Mô hình nhà sàn cải tiến vừa thân thiện với môi trường rừng vừa đáp ứng được nhu cầu nhà ở truyền thống của người dân.
Nhà sàn cải tiến có nhiều ưu điểm như: thiết kế thân
thiện với môi trường rừng; phù hợp với phong tục nhà ở của dân tộc
Thái.... Dưới đây, tôi sẽ trình bày ý tưởng về mô hình nhà sàn này Việt Nam ..
Tên ý tưởng:
“Bảo vệ môi trường rừng bằng việc phát triển mô hình nhà sàn cải tiến”
Mục đích của ý tưởng:
Hạn chế tình trạng khai thác gỗ bừa bãi để làm nhà sàn góp phần bảo vệ môi trường rừng.
 |
| Nhà sàn bằng gỗ của dân tộc Thái sử dụng rất nhiều cột
bằng gỗ lấy từ những cây gỗ to. Các vách và sàn được làm từ các tấm gỗ
được xẻ ra từ các cây gỗ ít bị mối mọt. |
Mục tiêu của ý tưởng:
- Thiết kế một số hợp phần của nhà sàn theo hướng thân
thiện với môi trường rừng mà vẫn đáp ứng được truyền thống nhà ở của
người dân.
- Hướng dẫn kỹ thuật làm nhà sàn cải tiến để người dân
địa phương có thể phát triển mô hình nhà sàn cải tiến trên phạm vi rộng
giảm gắng nặng tới môi trường rừng.
- Nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc bảo vệ môi
trường rừng thông qua các hoạt động tuyên truyền, quảng bá hình ảnh mô
hình nhà sàn cải tiến.
Địa điểm, đối tượng thực hiện ý tưởng:
Dân tộc Thái tại các tỉnh Tây Bắc
Lý do đề xuất ý tưởng:
- Dân tộc Thái chiếm tỷ lệ 54% tại vùng Tây Bắc có
truyền thống ở nhà sàn nên cần rất nhiều gỗ từ rừng để làm nhà (trung
bình một nhà sàn của dân tộc Thái với diện tích 90 m2 cần khoảng 14-15
m3 gỗ). Các hộ gia đình người dân tộc thiểu số thường sinh con nhiều,
đến khi lập gia đình thì tách ra ở riêng (trung bình mỗi hộ sẽ phải làm 3
nhà sàn cho con cái). Chất liệu sử dụng trong đun nấu của người dân tộc
chủ yếu là củi kết hợp với nhu cầu gỗ làm nhà đã tạo sức ép đến tài
nguyên rừng. Các hệ sinh thái rừng dần bị suy thoái làm ảnh hưởng đến
môi trường và các hệ sinh thái nuôi dưỡng sự sống làm cộng đồng càng khó
khăn hơn trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Nhu cầu con người về tài nguyên gỗ không có xu hướng
giảm thì nguồn tài nguyên này ngày càng cạn kiệt. Chúng ta cần phải
thay đổi dần thói quen bất lợi hình thành các thói quen thân thiện với
tự nhiên. Nội dung của ý tưởng là thay đổi kiểu nhà sàn của đồng bào dân
tộc Thái theo hướng tiết kiệm gỗ giảm sức ép đến các hệ sinh thái rừng.
Vấn đề ý tưởng giải quyết:
- Thay đổi thói quen làm nhà sàn theo thiết kế thân thiện với môi trường rừng và phù hợp với phong tục nhà ở của dân tộc Thái.
- Giảm thiểu việc phá rừng lấy gỗ làm nhà góp phần
bảo vệ môi trường rừng giảm thiểu các tác động tiêu cực của biến đổi khí
hậu.
Tính sáng tạo của ý tưởng:
Tính sáng tạo của ý tưởng được thể hiện qua những tính các tiêu chí so sánh với kiểu nhà sàn bằng gỗ truyền thống.
| Chỉ tiêu so sánh |
Nhà sàn truyền thống |
Nhà sàn cải tiến |
| Diện tích |
Khoảng 90 m2
Nhà sàn truyền thống thường làm kích thước nhỏ nên khi con cái trưởng thành phải tách ra ở riêng. |
Khoảng 135 m2
Nhà sàn cải tiến có thể ở được 6 người hạn chế được việc làm nhà sàn, tiết kiệm được chi phí cho hộ gia đình. |
| Vật liệu theo các hợp phần |
- Mái làm bằng tôn hoặc Bro xi măng.
- Tường, cột, sàn, cầu thang làm bằng gỗ.
- Cửa: làm bằng gỗ
Tổng lượng gỗ cần để làm nhà sàn truyền thống là 16-17 m3. |
- Mái làm bằng ngói khoảng 1.000 viên.
- Tường, cột, sàn, cầu thang làm bằng xi măng nhẹ
thiết kế các vân hoa sơn màu gỗ. Vật liệu cần: Sắt 18 khoảng 250 cây,
cát 8 khối, xi măng 40 bao, gạch khoảng 7.000 viên, sắt 6 khoảng 300 kg.
- Cửa và trần để lợp ngói: làm bằng gỗ cần 1-1,5 m3 |
| Chi phí làm nhà |
Khoảng 350 triệu/135m2 |
Khoảng 320 triệu/135m2 |
| Nhu cầu gỗ |
Cần 16-17 m3 |
Cần 1- 1,5 m3 |
| Tuổi thọ |
Nhanh bị mối, mọt |
Bền |
| Giá trị cảnh quan |
Bình thường |
Đẹp |
| Giá trị sinh thái |
Nhu cầu gỗ làm nhà sàn làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường rừng. |
Là một giải pháp hiệu quả góp phần bảo vệ môi trường rừng. |
- Chi phí làm nhà sàn cải tiến thấp hơn so với làm nhà sàn bằng gỗ nên sẽ thuyết phục được người dân phát triển mô hình.
 |
| Nhà sàn cải tiến: các cột trụ, vách làm được bằng gạch
nhẹ sơn màu gỗ hoặc màu khác theo nguyện vọng của người dân; mái làm
bằng tôn chống nóng hoặc ngói; sàn làm bằng gỗ để phù hợp với truyền
thống của dân tộc Thái. |
Tính khả thi của ý tưởng:
- Tài nguyên gỗ đang cạn kiệt nên người dân đang khó
khăn trong việc tích lũy gỗ để làm nhà, chi phí mua gỗ cũng nhiều nên
giải pháp làm nhà sàn theo hướng giả gỗ sẽ tiết kiệm được chi phí cho
người dân mà vẫn phù hợp với văn hóa ở nhà sàn của các cộng đồng dân
tộc.
- Chi phí làm nhà sàn cải tiến ít hơn chi phí làm nhà
sàn truyền thống với yêu cầu gỗ tốt, có tính thẩm mỹ; nhà sàn cải tiến
có độ bền cao nên được người dân chấp nhận khi triển khai xây dựng mô
hình.
Những hạn chế của ý tưởng
- Nhà sàn cải tiến làm cố định không có khả năng di chuyển đến vị trí khác như nhà sàn truyền thống.
- Chi phí làm nhà sàn cải tiến còn cao nên chỉ có các hộ gia đình có điều kiện mới có khả năng làm nhà sàn cải tiến.
- Ý tưởng mới sẽ gặp khó khăn trong việc thay đổi thói quen của người dân trong thời gian.
- Nhận thức của người dân tộc thiểu số còn hạn chế nên
việc nhân rộng mô hình chỉ áp dụng được với các hộ gia đình đang có nhu
cầu làm nhà.
Hoạt động chính của ý tưởng:
- Thiết kế chi tiết các hợp phần ngôi nhà theo nguyện vọng của người dân.
- Xây dựng bộ tài liệu mô tả chi tiết kỹ thuật làm nhà cải tiến theo hướng tiết kiệm gỗ.
- Tổ chức tham quan mô hình nhà sàn cải tiến đã xây dựng thí điểm
- Tập huấn kỹ thuật làm nhà sàn cho các hộ gia đình dân tộc Thái.
- Tổ chức các hoạt động khuyến khích người dân làm nhà sàn cải tiến
Theo vnexpress