Theo
ông Lê Tuấn Định, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, hiện
Thành phố đang có tổng cộng 1.350 làng nghề và làng có nghề. Khu vực
này đã thu hút được gần 1 triệu lao động tham gia sản xuất trong đó hơn
700.000 lao động thường xuyên, chiếm hơn 64% tổng số lao động trong độ
tuổi của làng và chiếm hơn 42% tổng số lao động sản xuất công nghiệp -
tiểu thủ công nghiệp trên toàn Thành phố.
Song đáng lo ngại, hiện không ít làng
nghề trên địa bàn Hà Nội phát sinh ô nhiễm cao, trong khi hầu hết các
làng nghề chưa có công trình xử lý chất thải phù hợp.
Kết quả khảo sát mới đây của Đoàn đại
biểu Quốc hội TP. Hà Nội cho thấy, 100% làng nghề được quan trắc đều có
ít nhất 3 chỉ tiêu phân tích vượt tiêu chuẩn cho phép, nguồn nước ngầm
sử dụng trong sinh hoạt và sản xuất bị ô nhiễm; bề mặt ao hồ, kênh mương
thủy lợi bị nhiễm độc… Nhiều quận, huyện trên địa bàn Thành phố có chỉ
số ô nhiễm môi trường làng nghề vượt quá 30 lần cho phép.
|
Theo số liệu quan trắc của Trung tâm
Quan trắc và Phân tích Tài nguyên và Môi trường tại 22 cụm và 43 làng
nghề, cũng như kết quả của Tổng cục Môi trường cho thấy, từ năm 2007,
không khí ở một số làng nghề của Hà Nội có nồng độ bụi vượt 1,4 - 1,6
lần giới hạn; các làng nghề cơ khí có nồng độ các kim loại nặng nhiều
nơi vượt giới hạn; nồng độ nhiều chất hữu cơ độc rất cao. Nước ngầm ở
các khu vực này cũng chịu các hoạt đồng từ ô nhiễm nước thải ở mức khá
nghiêm trọng.
Hoạt động sản xuất của các làng nghề
trên địa bàn Hà Nội phát sinh ô nhiễm cao, tuy nhiên tại khu vực này hầu
như không có công trình xử lý chất thải phù hợp. Đối với nước thải có
khoảng 35,6 hộ gia đình không xử lý; 60% còn lại chỉ có hệ thống xử lý
thô sơ.
Một số công trình nghiên cứu thử nghiệm
xử lý nước thải làng nghề đã được triển khai nhưng hiệu quả còn thấp và
kém ổn định, công trình xử lý nước thải tập trung của làng nghề hầu hết
chưa được đầu tư, một vài điểm đang đầu tư nhưng chưa thực sự đi vào
hoạt động.
|
Nguồn nước ngầm sử dụng trong sinh hoạt
và sản xuất tại các làng nghề đều bị ô nhiễm bởi NH4, phenol…; nước mặt
tại các ao, hồ, kênh mương thủy lợi bị nhiễm độc; hay các chỉ tiêu sinh
học như Ecoli, coliform, kim loại nặng As, Hg khá cao… Ước tính mỗi
ngày, các làng nghề thải ra môi trường hàng trăm nghìn tấn chất thải
rắn, khoảng 150 m3 nước thải sinh hoạt.
Ảnh minh họa từ Website của Hội Nông dân
Riêng ở các làng
nghề chế biến nông sản thực phẩm, cơ kim khí, chế biến lâm sản, dệt… hầu
hết các loại chất thải không được xử lý mà xả thẳng ra môi trường. Đặc
biệt, tại một số làng nghề được liệt vào danh sách đen ô nhiễm như ở xã
Tân Triều (huyện Thanh Trì), xã Vân Hà, Liên Hà (huyện Đông Anh), xã Phú
Yên (huyện Phú Xuyên), xã Dương Liễu, Cát Quế (huyện Hoài Đức)… dễ nhận
thấy mức độ ô nhiễm nguồn nước, không khí nặng mà không cần quan trắc.
Đáng lo ngại là một số địa phương còn
thiếu trách nhiệm, chưa thực sự chú trọng kiểm tra, xử lý vi phạm dù
cảnh báo đã tới mức nguy hiểm. Nhiều hộ gia đình vì lợi ích kinh tế, dù
biết rõ mức độ nguy hiểm nhưng vẫn cố tình vi phạm và chấp nhận sống
chung với ô nhiễm.
Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Nguyễn
Ngọc Thuần cho biết, khó khăn lớn hiện nay là các làng nghề phát triển
theo hướng tự phát, sản xuất của các hộ gia đình mang tính chất tập thể,
làng xã từ lâu đời nên việc chuyển địa điểm sản xuất mới tốn kém. Phần
lớn các cơ sở sản xuất đều nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm nên không đủ vốn đầu
tư cho công nghệ xử lý nước thải, rác thải.
Theo Sở Công Thương Hà Nội, Thành phố đã
có lộ trình cụ thể để từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường
làng nghề, nhưng quan trọng nhất vẫn là người dân trực tiếp tham gia
sản xuất - cũng là tác nhân gây ô nhiễm, phải tự ý thức và có trách
nhiệm trong việc bảo vệ môi trường.
Ông Lê Hồng Thăng, Giám đốc Sở Công
Thương Hà Nội nói thêm rằng, thời gian tới, Thành phố sẽ thực hiện việc
di dời, chuyển đổi ngành nghề sản xuất, tùy thuộc vào đặc điểm thực tế
của địa phương để áp dụng các hình thức như quy hoạch tập trung theo cụm
công nghiệp, quy hoạch phân tán hoặc phân tán kết hợp tập trung.
Đồng thời, chuyển đổi ngành nghề sản
xuất hoặc di dời vào khu, cụm công nghiệp tập trung. Thành phố yêu cầu
các địa phương phải khoanh vùng quản lý thu gom rác thải sinh hoạt nông
thôn, tránh tình trạng xả tràn lan ra môi trường.
|
Trước đó, UBND TP. Hà Nội đã phê duyệt
Đề án bảo vệ môi trường làng nghề trên địa bàn Thành phố đến năm 2020 và
định hướng đến năm 2030.
Cụ thể, giai đoạn 2017-2020, Thành phố
sẽ tập trung vào việc xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách về bảo vệ
môi trường làng nghề; đồng thời, đánh giá, phân loại làng nghề, xây dựng
các mô hình xã hội hóa và mô hình quản trị cơ sở xử lý chất thải rắn,
lỏng, khí cho việc xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề...
Trong năm 2018, Thành phố sẽ tập trung
đầu tư, xây dựng và vận hành quy trình công nghệ xử lý môi trường cho 13
loại hình làng nghề gồm: Chế biến lương thực, thực phẩm; nghề thuộc da,
nghề nhuộm; chăn nuôi, giết mổ gia súc.
Cũng trong giai đoạn này, Thành phố sẽ
tiến hành xây dựng hệ thống các điểm thu gom, lưu trữ rác thải, chất
thải tại các làng nghề để vận chuyển tới các điểm xử lý trên địa bàn.
|