Cuộc sống của người dân Việt Nam nói
chung và Hà Nội nói riêng những năm đầu thế kỷ XX được tái hiện sống
động qua triển lãm ảnh kính "Hà Nội sắc màu” của tay máy nghiệp dư người
Pháp Léon Busy. Đến với triển lãm nhiều người không khỏi ngỡ ngàng về
hình ảnh một Hà Nội cách đây 100 năm. Có lẽ, để chụp được những bức ảnh
đẹp về Hà Nội đầu thế kỷ, chắc chắn tay máy này đã phải trang bị cho
mình một kiến thức văn hóa dày dặn, phong phú và đây còn phải là người
say mê văn hóa Việt Nam. Chỉ có như vậy thì mới tìm được những khuôn
hình đậm bản sắc Việt đến thế.
Nhưng cũng không thể không nhắc đến
cái tên Albert Kahn (1860-1940) - ông chủ nhà băng nổi tiếng người Pháp,
vốn được biết tới là người từ tâm, có đam mê đặc biệt đối với văn hóa.
Ông đã tài trợ cho các nhiếp ảnh gia đi khắp châu lục để ghi lại những
hình ảnh về đời sống văn hóa ở nhiều quốc gia trên khắp thế giới. Họ
chính là những nhiếp ảnh gia đầu tiên của thế kỷ 20 được tiếp cận với kỹ
thuật chụp ảnh màu nhờ vào nguồn tài trợ của một nhà tài phiệt yêu văn
hóa. Với hơn 72.000 bức ảnh độc đáo được chụp ở 50 quốc gia trên thế
giới, ông đã tạo thành bộ sưu tập ảnh màu vĩ đại đầu tiên và duy nhất
trong lịch sử nhiếp ảnh mang tên "The Archives of the Planet” (Sử liệu
về hành tinh của chúng ta).
Tại Việt Nam, Albert Kahn giao nhiệm
vụ chụp hình cho Léon Busy, một trung úy hậu cần của quân đội lê dương.
Đi khắp Bắc Kỳ, Léon đã chụp khoảng 1.700 bức ảnh trong thời gian từ năm
1915-1920. Tuy công nghệ chụp ảnh khi đó còn khá hạn chế nhưng bộ ảnh
do tay máy nghiệp dư Léon Busy thực hiện chứa đựng những giá trị văn hóa
- nghệ thuật quý báu. Cả bộ ảnh mang một sắc màu khó tả, mộc mạc, cổ
kính, khiến người xem liên tưởng tới đang thưởng thực một bộ phim nhựa
cổ điển. Thời kỳ này, đời sống của người dân Bắc Kỳ vẫn còn rất nguyên
sơ, chưa hề bị pha tạp, lai căng. Những góc ảnh của Léon Busy cho thấy
một Bắc bộ khác đến vô cùng so với cuộc sống bây giờ. Từ cảnh vật quanh
Hồ Tây, Hồ Hoàn Kiếm, cầu Long Biên, phố cổ cho tới những vùng quê thuộc
châu thổ sông Hồng, tất cả đều có sự mở rộng tuyệt đối về không gian và
nét sinh hoạt đặc thù, theo 2 chủ đề chính được lựa chọn trong triển
lãm: "Cuộc sống hàng ngày - các nghề và xã hội” và "Môi trường và những
đức tin”.
Với góc nhìn của nhà sử học, GS Phan
Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tâm đắc nhất với sử liệu
của triển lãm này. Những bức ảnh phong phú và đặc sắc ở thời điểm thị
thành Hà Nội đang có chuyển biến mạnh trong đời sống cũng như những va
đập về văn hóa. Giáo sư Lê tiếc nuối rất nhiều cảnh vật mà Leon ghi lại
đã bị phá hủy, không chỉ bởi thiên tai, thời gian hay chiến tranh.
Xem trưng bày "Hà Nội sắc màu” để thấy
Hà Nội trăm năm trước khác xa so với hiện tại, từ cảnh vật, con người,
cho tới "hồn vía” của một thành phố cổ với những dấu ấn vàng son như
thể đã phôi phai. Triển lãm kết thúc vào 4-1-2014.
Theo: daidoanket
|