Lớp đào tạo cắm hoa nghệ thuật tại Trung tâm Dạy nghề quận Hoàn Kiếm. Ảnh: P. An
Thống kê của Tổng cục Dạy nghề Việt Nam
cho thấy, cơ cấu lao động qua đào tạo ở nước ta hiện nay là 1/3, tức là
cứ một sinh viên tốt nghiệp đại học thì có ba học viên tốt nghiệp
trường nghề (trong khi đó, cơ cấu ở các nước tiên tiến trong khu vực lại
là 1/10). Như vậy có thể thấy, lực lượng thợ kỹ thuật trong nước đang
thiếu trầm trọng. Không chỉ thiếu về số lượng, mà chất lượng lao động
sau khi học nghề vẫn còn nhiều hạn chế do cơ sở vật chất của đơn vị đào
tạo chưa đáp ứng yêu cầu và quan hệ giữa các cơ sở dạy nghề với doanh
nghiệp chưa chặt chẽ. Nhiều địa phương đang trong quá trình đô thị hóa
nhanh, phát triển các khu, cụm, điểm công nghiệp nhưng chưa thực sự quan
tâm đến đào tạo nghề (nhân tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực), nên khi các doanh nghiệp đi vào hoạt động thì không có
đủ nguồn lao động chất lượng đáp ứng.
Góp sức cùng với các cấp, các ngành, 3 năm qua, Thành đoàn Hà Nội thường
xuyên phối hợp với Sở GD-ĐT tổ chức các hoạt động định hướng nghề
nghiệp trong các trường THPT; chỉ đạo Trung tâm GTVL thanh niên Hà Nội
tổ chức các ngày hội việc làm, các diễn đàn trao đổi, tọa đàm với chủ đề
"Thanh niên với việc làm, chọn nghề". Tại các ngày hội, Thành đoàn Hà
Nội đều mời các chuyên gia về lĩnh vực việc làm nói chuyện, trao đổi,
định hướng. Giám đốc Trung tâm GTVL Thanh niên Hà Nội Nguyễn Ngọc Trinh
cho biết, ngoài công tác tư vấn, hướng nghiệp giúp cho người lao động có
việc làm phù hợp với khả năng nguyện vọng, trung tâm còn liên hệ, làm
cầu nối giữa doanh nghiệp với học sinh, sinh viên trong công tác tuyển
việc sau khi họ tốt nghiệp.
Nói vậy cũng không phải là không có khó khăn. Theo Giám đốc Nguyễn Ngọc
Trinh, việc định hướng nghề nghiệp không chỉ Đoàn thanh niên vào cuộc,
mà ngay bản thân các trường THPT cũng quan tâm, song hiện nay Hà Nội vẫn
là địa phương có tỷ lệ thất nghiệp cao trong cả nước, lao động trẻ chưa
qua đào tạo còn chiếm tỷ lệ cao, "cung" chưa gặp "cầu". Giải quyết vấn
đề này cần có chính sách đồng bộ. Ngoài đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị
đào tạo tiên tiến, phù hợp với yêu cầu sản xuất trong tình hình mới;
nâng cao chất lượng đào tạo kỹ năng tay nghề; gắn giáo dục đào tạo với
giải quyết việc làm, nhu cầu của thị trường, thì mỗi trường nghề cần
tăng thời lượng thực hành trong chương trình đào tạo. Ngoài ra, các cơ
sở dạy nghề gắn kết chặt chẽ hơn nữa với các doanh nghiệp, cơ sở sản
xuất kinh doanh, nhằm đào tạo trúng, sát và đủ nhu cầu. Nên chăng, cơ sở
đào tạo nghề thực hiện giảng dạy, truyền nghề trực tiếp tại doanh
nghiệp, làng nghề.
Đồng hành với thanh niên, học sinh trong vấn đề việc làm, nhiệm kỳ
2012-2017 tới đây, Thành đoàn Hà Nội xây dựng mục tiêu "Phấn đấu mỗi cơ
sở Đoàn là một địa chỉ tin cậy tư vấn nghề và giới thiệu việc làm cho
thanh niên". Đi kèm mục tiêu trên là giải pháp đẩy mạnh các hoạt động hỗ
trợ, định hướng giúp thanh niên có nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp,
lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với điều kiện và năng lực bản thân. Chủ
động nắm bắt thông tin thị trường lao động, nhu cầu việc làm của thanh
niên, qua đó phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức các loại hình giao
dịch lao động, việc làm. Cùng với chỉ đạo Đoàn thanh niên các trường đại
học, cao đẳng, học viện tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho thanh niên các
kỹ năng tìm việc làm, giới thiệu địa chỉ thực tập, thực hành nghề cho
sinh viên, Đoàn thanh niên TP Hà Nội còn mở rộng quy mô và hiệu quả hoạt
động của Trung tâm GTVL thanh niên Hà Nội, Trung tâm Hỗ trợ và Phát
triển thanh niên Hà Nội, tạo cầu nối liên hoàn từ định hướng, tư vấn,
giới thiệu đến tuyển dụng lao động giúp doanh nghiệp. Nhưng quan trọng
hơn là phải tạo được sự đồng thuận cao trong xã hội khắc phục bất cập
thừa "thầy" thiếu "thợ" hiện nay, xây dựng cơ cấu lao động hợp lý; việc
này cần sự tích cực vào cuộc của các cấp, các ngành.