Doanh nghiệp lúng túng trong việc định giá
Khảo sát cho thấy, phương pháp xác định giá mà các doanh nghiệp (DN)
sản xuất, kinh doanh sản phẩm thủ công xuất khẩu ở Việt Nam hiện đang áp
dụng phổ biến là dựa vào chi phí đầy đủ. Trong cách tiếp cận này, giá
được xác định tuỳ thuộc vào chi phí sản xuất sản phẩm và được xem xét
trong tương lai theo các mức sản lượng mong muốn.
Theo đó, giá bán có sự chênh lệch khá lớn giữa các thị trường, bởi
chi phí vận chuyển và chi phí thâm nhập thị trường khác nhau. Đối với
thị trường xuất khẩu, cơ cấu chi phí hay giá thành xuất khẩu đầy đủ bao
gồm: Chi phí sản xuất hàng xuất khẩu, chi phí ngoài sản xuất (dịch vụ
xuất khẩu, chi phí quản lý chung); Chi phí liên quan đến xuất khẩu (phân
phối, thương mại, tài chính); Chi phí sản xuất sản phẩm chỉ tạo nên giá
sàn hay giá tối thiểu.
Hiện nay, phương pháp định giá đối với các mặt hàng thủ công xuất
khẩu của các DN làng nghề chủ yếu dựa trên chi phí sản xuất, lưu thông
phân phối và cộng thêm lợi nhuận vào tổng chi phí. Phương pháp này được
áp dụng phổ biến, vì các DN làng nghề không có nhiều khả năng và điều
kiện tiếp cận với thị trường mục tiêu để cập nhập giá cả kịp thời với
các sản phẩm cùng loại của đối thủ cạnh tranh.
Thực tế cũng cho thấy, việc định giá của DN kinh doanh xuất khẩu hàng
thủ công mỹ nghệ Việt Nam hiện chưa tạo nên sự khác biệt đối với các
thị trường mục tiêu. Việc định giá chủ yếu dựa vào chi phí, dựa vào sản
phẩm cùng loại, dựa vào độ hấp dẫn của sản phẩm, định giá cao cho sản
phẩm mới, giá giảm dần theo thời gian và mức độ ưa thích của khách hàng.
Tuy nhiên, việc định giá dựa vào chi phí thực tế đã vấp phải không ít
khó khăn (Bảng 1).
Yêu cầu phương thức quản lý chi phí hiệu quả
Việc định giá các sản phẩm thủ công xuất khẩu cũng như xây dựng, phát
triển được thương hiệu lâu dài của sản phẩm luôn là bài toán đối với
các DN làng nghề Việt Nam hiện nay. Cơ cấu chi phí sản xuất hàng thủ
công, có một số khoản chi phí làm đội giá thành, ảnh hưởng tới khả năng
cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, bao gồm: Tiền hoa hồng cho đại
lý thương mại, chi phí năng lượng, nhiên liệu cao, chi phí cho lao động
có tay nghề quá cao, lãi suất ngân hàng cao...
Thực tế trên đặt ra yêu cầu cần phải có phương thức quản lý chi phí
hiệu quả nhằm hạ giá thành sản phẩm. Cụ thể các DN có thể chia nhỏ thành
các loại chi phí như: Chi phí sản xuất trực tiếp, chi phí sản xuất gián
tiếp và chỉ ra những hạng mục chi phí nào nhà sản xuất có thể cắt giảm,
hoặc tiết kiệm thông qua những biện pháp cải tiến mang tính sáng tạo,
qua đó làm tăng khả năng cạnh tranh cho sản phẩm. Tuy nhiên, phương pháp
định giá trên chỉ phù hợp với định hướng gia công sản phẩm; nhiều DN
chưa nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng trong việc định giá dựa vào
đối thủ cạnh tranh nước ngoài, chỉ quan tâm đến lợi nhuận trước mắt và
chính việc định giá thấp sẽ ảnh hưởng đến chiến lược phát triển thương
hiệu lâu dài.
Trong nhiều trường hợp, giá bán sản phẩm quá thấp cho các nhà phân
phối nước ngoài nhưng thực tế giá đến tay người tiêu dùng lại quá cao,
ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích của người sản xuất trong nước. Thông tin
của Cục Xúc tiến Thương mại cho thấy, hàng thủ công mỹ nghệ bao gồm
nhiều chủng loại sản phẩm khác nhau và mỗi loại sản phẩm có giá cả khác
nhau. Chẳng hạn, sản phẩm đồ gỗ của làng nghề Đồng Kỵ, có giá từ vài
ngàn đến vài chục ngàn USD một sản phẩm, nhưng những sản phẩm như mây
tre cói lá có giá tương đối rẻ, chỉ từ vài USD đến vài chục USD.
Bên cạnh đó, vì là nghề truyền thống, nên không thể sản xuất đại trà
khối lượng lớn. Do lượng sản phẩm sản xuất ra ít ỏi nên tất cả các khoản
chi phí tính trên sản phẩm sẽ cao. Tựu trung, khách hàng là thước đo
giá trị của mẫu mã. Sản phẩm thủ công mỹ nghệ có thu hút khách hàng và
lưu thông được trên thị trường, xuất khẩu hiệu quả thì điều đầu tiên DN
phải tính tới, đó là giá và mẫu mã.
Tài liệu tham khảo:
1. Người Lao động (2005), Hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đơn điệu
và đắt đỏ,
http://nld.com.vn/kinh-te/hang-thu-cong-my-nghe-viet-nam-don-dieu-va-dat-do-133924.htm;
2. Hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu vẫn là ngành mang lại giá trị
gia tăng lớn,
http://vietanart.com/tin-tuc/hang-thu-cong-my-nghe-xuat-khau-van-la-nganh-mang-lai-gia-tri-gia-tang-lon.aspx;
3. Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ: Làm gì để thâm nhập thị trường
Nhật Bản?,
http://socongthuong.thaibinh.gov.vn/ct/news/Lists/thuongmai/View_Detail.aspx?ItemID=4366.
Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 2, số tháng 3/2017
Theo: tapchitaichinh.vn