Chiếm dụng lòng đường, vỉa hè để buôn bán, kinh doanh không phải là vấn
đề mới, đặc biệt với một thành phố đất chật người đông và có tốc độ đô
thị hóa "chóng mặt" như Hà Nội. Nhưng vấn đề tưởng chừng như rất cũ ấy
vẫn đang hằng ngày, hằng giờ thách thức các cơ quan chức năng, như căn
bệnh trầm kha lâu ngày chưa tìm ra thuốc chữa...
|
Công an phường Tràng Tiền nhắc nhở các hộ dân không để xe lấn chiếm vỉa hè. |
Lòng đường, vỉa hè thành... của riêng!
Một nữ du khách người Australia lần đầu đến Hà Nội đã vô cùng ngạc nhiên
thốt lên: "Thành phố của các bạn thật đẹp, rất nhiều cây xanh, những
góc phố nhỏ cổ kính với nhiều công trình kiến trúc đẹp mắt. Người Hà Nội
vô cùng thân thiện và đáng mến. Nhưng đáng tiếc, tôi không thể đi bộ để
ngắm nhìn thật kỹ đường phố của các bạn. Tất cả vỉa hè đều chật kín
hàng quán, người và xe...".
Nhận xét trên là hoàn toàn xác đáng. Bởi lẽ lâu nay, việc chiếm dụng
lòng đường, vỉa hè làm của riêng đã trở thành "luật bất thành văn" của
hầu hết những người có nhà mặt phố. Trên thực tế, tại hầu hết các tuyến
phố lớn hay nhỏ, cũ hay mới trên địa bàn Hà Nội, vỉa hè đều được trưng
dụng vào mục đích buôn bán, kinh doanh để sinh lời. Đây là điều dễ hiểu,
bởi trong thời buổi tấc đất tấc vàng, "làm giám đốc không bằng ngồi mốc
có nhà cho thuê", tuyệt đại đa số các ngôi nhà mặt phố đều được tận
dụng để mở cửa hàng kinh doanh, buôn bán. Từ người bỏ tiền để thuê mặt
bằng hay gia chủ trực tiếp kinh doanh đều có chung tâm lý tận dụng từng
centimet diện tích cửa hàng và cả không gian vỉa hè phía trước. Thế là,
vỉa hè từ chỗ dành riêng cho người đi bộ bỗng chốc biến thành nơi bày
biện hàng hóa, bàn ghế, thậm chí là nơi chủ nhà, chủ cơ sở kinh doanh
"độc quyền" dành để khách dựng xe... Từ những tuyến phố ẩm thực như Mai
Hắc Đế, Tống Duy Tân, Tô Hiến Thành, Tạ Hiện..., "phố cà phê" Triệu Việt
Vương, Nguyễn Du, Hàng Hành..., phố chuyên kinh doanh quần áo như Trần
Nhân Tông, Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Cót..., đến những trục phố chính
như Phố Huế, Bà Triệu, Quán Thánh, Nguyễn Thái Học..., tất cả vỉa hè đều
cùng chung số phận. Thậm chí, ngay những đoạn vỉa hè rộng thênh thang
trước cổng các trường đại học (ĐH) như ĐH Bách khoa, ĐH Giao thông - Vận
tải, ĐH Luật... hay vỉa hè bao quanh những khu vui chơi, giải trí như
Công viên Thống Nhất, Vườn thú Hà Nội... lâu nay cũng bị chiếm dụng làm
nơi bày bán sách báo, đồ dùng hạ giá, nước giải khát... Song, có lẽ bị
chiếm dụng một cách "thô bạo" nhất phải kể đến vỉa hè bao quanh các bệnh
viện (BV) như BV Bạch Mai, BV Đa khoa Xanh - Pôn, BV Quân y 108, BV Hữu
Nghị Việt - Xô, BV Việt - Đức, BV Phụ sản trung ương, BV K Hà Nội... Từ
sáng sớm đến đêm khuya, vỉa hè ở những khu vực này là địa điểm lý tưởng
để cánh taxi, xe ôm, hàng rong và cả người nhà bệnh nhân chiếm trọn và
hoạt động hết công suất. Tận mắt chứng kiến cảnh sinh hoạt của người dân
ngay trên vỉa hè phố Hai Bà Trưng, đoạn trước cổng BV K Hà Nội vào buổi
trưa mới thấy hết sự lộn xộn, ồn ào, mất an ninh trật tự ở đây.
Vỉa hè đã thế, lòng đường còn "thảm hại" hơn. Trừ một số tuyến đường mới
mở ở các khu đô thị, hầu hết đường phố ở Hà Nội đều trong tình trạng
"ngõ nhỏ, phố nhỏ". Áp lực của tình trạng tăng dân số cơ học kéo theo
lượng phương tiện tham gia giao thông tăng đột biến là nguyên nhân khiến
các điểm giao thông tĩnh của thành phố trở nên cực kỳ quá tải. Để giải
bài toán trước mắt, không còn cách nào khác là dành một phần lòng đường
cho việc kẻ vạch, cắm biển mở dịch vụ trông giữ xe. Lòng đường vốn là
nơi các phương tiện tham gia giao thông, nay bỗng chốc biến thành "mảnh
đất màu mỡ" để một số đơn vị kinh doanh mà không mất vốn. Chỉ trong thời
gian ngắn, tình cảnh lộn xộn tại các điểm trông giữ xe ngay dưới lòng
đường đã trở thành nguyên nhân chính gây nên cảnh ùn tắc giao thông tại
hàng loạt tuyến phố trên địa bàn Thủ đô. Trước tình trạng đó, đầu năm
2012, UBND TP Hà Nội đã ban hành văn bản thu hồi giấy phép trông giữ
phương tiện xe đạp, mô tô, ô tô trên vỉa hè, lòng đường tại 262 tuyến
phố thuộc 9 quận nội thành, gồm: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống
Đa, Cầu Giấy, Tây Hồ... Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau đợt triển khai "ra
quân" rầm rộ của lực lượng liên ngành, hầu hết tại 262 tuyến phố đã lại
xuất hiện tình trạng các phương tiện "tái chiếm" lòng đường, vỉa hè như
chưa hề có lệnh cấm!
Nhếch nhác "Tuyến phố văn minh đô thị"
Với mục đích tạo các tuyến phố kiểu mẫu về văn minh đô thị, ngay từ năm
2008, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 2053/QĐ-UBND về việc cấm
để xe đạp, xe máy, ô tô trên hè phố, lòng đường đối với 56 tuyến phố
thực hiện văn minh đô thị (VMĐT) và phê duyệt danh sách 62 tuyến phố
không được phép kinh doanh, buôn bán trên hè phố. Tuy nhiên, sau hơn 5
năm triển khai, đến nay hầu hết các tuyến phố nằm trong danh sách được
gắn biển "Tuyến phố VMĐT" đều trong cảnh lộn xộn không khác nhiều so với
những tuyến phố thường. Mặc dù giải pháp của cơ quan chức năng nhằm tạo
nên một diện mạo mới cho Thủ đô liên tục được triển khai, tuy nhiên,
khi những "chiến dịch" rầm rộ qua đi thì vỉa hè lại trở lại với hình ảnh
quen thuộc của nó: Bừa bộn xe cộ, hàng quán và ngập ngụa rác thải. Hiện
trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường dường như đã trở thành một "căn
bệnh" rất dễ tái phát và chưa có thuốc đặc trị.
Qua khảo sát thực tế tại một số tuyến phố VMĐT của Hà Nội, một điều dễ
nhận thấy là trật tự VMĐT ở những tuyến phố này đã có sự ổn định hơn.
Thế nhưng, lại phát sinh vấn đề khá phức tạp trên các tuyến phố này đó
là tình trạng dừng đỗ ô tô, xe máy trái quy định. Dọc theo 3 "Tuyến phố
VMĐT" của quận Đống Đa là Tôn Đức Thắng, Nguyễn Lương Bằng và Tây Sơn,
không khó để nhận thấy thực trạng này. Đây là những tuyến phố có hoạt
động mua bán thời trang rất tấp nập. Và, dù chiều rộng vỉa hè chưa đầy
2m nhưng những chiếc xe máy vẫn ngang nhiên chiếm dụng, đẩy người đi bộ
xuống lòng đường tham gia giao thông. Cần phải nhắc lại là, tại chương
2, Điều 6, Quyết định số 68/2005/QĐ-UB ngày 13-5-2005 (Quyết định ban
hành Quy định về công nhận tuyến phố VMĐT trên địa bàn thành phố Hà Nội)
đã nêu rõ rằng: Chỉ đối với những tuyến phố dài, hè có mặt cắt rộng
trên 5m thì mới được Sở Giao thông vận tải cấp giấy phép sử dụng tạm
thời hè, đường để trông giữ phương tiện.
Khảo sát tại một số tuyến phố có diện tích vỉa hè rộng như phố Kim Mã,
phố Bà Triệu…, tình hình có vẻ khả quan hơn, xe cộ để ngay ngắn trong
vạch vôi quy định. Tuy nhiên, để có được điều đó thì như ông Nguyễn Văn
Minh, nhà ở phố Kim Mã cho hay: "Hằng ngày, lực lượng công an và dân
phòng phải lượn như đèn cù"!
Trên thực tế, nếu chiếu theo tiêu chí tuyến phố VMĐT do UBND thành phố
ban hành thì đến nay nhiều tuyến phố không bảo đảm được những tiêu chí
cả về hạ tầng giao thông đô thị lẫn hoạt động kinh doanh thương mại.
Trong "Năm trật tự và văn minh đô thị" 2014 này, để trật tự và VMĐT ở
các tuyến phố trên thực sự đáp ứng được những tiêu chí ban đầu đề ra,
thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần siết ngay từ khâu bình chọn, gắn
biển những tuyến phố VMĐT. Đặc biệt, để tạo điều kiện cho người dân sinh
sống tại các tuyến phố VMĐT thực sự được "hưởng thụ" sự văn minh, cần
bố trí những điểm trông giữ xe một cách hợp lý, tránh tình trạng chỉ cắm
biển cấm rồi bỏ mặc người dân tự lo thì chắc chắn tình trạng vi phạm là
khó tránh khỏi. Với các tuyến phố VMĐT nhưng không giữ vững được tiêu
chí ban đầu đề ra, để xảy ra cảnh nhếch nhác, lấn chiếm lòng đường, vỉa
hè... cơ quan chức năng cần kiên quyết xóa tên, rút bỏ danh hiệu.
Theo: Hanoimoi.com.vn