Ném Pao được xem là trò chơi dân
gian truyền thống, đặc sắc của dân tộc H’Mông ở Tây Bắc nói chung và ở
Yên Bái nói riêng. Đây là trò chơi có từ lâu đời và được truyền lại đến
ngày nay. Đối với đồng bào H’Mông quả pao như không có tuổi, gắn bó với
họ suốt cuộc đời và nó còn như một linh vật để minh chứng cho tình yêu
của đôi lứa.
Trò
chơi ném pao thường được tổ chức trong các ngày Tết, các lễ hội truyền
thống của người H’Mông như Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Nào Sồng, ngày mừng
nhà mới hay Lễ cúng bản… Trong những ngày lễ hội, người đàn ông H’Mông
đều mang theo khèn và biểu diễn những điệu múa khèn mạnh mẽ thể hiện sự
trai tráng của mình thì người phụ nữ phải mang theo quả pao để đối xứng.
Quả pao thể hiện sự cần cù, chăm chỉ và khéo léo của phụ nữ H’Mông.
Quả
pao được các cô gái H’Mông tự tay khâu rất cẩn thận và tỉ mỉ. Họ khâu
nối các miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi
hạt lanh bởi theo quan niệm của người H’Mông, hạt lanh tượng trưng cho
sự sinh sôi và phát triển. Khi khâu vải phải cuộn thật chặt, sau đó lại
lấy miếng vải to khác khâu bọc lại, khâu bọc bên ngoài 2 đến 3 lần, khi
nào thấy căng tròn mới được. Ngày nay, các thiếu nữ H’Mông còn dùng thổ
cẩm của người Thái, hay lụa tơ tằm để tạo sắc màu cho quả pao. Quả Pao
của các thiếu nữ màu sắc bắt mắt và sặc sỡ hơn, còn pao của các cô bé
mới lớn đơn giản hơn và thường có màu đen. Người đàn ông H’Mông đi tìm
vợ thì việc đầu tiên họ xem là khả năng dệt vải, thêu thùa và làm quả
pao. Một quả pao tốt thì các đường khâu phải kín, khi cầm quả pao không
được cứng hoặc mềm quá. Một người phụ nữ H’Mông giỏi giang, đảm đang thì
phải biết làm quả pao tốt.
Trò
chơi ném pao được diễn ra ở những khu đất rộng tương đối bằng phẳng,
người chơi được chia làm hai bên nam – nữ. Khoảng cách hai đội cách nhau
khoảng 5 – 7mét. Tài khéo léo của người ném pao là không để cho pao rơi
xuống đất. Họ ném đến khi nào thấy nhắm mắt lại cũng có thể bắt được
quả pao của người kia ném sang. Trong khi chơi, họ giao ước với nhau về
số lần ném, số lần bắt được pao, nếu bên nào thua thì phải hát một bài
hoặc làm một điều gì đó mà bên thắng quy định.
Đối
với đồng bào H’Mông ném pao không chỉ là trò chơi mà nó còn ẩn chứa
trong đó bao điều lý thú. Ban đầu họ chỉ chơi cho vui với nhau theo từng
nhóm, sau đó đôi nam nữ nào thích nhau họ sẽ ném quả pao cho nhau và cứ
ném qua, ném lại hàng giờ, hàng ngày mà không biết chán. Trong cuộc
vui, nếu cô gái ưng chàng trai nào thường là họ khéo léo giấu tình cảm
qua ánh mắt, nụ cười, còn các chàng trai ưng cô gái nào thì giữ luôn quả
pao. Với trò chơi này, những mệt mỏi, nhọc nhằn của cuộc sống thường
nhật đều được xua tan và đối với nhiều người H’Mông, quả pao không chỉ
là trò chơi mà còn là hoài niệm về tình yêu đôi lứa.
Ngày
nay, trò ném pao đã theo chân các chàng trai, cô gái đi học hay đi công
tác xa nhà. Những quả pao được tung lên trong những buổi liên hoan gặp
gỡ đã góp phần vào việc gìn giữ một trò chơi dân gian, một nét đẹp văn
hóa truyền thống của đồng bào H’Mông.
Theo : dulichvn.org.vn