Đến
với làng Vạn Phúc, bước qua cổng làng đồ sộ, khách tham quan được đặt
chân đến con phố độc đáo mang tên Phố Lụa. Đúng như tên gọi, đây là con
phố của hàng chục cửa hàng, cửa hiệu bán và giới thiệu sản phẩm lụa. Một
địa chỉ không thể bỏ qua là Công ty cổ phần Phát triển lụa Vạn Phúc. Do
tốc độ đô thị hóa, không gian của làng nghề bị thu hẹp nhiều so với
xưa, nhưng Công ty cổ phần Phát triển lụa Vạn Phúc vẫn dành diện tích
lớn để tái hiện toàn bộ quá trình sản xuất ra một tấm lụa. Trong khu
vườn với những lối đi quanh co, được xây dựng hài hòa với những ngôi nhà
mái ngói kiểu cổ, câu chuyện về nghề dệt lụa được bắt đầu từ khu vực
trồng dâu, rồi quá trình kéo sợi từ kén tằm, dệt nên một tấm lụa hoàn
chỉnh. Tiếp đó, khách tham quan sẽ được chiêm ngưỡng những sản phẩm đẹp
mắt làm từ tơ lụa, có đến hàng trăm loại sản phẩm khác nhau, phổ biến
nhất là các loại khăn, cà-vạt, quần, áo, ví, túi xách, khăn trải bàn...
cùng nhiều vật dụng trang trí khác. Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Vạn Phúc
Phạm Khắc Hà cho biết: "Hiện nay, Vạn Phúc không còn đất để trồng dâu,
nuôi tằm như xưa. Nguồn cung cấp tơ lụa chủ yếu của làng nghề là từ Bảo
Lộc (Lâm Đồng). Nhưng để khách tham quan hiểu rõ về làng nghề, Công ty
cổ phần Phát triển lụa Vạn Phúc đã tạo dựng không gian này để mọi người
có thể hiểu rõ về sản phẩm lụa Vạn Phúc".
Cũng tại khu vực Phố Lụa, không gian nhà thờ tổ, nơi thờ bà Ả Lã hiệu
Thị Nương, người có công dạy nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải và chùa
Vạn Phúc được kết nối một cách hài hòa, tạo điều kiện thuận lợi cho
khách đến tham quan, tìm hiểu. Điểm đến không thể bỏ qua ở làng lụa là
Trung tâm kinh doanh lụa Vạn Phúc chất lượng cao. Tại đây, có sáu gian
hàng kinh doanh đồ thủ công mỹ nghệ của các làng nghề, 14 gian hàng kinh
doanh vải lụa chất lượng cao. Các gian hàng được thiết kế hiện đại,
nhưng vẫn mô phỏng những đường nét kiến trúc Á Đông, khiến khách tham
quan được trở về với không gian của văn hóa truyền thống...
Vạn Phúc có lịch sử phát triển lâu đời. Sản phẩm lụa Vạn Phúc từng đi
vào cung đình, phục vụ các tầng lớp vua chúa, từng được đánh giá là "đệ
nhất tinh xảo" khi đi tham dự hội chợ tại Pa-ri (Pháp) năm 1932. Tuy
nhiên, làng lụa Vạn Phúc cũng trải qua những bước thăng trầm, nhất là
thời kỳ hợp tác xã giải tán, các hộ gia đình chuyển sang làm ăn cá thể.
Những năm gần đây, lụa Vạn Phúc đang từng bước hồi sinh. Chủ tịch UBND
phường Vạn Phúc Nguyễn Xuân Thủy cho biết: "Năm 2016, Quận ủy Hà Đông đã
có đề án "Phát triển thương mại, dịch vụ quận Hà Đông giai đoạn
2016-2020", trong đó chú trọng đưa Vạn Phúc trở thành địa phương tiêu
biểu về "Làng nghề - làng cách mạng - làng du lịch văn hóa" bằng các
biện pháp đẩy mạnh phát triển du lịch, kết nối tham quan, mua sắm sản
phẩm với tham quan các khu di tích trên địa bàn, phát triển trung tâm
giao lưu sinh vật cảnh, đồ cổ, đồ xưa... Làng nghề hiện có 264 máy dệt,
164 cơ sở sản xuất quy mô hộ gia đình và hơn 100 cơ sở kinh doanh. Sáu
tháng đầu năm, Vạn Phúc đã đưa ra thị trường hơn một triệu mét vải lụa
các loại, doanh thu ước đạt 52,5 tỷ đồng. Trung bình mỗi tháng, Vạn Phúc
đón khoảng 20 nghìn lượt khách, trong đó có khoảng 2.000 lượt khách
nước ngoài đến tham quan, mua sắm".
Nếu như vài năm trước, khách du lịch đến Vạn Phúc thường rơi vào cảm
giác hụt hẫng vì "không biết xem gì", thì nay, cùng với sự đầu tư của
thành phố, của quận Hà Đông, ý thức phát triển làng nghề theo hướng phục
vụ du lịch đã được người dân quan tâm hơn, nhiều hộ gia đình giữ những
khung cửi cũ, tái hiện việc sản xuất để khách du lịch có điều kiện tham
quan, trải nghiệm. Đầu năm nay, Vạn Phúc phối hợp các cơ quan tổ chức
hội thảo "Xây dựng khung thuyết minh diễn giải di sản", "Xây dựng danh
mục điểm thu hút tham quan"... Mặc dù vậy, con số hơn 100 tỷ đồng doanh
thu du lịch mỗi năm vẫn được xem là chưa xứng với tiềm năng. Không gian
làng bị đô thị hóa, trở nên chật hẹp. Những mô hình hấp dẫn như Công ty
cổ phần Phát triển lụa Vạn Phúc chưa nhiều. Hạ tầng dịch vụ chưa đồng
bộ. Số người có khả năng giao tiếp với khách du lịch nước ngoài còn
ít... Ngay cả Công ty cổ phần Phát triển lụa Vạn Phúc, đơn vị "đầu đàn" ở
Vạn Phúc cũng còn gặp không ít khó khăn. Bà Lê Thị Kim Thư, Chủ tịch
HĐQT Công ty chia sẻ: "Doanh nghiệp nỗ lực tạo ra các dòng sản phẩm khác
nhau. Đối tác chủ yếu của chúng tôi là các nhà may. Tuy nhiên, việc
thiết kế của nhà may vẫn thiếu sự chuyên nghiệp, cho nên các mẫu chưa có
những đột phá, đáp ứng tốt nhu cầu đa dạng của khách hàng trong và
ngoài nước".
Để Vạn Phúc trở thành một địa chỉ du lịch tiêu biểu của Thủ đô, thành
phố Hà Nội đã dành nhiều quan tâm đến sự phát triển của làng lụa. Cuối
năm 2016, UBND thành phố đã tổ chức thi tuyển ý tưởng, quy hoạch dự án
đầu tư bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống kết hợp du lịch tại
làng gốm sứ Bát Tràng và làng dệt lụa Vạn Phúc. Trong đó, Công ty Kiến
trúc Pháp Arep Ville đã đề xuất những ý tưởng táo bạo như: cùng với xây
dựng hạ tầng, Vạn Phúc sẽ xây dựng một xưởng thiết kế quy tụ các nhà
thiết kế trong nước và quốc tế; bảo tồn kinh nghiệm, bí quyết dệt lụa
truyền thống; xây dựng những sản phẩm du lịch đặc trưng như đưa khách
tham quan nhà cổ, trực tiếp theo dõi cách thức dệt lụa truyền thống... Ý
tưởng quy hoạch làng lụa Vạn Phúc của Arep Ville đã được TP Hà Nội trao
giải nhất. Từ ý tưởng của các phương án dự thi, thành phố chỉ đạo các
cơ quan tiến hành xây dựng Quy hoạch làng nghề truyền thống kết hợp du
lịch tại Vạn Phúc. Hy vọng rằng, khi hoàn thành quy hoạch làng nghề,
những yếu kém, bất cập của làng lụa được khắc phục, tạo điều kiện để Vạn
Phúc trở thành một điểm du lịch xứng tầm quốc tế của Thủ đô.
Theo: nhandan.com.vn