Nghề làm giấy, sản xuất thép và đúc đồng là điển hình được ghi nhận. Nghề làm giấy là một trong những nghề được phát triển rất mạnh của Bắc Ninh, tập trung nhiều vùng làng nghề Phong Khê. Tỉnh đã quy hoạch 2 khu công nghiệp làng nghề rộng trên 60 ha cấp cho các hộ thuê đất xây dựng mặt bằng sản xuất và đã có doanh nghiệp đầu tư lắp đặt dây chuyền sản xuất hiện đại với công nghệ cao, sản xuất được các mặt hàng giấy học sinh, giấy in và nhiều loại giấy cao cấp, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp dạng này chưa nhiều, nhìn chung trong ngành sản xuất giấy tại các làng nghề, chỉ có khâu xeo giấy là do máy móc thiết bị, còn lại các khâu khác như nạp nhiên liệu, vận chuyển sản phẩm… vẫn là thủ công. Thiết bị sử dụng trong các làng nghề phần lớn đã lạc hậu, không đồng bộ, tự chế lắp, có nguồn gốc từ Trung Quốc hoặc từ các làng nghề ở Hà Tây (cũ).

Tại các làng nghề sản xuất thép, hầu hết các lò nấu thép thiết bị nhập khẩu từ Trung Quốc được sản xuất từ năm 1997 trở về trước nên công suất nhỏ, tiêu hao điện năng lớn, khó điều chỉnh các chỉ số về cơ, lý tính trong thành phần cấu tạo thép dẫn đến chất lượng phôi đúc không cao.

Đối với làng nghề đúc đồng Đại Bái hiện có hơn 200 lò đúc đồng, nhôm, đa số thiết kế ống khói của các cơ sở này đều không đạt tiêu chuẩn, thậm chí có những lò không có ống khói đã làm ảnh hưởng lớn đến không khí và sức khỏe của người dân. Mặc dù xã Đại Bái đã yêu cầu các hộ sản xuất phải xây dựng hệ thống lò đốt có ống khói cao tối thiểu 12m; xây bể lắng (để lắng kim loại, chất thải rắn) trước khi xả nước ra môi trường… nhưng việc triển khai vẫn đang rất khó khăn.

Hệ quả của công nghệ sản xuất yếu kém ngoài những hạn chế về năng suất và chất lượng sản phẩm là vấn đề ô nhiễm môi trường đang trở nên cấp bách ở nhiều làng nghề. Như nồng độ bụi trong không khí rất cao; các loại chất nhuộm, thuốc nhuộm, chất tẩy rửa tổng hợp... khó phân hủy trong môi trường tự nhiên. Trong khi, hệ thống xử lý nước thải, chất thải còn hạn chế, không gian sản xuất chật hẹp, liền kề với nơi sinh hoạt hàng ngày, ô nhiễm môi trường đang ngày ngày đe dọa cuộc sống của các hộ dân trong làng nghề.

Thực tế cũng cho thấy, một số làng nghề đã bắt đầu trang bị hệ thống máy móc hiện đại hơn do đòi hỏi phải ra sản phẩm nhanh, hiệu quả và giảm thiểu chi phí so với làm bằng tay. Tuy nhiên một phần vì thiếu vốn nên các hộ sản xuất và kinh doanh chưa thể trang bị dây chuyền đồng bộ. Về quản lý, do sản xuất làng nghề vẫn nhỏ, lẻ manh mún, rất khó khăn để các cơ quan chức năng triển khai các chương trình áp dụng tiến bộ khoa học, sản xuất theo quy mô công nghiệp. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần có một quy hoạch chỉnh thể phù hợp để áp dụng các biện pháp đổi mới công nghệ đồng bộ, qua đó giúp các làng nghề tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, hạn chế vấn đề ô nhiễm môi trường đồng thời giữ gìn yếu tố truyền thống vốn là đặc điểm quan trọng trong các làng nghề ở Bắc Ninh.

                                                                                                                Theo: Baocongthuong.com.vn