Hoạt động du lịch là "đầu ra" quan trọng cho sản phẩm làng nghề, nhất là những làng nghề thủ công mỹ nghệ. Hà Nội có nhiều làng nghề thủ công mỹ nghệ nổi tiếng. Năm 2019, Hà Nội đón khoảng 28 triệu khách du lịch. Song, khách du lịch đến Hà Nội chi ít tiền để mua sắm, nhất là để mua sản phẩm lưu niệm. Khi dịch Covid-19 xảy ra, khách du lịch giảm, nhiều làng nghề gặp khó khăn. Tuy nhiên, tại cuộc tọa đàm "Phát triển sản phẩm của làng nghề truyền thống phục vụ khách du lịch" do Sở Du lịch Hà Nội vừa tổ chức, nhiều đại biểu cho rằng, bên cạnh khó khăn, thì đây cũng là dịp để nghệ nhân các làng nghề nhìn nhận lại sản phẩm, tìm giải pháp chiếm lĩnh thị trường.

Ngoài nhược điểm về thiết kế mẫu mã, một trong những điểm yếu lớn nhất của sản phẩm làng nghề hiện nay là công tác tuyên truyền, quảng bá. Nghệ nhân giỏi tay nghề, nhưng thiếu kinh nghiệm, tài chính và hiểu biết công nghệ. Trong khi đó, quảng bá trên không gian mạng đang phát triển như vũ bão, có thể tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng một cách nhanh chóng. Chỉ có một số ít làng nghề chủ động ứng dụng công nghệ để giới thiệu sản phẩm. Chủ tịch Hội Làng nghề sơn mài Hạ Thái Ðỗ Hùng Chiêu cho biết: "Sản phẩm sơn mài Hạ Thái đến với nhiều thị trường trong và ngoài nước, nhưng chưa được nhiều khách du lịch tìm mua. Các sản phẩm chủ yếu của làng nghề như: Hộp trang sức, đĩa, bát sơn mài, các bức tượng cô gái, con vật... rất phù hợp làm quà tặng lưu niệm. Song tiêu thụ vẫn khó. Chúng tôi rất cần một đầu mối giới thiệu, quảng bá về sản phẩm làng nghề, du lịch làng nghề để khách đến với sơn mài Hạ Thái. Nếu đến tận làng nghề, khách được trải nghiệm các công đoạn sản xuất thì nhu cầu mua sản phẩm sẽ tăng lên".

Ðồng quan điểm này, Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Trung (làng nghề mây tre đan Phú Vinh) cũng trăn trở về việc làm sao để quảng bá các sản phẩm tới khách du lịch trong nước và quốc tế. Là người làm ra nhiều sản phẩm nổi tiếng, tham gia nhiều hoạt động quảng bá qua các hội chợ quốc tế, nghệ nhân Nguyễn Văn Trung chia sẻ: "Sản phẩm mây, tre đan của Hà Nội khá phong phú, đẹp mắt. Nhưng khi so với sản phẩm của các nước bạn thì có một điểm yếu rất rõ là bao bì sản phẩm. Bao bì phải làm sao vừa mang nét đặc trưng của làng nghề, vừa có thiết kế độc đáo, thể hiện bản sắc văn hóa. Chính điều này sẽ tạo ấn tượng tốt của khách hàng đối với sản phẩm. Hiện, phần lớn các làng nghề đều không làm được điều này. Sản phẩm của mình vì thế kém hấp dẫn hơn". Nghệ nhân Tạ Thu Hương, đại diện cho các nghệ nhân làng nón Chuông cho biết, hiện chị cũng như nhiều hộ gia đình trong làng đang bị tồn đọng hàng hóa do dịch Covid-19, khiến giao thương bị ảnh hưởng. Nếu được hỗ trợ quảng bá, sản phẩm làng nghề sẽ tìm được "lối ra" trước mắt cũng như lâu dài.

Với tư cách là cơ quan quản lý, đại diện Sở Du lịch cho biết, hiện tại, ngành du lịch Hà Nội đã có Cổng thông tin điện tử du lịch, có ứng dụng giới thiệu, quảng bá du lịch cho điện thoại di động, trong đó tích hợp quảng bá sản phẩm làng nghề. Tại cuộc tọa đàm với sự tham gia của 30 nghệ nhân các làng nghề, đại diện Sở Du lịch Hà Nội đã giới thiệu ứng dụng giới thiệu sản phẩm làng nghề bằng công nghệ 3D. Ứng dụng này được phát triển trên nền tảng điện thoại thông minh.

Do đó, người dùng ở khắp nơi trên thế giới có thể tiếp cận mọi loại sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Thủ đô, từ chiếc nón làng Chuông, cho đến chuồn chuồn tre Thạch Xá hay các sản phẩm của sơn mài Hạ Thái. Với thiết kế 3D, người dùng có thể ngắm sản phẩm y như thật, tùy ý di chuyển các mẫu vật vào không gian thật được hiển thị để xem xét độ phù hợp, kích thích nhu cầu mua sắm. Ði kèm với mỗi sản phẩm là câu chuyện về nghệ nhân và làng nghề, qua đó chuyển tải những tinh hoa văn hóa nơi "mảnh đất trăm nghề" đến du khách. Ứng dụng kết nối với cổng thông tin chính thức của Sở Du lịch, được kỳ vọng sẽ là kênh quảng bá sản phẩm tới đa dạng các thị trường cho hơn 300 làng nghề địa phương, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch Thủ đô, tăng chi tiêu của du khách. Sở Du lịch sẽ sớm phát triển ứng dụng này rộng rãi để hỗ trợ làng nghề. Sở Du lịch cũng là đầu mối để giới thiệu các nghệ nhân đến những đơn vị tư vấn, thiết kế bao bì sản phẩm, để sản phẩm trở nên hấp dẫn, có bản sắc.

Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Ðức Hải cho biết, từ khi thành phố thực hiện phát triển du lịch gắn với hoạt động làng nghề, sản xuất sản phẩm lưu niệm đã có nhiều chuyển biến tích cực. Về mẫu mã, hằng năm, Sở Công thương phối hợp Sở Du lịch tổ chức các cuộc thi thiết kế mẫu mã sản phẩm làng nghề. Từ đó, từng bước khắc phục nhược điểm về thiết kế. Nhưng để phát triển một cách bài bản thì cần có sự đầu tư hơn nữa, sản phẩm phải phù hợp nhu cầu của du khách, phải được nhận diện, quảng bá phù hợp. Sở Du lịch Hà Nội với vai trò cơ quan quản lý du lịch sẽ hỗ trợ tối đa cho các làng nghề. Nhưng các làng nghề cần chủ động hơn nữa trong thích ứng với tình hình. Sắp tới, Hà Nội sẽ tổ chức Giải đua xe Công thức 1, thu hút đông khách du lịch tới Thủ đô. Ðây là dịp để các làng nghề đổi mới sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của dòng khách này.