hóa 70%, nhà văn hóa thôn cũng mới được hoàn thiện. Đặc biệt, nhờ
có việc làm ổn định mà tệ nạn xã hội ở làng hầu như không có.
Tự phát, mạnh ai nấy làm
Mặc dù kinh tế phát triển khá song Đại Tự cũng đang đứng trước không ít
thách thức. Đường làng chật hẹp, hằng ngày phải đón những chiếc xe tải
vào ra tấp nập, hai bên đường ngổn ngang những cuộn thép to nhỏ, đủ
kiểu; tiếng máy cắt, máy mài, máy hàn inh tai, nhức óc ngày đêm trong
bầu không khí ngột ngạt. Tìm hiểu được biết, ở Đại Tự vẫn chưa bố trí
được điểm sản xuất tập trung. Để có mặt bằng sản xuất, có hộ phải tự
xoay xở theo kiểu "mạnh ai nấy làm".
Ông Dương Văn Tiến, Giám đốc Công ty TNHH Việt Mỹ cho hay, để làm ra một
chiếc két phải qua rất nhiều công đoạn từ cắt tôn, tạo khuôn, gò hàn,
đổ bê tông đến phun sơn... tốn rất nhiều diện tích. Trước đây, các cơ sở
đều tận dụng mặt bằng trong khu đất ở của gia đình để sản xuất nhưng
dần dần mở rộng quy mô, mặt bằng trong khu dân cư cũng không đáp ứng
được. Hơn nữa, quá trình sản xuất còn tạo ra tiếng ồn lớn; công đoạn
phun sơn khiến không khí ngột ngạt… Do thiếu mặt bằng sản xuất, không ít
hộ đã phải thuê mướn đất làm xưởng sản xuất, thậm chí ào cả ra đồng bất
chấp việc xử phạt của chính quyền. "Công ty nhà tôi có xưởng sản xuất
rộng trên 1.000m2 nhưng phải thuê của 4 hộ dân, hợp đồng dài nhất cũng
chỉ 5 năm, ngắn hơn là 3 năm nên không dám đầu tư bài bản. Trong khi đó,
đầu tư nhà xưởng và máy móc sản xuất cũng vài tỷ đồng. Rủi ro rất lớn
nếu như hợp đồng thuê đất hết hạn, chủ đất không cho thuê tiếp" - ông
Tiến băn khoăn.
Được biết, mặc dù chưa có quy hoạch, song đến nay các hộ dân đã tự dồn
đổi khoảng 20ha đất sản xuất nông nghiệp ven làng làm điểm sản xuất, mặc
dù chính quyền cứ lập biên bản xử phạt, dân vẫn cứ làm vì miếng cơm
manh áo. Cũng do chưa có điểm sản xuất tập trung nên các hộ không bố trí
được quy trình sản xuất hợp lý khiến môi trường làng nghề bị ô nhiễm
bởi không khí, nước thải, chất thải sau sản xuất. Người làng nghề ngày
ngày mong ngóng địa phương sớm có quy hoạch điểm sản xuất , , , , công nghiệp
tập trung vừa mở rộng sản xuất vừa tránh ô nhiễm môi trường.