Những con rối mô
phỏng nhân vật trong truyện cổ Andersen đưa nghệ thuật múa rối nước Việt
Nam tới gần hơn với công chúng Pháp.
Qua những câu chuyện cổ Andersen ly kỳ
nhưng gần gũi, các tiết mục rối nước Việt Nam tại Bảo tàng Quai Branly
trong những ngày cuối cùng của năm 2013 (26 – 30/12/2013) ghi dấu đậm
nét trong lòng công chúng Pháp. Sự kết hợp mới mẻ nhưng nhuần nhuyễn đã
tạo một ấn tượng đẹp, là sự kiện mở màn cho “Năm Việt Nam tại Pháp”. Đây
cũng là hướng đi sáng tạo, giúp làm mới và hồi sinh nghệ thuật múa rối
nước truyền thống của Việt Nam.
Trên nền nhạc đương đại châu Âu, những
con rối đẹp và lạ mắt mô phỏng các nhân vật trong truyện cổ Andersen đưa
nghệ thuật múa rối nước truyền thống của Việt Nam tới gần hơn với công
chúng Pháp và châu Âu, đặc biệt là các em nhỏ.
|
Tiết mục "Chú lính chì dũng cảm"
|
3 tiết mục được dàn dựng trong 60 phút
gồm “Chú lính chì dũng cảm”, “Vịt con xấu xí” và “Nàng tiên cá” nhận
được sự chào đón nồng nhiệt của khán giả Pháp, là thành quả tìm tòi,
luyện tập của các nghệ sỹ trong nhiều năm.
Ý tưởng đưa truyện cổ Andersen vào các
tiết mục múa rối nước đã được đạo diễn Ngô Quỳnh Giao và các nghệ sỹ Nhà
hát Múa rối Việt Nam triển khai từ năm 2005 và nay kết hợp cùng Tổ chức
Interarts Riviera của Pháp trong dự án “Andersen”.
Để dung hòa giữa múa rối nước Việt Nam
và những câu chuyện cổ Andersen, các nghệ sỹ của Nhà hát Múa rối Việt
Nam đã phải luyện tập “quỳ” trong bể nước sâu nửa mét (bể bình thường
sâu 1m). Một số chi tiết được đạo diễn Pháp Jean-Luc Larguier trao đổi
với đạo diễn Ngô Quỳnh Giao để điều chỉnh cho thú vị và mới mẻ hơn như:
tấm mành bằng tre được thay bằng dây ri đô đen giúp con rối thoắt ẩn,
thoắt hiện linh hoạt; sân khấu bày trí đơn giản với hiệu ứng ánh sáng
làm nổi bật con rối.
|
Tiết mục "Vịt con xấu xí"
|
Trên nền những giai điệu sâu lắng, êm ái
do nhạc sỹ Pháp Henry Torgue viết mới, nhịp độ các động tác biểu diễn
có phần “chậm hơn” so với nghệ thuật múa rối nước truyền thống, phù hợp
với phong cách thưởng thức nghệ thuật thong thả và chậm rãi của công
chúng Pháp nói riêng, châu Âu nói chung.
Tuy nhiên, dù điều chỉnh một số chi
tiết, song theo Phó Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam Nguyễn Tiến Dũng,
điều quan trọng là phải để đọng lại ấn tượng cuối cùng trong lòng khán
giả, rằng đó là “múa rối nước Việt Nam”. Vở diễn đã thành công khi để
lại ấn tượng “Việt” đậm nét, qua hình ảnh những nhân vật dẫn chuyện
không bao giờ vắng bóng trong múa rối truyền thống là chú Tễu và rùa
vàng, qua những câu hội thoại tiếng Việt biểu cảm hay tâm tính của các
nhân vật, từ chú Vịt, con gà… cũng đều phảng phất những nét rất Việt
Nam.
Phó Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam -
Nguyễn Tiến Dũng cho biết: “Mỗi lần chúng tôi đưa rối nước truyền thống
đi diễn đều nhận được những thành công nhất định, hiệu ứng khán giả rất
tốt. Sau mỗi buổi chiều, có một phần giao lưu khoảng 15-20 phút, khán
giả Pháp và các cháu thiếu nhi đều rất quan tâm và hỏi về rối nước rất
nhiều”.
|
Ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam
|
Không phủ nhận giá trị của các tiết mục
múa rối nước truyền thống, nhưng cũng rất cần mở ra những hướng đi sáng
tạo, giúp múa rối nước Việt Nam có thể truyền đi thông điệp về những giá
trị chung giữa các nền văn hóa Á-Âu nói chung, Việt- Pháp nói riêng. Đó
là ý kiến của ông Jean-Luc Larguier - Giám đốc tổ chức Interarts, một
trong những người đầu tiên hợp tác và có công đưa múa rối nước Việt Nam
ra nước ngoài.
“Những đặc điểm điển hình của nghệ thuật
múa rối nước truyền thống Việt Nam thể hiện rất rõ ở đây. Từ nghệ thuật
truyền thống, tôi nghĩ cần có những sáng tạo, phát triển. Chúng tôi
chọn những câu chuyện Andersen này, dù kết thúc buồn, nhưng đọng lại
cuối cùng trong lòng khán giả là giá trị về tình yêu và cả giá trị về
những điều khác biệt trong cuộc sống. Múa rối nước kết hợp với truyện cổ
Andersen, rõ ràng có thể thúc đẩy đối thoại giữa các nền văn hóa, giữa
các điểm khác biệt, để hòa hợp thế giới” - ông Larguier cho biết.
Không chỉ tạo một diện mạo mới cho bộ
môn nghệ thuật truyền thống này, sự kết hợp thú vị với những câu chuyện
cổ Andersen giúp những người làm nghề và những người yêu múa rối nước
củng cố niềm tin, như ông Larguier khẳng định, rằng “múa rối nước Việt
Nam có thể kể rất nhiều câu chuyện”.
|
Ông Jean-Luc Larguier - Giám đốc tổ chức Interarts
|
Trong số đông đảo khán giả đến với các
xuất diễn múa rối nước Việt Nam tại Bảo tàng Quai Branly, ngoài người
Pháp, người nước ngoài và người Việt sinh sống lâu năm tại Pháp, còn có
nhiều người thuộc thế hệ 2 – có bố hoặc mẹ là người Việt. Với họ, múa
rối nước truyền thống Việt Nam nay trở nên dễ hiểu và thật gần.
Một nữ khán giả cho biết: “Vở diễn thật
tuyệt vời, nên thơ và tuyệt đẹp. Đây là một khám phá thú vị và đầy ngạc
nhiên với tôi và con gái tôi, tôi chưa bao giờ được xem múa rối nước
Việt Nam, dù tôi mang trong mình nửa dòng máu Việt. Con gái tôi dù có
vài chi tiết phải giải thích nhưng cháu biết các câu chuyện Andersen nên
hiểu được vở diễn và thực sự yêu thích vở diễn”.
Cũng theo ông Jean - Luc Larguier, nếu
được khán giả đón nhận nồng nhiệt, vở diễn sẽ được tiếp tục tổ chức lưu
diễn trong năm, không chỉ ở Paris mà nhiều thành phố lớn của Pháp và
thậm chí có thể mở ra các quốc gia châu Âu khác./
Theo: VOV.VN