|
“Mặt Lạ” - một ý tưởng hội hoạ khác biệt
Hội họa của Nguyễn Xuân Tiệp dựa trên những chiêm nghiệm, chứng thực và chuyển thể dị biệt. Trong triển lãm này với gần 50 bức tranh bao gồm chất liệu giấy dó và acrylic, là tập hợp các tác phẩm vẽ trong nhiều năm từ 1996 - 2020 để nói lên câu chuyện “Mặt lạ” hay chuyện cõi nhân gian thông qua tín ngưỡng Mẫu và đường nét trong hội họa. Phải chăng tác giả muốn cho chúng ta tiếp cận không chỉ không gian mà cả tiến trình thời gian của một đề tài liên quan đến những khuôn mặt từ đời thường đến tâm linh.
“Mặt lạ” không phải là chân dung bề ngoài mà là diễn biến nội tâm và nét là ngôn ngữ chính, xuyên suốt.
Hành trình đi tìm bản ngã của mình đưa Nguyễn Xuân Tiệp đến với nét trên các họa tiết cổ, hoa văn trống đồng. Ở đó ông thấy sự tinh tế, minh triết của văn hóa Việt. Học nét, vẽ nét đến lúc nét như là mình. Có lúc nét ào ạt, tùy hứng, lúc khác lại chậm rãi, khúc chiết. Khi thì tương phản to-nhỏ, lúc lại lan tỏa trộn lẫn. Nét có lúc câm lặng rồi bừng sáng.
Chân dung tự họa như vui, buồn, cô đơn, giác ngộ, hoang dã… như rồng, như thú, như chim, như đang say… Đâu đó xuất hiện những con vật góp chuyện như chim như cá tung tẩy múa ca, thủ thỉ và ranh mãnh. Có những chân dung người nào đó tư lự, ngơ ngác… Khi lại là câu chuyện của nhân duyên… Người phụ nữ trong tranh đi từ đời thường (tức giận, lạnh lùng..) đến (nhẹ nhàng, thuần khiết…) như Thánh nữ. Và cao hơn cả là Mẫu.
Mỗi bức tranh đem lại những trạng thái cảm xúc khác nhau. Nhưng khi hợp lại ẩn dụ câu chuyện lớn. Họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp đã chạm đến bản ngã của mình. Hội họa của ông là hội họa của tâm tưởng thông qua nét vẽ giàu biểu cảm. Ta chờ xem những ý tưởng mới từ ông.
Xét về bối cảnh Việt Nam: Mỹ thuật đang nằm ở đâu trong Nghệ thuật tạo hình thế giới? Chỉ có một cách là tự thân. Chỉ có người Việt bằng văn hóa Việt mới có thể chinh phục được. Một nền nghệ thuật lớn mạnh chỉ trông chờ vào một vài cá nhân. Tôi chia sẻ quan niệm đó với họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp. (Nguyễn Xuân Long).
“Mặt Lạ” của họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp
Sinh ra từ huyền bí, không gian án ngữ nơi tâm trí trong tranh của họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp như một thực thể nguyên thủy trỗi dậy hay một cõi hỗn mang vô định hình. Lúc tinh khiết, khi đặc quánh, khi thô lậu, khi lồi, khi lõm… mà sinh diệt chuyển động tiến hóa không ngừng.
Trong sự tiếp biến của không gian đấy, Nét được tạo khởi. Nét lúc này không phải là nét. Đó là cái mới mà tôi cảm thấy trong loạt tác phẩm lần này, so với trước đây, của họa sĩ. Nét ở đây là Ánh sáng, thứ ánh sáng được hoài thai như một tinh linh thuần khiết, biến vô hình thành hữu hình, hình thành (những) Mặt “Lạ”. Bất giác tôi tự hỏi, phải chăng trước khi ta là Ta thì những gì được nhìn thấy và cảm thấy đều là mặt Lạ. Để rồi, ta luôn mơ tưởng, sợ hãi, giận dữ, tiếc nuối, hồ nghi, mải miết kiếm tìm hay chối bỏ khuôn mặt đó - là Ta hay là Lạ?
Bộ tranh này của họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp cho ta sự day dứt đâu là khuôn mặt Lạ, đâu là Ta. Vấn vương trong Ta có Lạ và trong Lạ ta tìm thấy Ta? Lạ mà Ta, Ta đó nhưng cũng Lạ! Câu hỏi đó có thể sẽ luôn day dứt. Vô vàn khuôn mặt Lạ sẽ tái sinh trong Ta và trở thành chính Ta, thật Lạ? (Trịnh Minh Tiến)
Mặt lạ, mặt ai?
Nền cốt miên viễn của hồn Dó Việt, tự khi nào đã có nơi cư ngụ an nhiên theo bản thể Giời cho Nguyễn Xuân Tiệp. Cây đàn muôn điệu buông nhàn. Ngọn bút như bùa chú gọi ngũ cung, ngũ sắc, ngũ hành cuốn theo tam, tứ tấu thả bùa mê cho những giấc mơ hoa chợt hiện. Hồn Dó mang hồn bạn và tôi cứ lãng đãng thường ngày. Đâu là cuộc sống trần gian, đâu là ảo mộng ở chín tầng trời? Phiêu lãng mắt em cười, bạn tôi mơ như vọng miền xanh thẳm. Nhạc nhân gian nơi mười hai bến nước đợi người. Em lạ, bạn tôi lạ và trăng kia cũng lạ. Nào, cứ thả mình cho hồn Dó vây quanh. Nhịp sống trần gian, nhịp sống Giời cho sống. Hồn nép theo hình, Dó thả tới trời xanh… (Họa sĩ Lương Xuân Đoàn)
|