Các làng nghề truyền thống Việt Nam đã ra đời từ
hàng ngàn năm trước với những sản phẩm vô cùng chất lượng và
độc đáo. Sản phẩm của nghề truyền thống đã thể hiện rõ và bảo tồn được
những nét, những sắc thái độc đáo của dân tộc.
Những giá trị văn hóa của dân tộc thể hiện tư duy của người Việt triết
lý Á Đông, phong tục tập quán đặc sắc, truyền thống dân tộc, phong cách
sống... đều được thể hiện qua nét vẽ, hình mẫu, cách trang trí và cấu
trúc của sản phẩm. Dưới đây Vietkings chính thức công bố top 20
làng nghề truyền thống Việt Nam nổi tiếng hiện còn với những
sản phẩm độc đáo và tinh xảo được nhiều du khách trong và
ngoài nước yêu thích.
1. Làng Gốm sứ Bát Tràng (Hà Nội)
Bát Tràng là làng gốm cổ truyền nổi tiếng nằm ở bờ Bắc sông Hồng, thuộc
xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Từ Bạch Thổ phường, nơi những dòng
họ đầu tiên từ Thanh Hóa, Ninh Bình, mà mở đầu là dòng họ Nguyễn Ninh
Tràng đến sinh cơ lập nghiệp, trải qua hơn 500 năm lịch sử thăng trầm,
các thế hệ nối tiếp đã gìn giữ, lưu truyền và làm nên danh tiếng của một
làng nghề ở khắp trong và ngoài nước. Gốm Bát Tràng sản xuất từ loại
đất sét trắng đặc biệt. Người thợ thủ công chỉ dùng tay để nắn nót sản
phẩm làm ra, sau đó vẽ tranh, tráng men rồi đưa vào lò nung.
Sản phẩm gốm sứ Bát Tràng tinh xảo, sắc nét với đủ kiểu đủ hình: chén,
bát, lọ hoa, chậu, lư hương... không bị ngấm nước, không bị nhạt màu
theo thời gian. Men Bát Tràng độc đáo, tinh tế với những bí quyết gia
truyền làm nên nét đặc trưng riêng cho sản phẩm gốm sứ của làng. Và đó
cũng chính là điều khiến khách tham quan phải trầm trồ khi có dịp ghé
thăm.
2. Làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ (Hà Nội)
Làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ ở phía bắc Hà Tây (Hà Nội) là một làng
nghề truyền thống có từ thời nhà Lý. Tổ của nghề này là ông Trương Công
Thành, nguyên là một vị tướng tham gia trong đội quân của Lý Thường
Kiệt, sau khi đánh tan quân Tống, ông về làng mở nghề khảm trai. Hiện
nay ở làng còn đền thờ ông.
Nét nổi bật của tranh khảm trai Chuông Ngọ là những mảnh trai không vỡ,
luôn phẳng, được gắn xuống gỗ khít, đẹp. Các mặt hàng chính của Chuông
Ngọ là: tủ khảm, giường khảm… và những sản phẩm đơn giản như: bàn cờ
tướng, tranh treo tường, đũa, khay… Gần đây, do nhu cầu của thị trường,
nghề khảm trai ở đây đã phát triển mạnh để cung cấp hàng khắp trong nước
và xuất khẩu ra nước ngoài.
3. Làng Lụa Vạn Phúc (Hà Đông – Hà Nội)
Mặc dù chỉ cách trung tâm thành phố Hà Nội chừng 10km nhưng ngôi làng
bên dòng sông Nhuệ này vẫn giữ được những nét đặc trưng của một làng
nghề truyền thống như hình ảnh cây đa cổ thụ, giếng nước, sân đình, buổi
chiều vẫn họp chợ dưới gốc đa trước đình. Bước chân tới cổng làng đã
nghe thấy từng tiếng "lạch cạch” của những khung cửi phát ra từ những
xưởng dệt.
Bà tổ nghề dệt lụa ở Vạn Phúc có tên là Lê Thị Nga, hiện trong làng còn
có đền thờ bà. Lụa Vạn phúc nổi tiếng là "mịn mặt, mát tay”. Các mặt
hàng lụa đa dạng: Lụa vân, Lụa the, Lụa xa, Lụa quế, Gấm…
Lụa Vạn Phúc không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.
4. Làng tiện gỗ Nhị Khê (Hà Nội)
Trước đây, nghề tiện chỉ chuyên tiện đồ gỗ thờ tự, gia dụng như: đài
nến, ống hương, bát nhang, đấu đong thóc, chân bàn ghế, tủ… Để đáp ứng
nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, nghề tiện giờ đây còn tham
gia vào sản xuất các mặt hàng gia dụng cao cấp như: mành rèm cửa, đệm
ghế ngồi ô tô, đồ trang trí nội thất, nhà cửa… Để phù hợp với yêu cầu
của thị trường, làng nghề còn chuyển sang tiện các loại sản phẩm từ
nguyên liệu đá sừng… thành đồ trang sức, mỹ nghệ độc đáo và tinh xảo,
cho giá trị kinh tế cao như: bình, lọ, hộp đựng tăm, gạt tàn thuốc lá,
các con vật quý…
5. Làng gốm Thổ Hà (Bắc Giang)
Nghề gốm ở Thổ Hà phát triển rực rỡ từ thế kỉ 14. Đây là một trong ba
trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của người Việt, bên cạnh Phù Lãng (Quế Võ,
Bắc Ninh) và Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội). Thổ Hà mang những nét đặc sắc
riêng hiếm có: độ sành cao, không thấm nước, tiếng kêu như chuông, màu
men nâu đỏ mịn màng, ấm áp và gần gũi. Gốm có độ bền vĩnh cửu dù được
chôn trong đất, ngâm trong nước. Làng chỉ làm đồ gốm gia dụng, những
chum vại, tiểu sành, chĩnh chõ nổi tiếng một thời. Những mảnh gốm xưa
còn sót lại trên các bức tường vẫn nguyên hình vẹn trạng, hồn gốm như
còn đọng mãi.
6. Làng nghề đồ gỗ mĩ nghệ Đồng Kỵ (Bắc Ninh)
Làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ là một làng nghề nổi tiếng từ xa xưa.
Đồng Kỵ nay thuộc xã Đồng Quang, huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh, cách thủ
đô Hà Nội khoảng 20km về phía đông bắc. Làng nghề Đồng Kỵ cung cấp gần
như đầy đủ các mặt hàng đồ gỗ mỹ nghệ cao cấp cho sinh hoạt, trang trí
nội thất hay thờ cúng… Những sản phẩm từ Đồng Kỵ đều được làm từ các
loại gỗ quí như: gụ, trắc, hương, mun, nu, sưa…
Với thu nhập hàng trăm tỉ đồng/năm, sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ đã
tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động không chỉ của làng mà còn
thu hút thợ của các nơi khác đến.
7. Làng Tranh dân gian Đông Hồ (Bắc Ninh)
Đông Hồ là một làng chuyên vẽ tranh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam, Đông
Hồ thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Nghề vẽ tranh dân gian ở đây
đã có từ lâu đời. Xưa, làng chỉ vẽ tranh để bán trong dịp Tết Nguyên Đán
nhưng nay, tranh dân gian Đông Hồ được vẽ cả những ngày thường để phục
vụ khách du lịch. Nguyên liệu để vẽ tranh là giấy dó và màu là: gạch
non, lá cây, rể cây đốt thành than. Muốn cho tranh có độ óng ánh người
ta dùng vỏ sò, nghêu nung lên thành vôi, giả nhỏ, trộn với nhựa cây phết
đều lên giấy dó sau đó bắt đầu vẽ. Tranh dân gian Đông Hồ có nhiều
mảng: tranh động vật: chó, mèo, trâu, bò, gà, lợn..., mảng "hứng dừa;
đám cưới chuột; đánh ghen” xem rất thích mắt. Hầu hết tranh Đông Hồ đều
thể hiện ước vọng hòa bình, hạnh phúc, ấm no... cho nên thường được treo
trong nhà trong những dịp Xuân về.
8. Làng Gốm Chu Đậu (Hải Dương)
Làng nghề gốm Chu Đậu thuộc xã Thái Tân, Huyện Nam Sách đã nổi tiếng
trên thế giới từ hơn 500 năm nay. Các sản phẩm gốm Chu Đậu đang được lưu
giữ tại nhiều bảo tàng quốc gia trên thế giới như Thổ Nhĩ Kỳ, Pháp, Bỉ,
Nhật Bản, Hà Lan… và trong sưu tập cá nhân của nhiều nước trên thế
giới. Một trong những điểm nổi bật của gốm Chu Đậu là các đường nét hoa
văn. Hoa văn cổ của Chu Đậu phần nhiều là sen, cúc, dưới nhiều dạng khác
nhau và hàng chục loại hoa văn cách điệu khác.
9. Nghề thêu ren Văn Lâm (Ninh Bình)
Ở Văn Lâm hiện nay, có rất nhiều gia đình trang bị các loại khung thêu,
với nhiều kích cỡ khác nhau. Dưới bàn tay tài hoa của người thợ thêu,
qua những sợi chỉ mảnh mai, nhiều màu sắc trên nền vải được chọn, những
tác phẩm nghệ thuật tinh tế đã ra đời. Đường nét thêu ren rất tinh xảo,
uyển chuyển, mềm mại, thanh tú nhưng lại sống động mịn màng như nét vẽ
của người họa sĩ. Sản phẩm thêu ren rất phong phú như: ga trải giường,
rèm cửa, gối, khăn bàn, khăn tay, tranh, ảnh....
10. Làng Chạm bạc Đồng Xâm (Thái Bình)
Là làng chạm khắc kim loại quý thuộc xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương.
Người khởi nghiệp là nghệ nhân chạm bạc Nguyễn Kim Lâu. Ông đã tới và
truyền dạy nghề cho người dân Đồng Xâm cách nay hơn 300 năm. Hiện nghề
chạm khắc kim loại quý tại làng ngày càng phát triển và được nhiều người
biết đến.
Các làng nghề truyền thống Việt Nam đã ra đời từ
hàng ngàn năm trước với những sản phẩm vô cùng chất lượng và
độc đáo. Sản phẩm của nghề truyền thống đã thể hiện rõ và bảo tồn được
những nét, những sắc thái độc đáo của dân tộc.
Những giá trị văn hóa của dân tộc thể hiện tư duy của người Việt triết
lý Á Đông, phong tục tập quán đặc sắc, truyền thống dân tộc, phong cách
sống... đều được thể hiện qua nét vẽ, hình mẫu, cách trang trí và cấu
trúc của sản phẩm. Dưới đây Vietkings chính thức công bố top 20
làng nghề truyền thống Việt Nam nổi tiếng hiện còn với những
sản phẩm độc đáo và tinh xảo được nhiều du khách trong và
ngoài nước yêu thích.
11. Làng nghề Kim hoàn Kế Môn (Thừa Thiên – Huế)
Làng Kế Môn thuộc huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế là làng nghề
kim hoàng nổi tiếng hơn 300 năm nay. Vị tổ của làng nghề này là ông Cao
Đình Độ, người làng Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa, di cư vào
làng Kế Môn vào cuối đời chúa Nguyễn Phúc Khoát. Đến đời vua Quang
Trung, ông Độ được triệu vào cung lập Cơ vệ ngành ngân tượng chuyên làm
đồ trang sức cho Hoàng gia. Đến đời vua Gia Long, Cao Đình Độ và Cao
Đình Hương (con trai ông) vẫn được giữ lại làm ngân tượng cho đến khi
mất (1810; 1821).
Sản phẩm kim hoàn ở Kế Môn nổi tiếng có chất lượng tốt so với nhiều nơi
khác với kỹ thuật tay nghề tinh xảo và chạm khắc cầu kỳ được làm ra bởi
những người thợ có kinh nghiệm, khéo tay và giàu khiếu thẩm mỹ sáng tạo,
thể hiện rõ nhất là trên các đồ trang sức như vòng, kiềng, nhẫn, lắc,
dây chuyền, khuyên tai bằng vàng hoặc bạc.
12. Làng nón Tây Hồ - Phú Vang (TT Huế)
Nón lá Tây Hồ nổi tiếng bởi độ mỏng, thanh, màu sắc nền nã và đường kim,
mũi chỉ đều, đẹp nên người tiêu dùng rất yêu chuộng. Nón lá là vật
trang sức làm duyên thêm nét đẹp của những thiếu nữ và là vật che nắng
hữu hiệu của nhiều người. Người dân quê đi chợ, đi làm ruộng không thể
thiếu chiếc nón lá đội đầu. Nón lá đã gắn bó với cuộc sống của người
nông dân Tây Hồ một nắng hai sương trên đồng ruộng một cách tự nhiên và
bền bỉ dù cuộc sống đã có nhiều đổi thay.
Không chỉ nổi tiếng với nón lá bài thơ, dân làng Tây Hồ còn rất khéo léo
khi tạo ra những chiếc nón lá kè hai lớp bền, đẹp, đội mát.
13. Làng Đá mỹ nghệ Non Nước (Đà Nẵng)
Làng đá mỹ nghệ Non Nước được hình thành từ thế kỷ 18 do ông Huỳnh Bá
Quát mang nghề từ tỉnh Thanh Hóa vào khai thác. Mấy mươi năm sau, làng
Quan Khái (nay là phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn) đều sinh sống và
phát triển bằng nghề này. Những sản phẩm đá mỹ nghệ ở đây như: tượng
Phật, tuợng Thánh, tượng người và muôn thú cũng như các loại vòng đeo
tay, đeo cổ... đều được đẽo, tạc từ những khối đá cẩm thạch có vân rất
đẹp được lấy từ Ngũ Hành Sơn. Từ đất đá vô cảm, người nghệ nhân làng mỹ
nghệ Hòa Hải đã thổi vào đó tâm hồn của con người, để rồi những thứ quà
tinh xảo thuộc cả mô típ truyền thống và hiện đại nơi đây theo chân du
khách có mặt khắp nơi trên thế giới.
14. Làng Điêu khắc gỗ Kim Bồng (Hội An – Quảng Nam)
Kim Bồng là làng nghề chạm trỗ điêu khắc gỗ nổi tiếng từ xa xưa. Kim
Bồng thuộc phường Cẩm Kim, thành phố Hội An. Nghề mộc ở đây có nguồn gốc
xuất xứ từ miền Bắc, được các nghệ nhân mộc làng Kim Bồng học hỏi, phối
hợp với nghệ thuật chạm khắc của người Chăm, Trung Hoa và Nhật Bản để
tạo nên những tác phẩm điêu khắc gỗ mang tính mỹ thuật và triết học cao.
Sản phẩm điêu khắc gỗ của Kim Bồng đã hiện diện ở nhiều gia đình, nhiều địa phương trong nước và nhiều quốc gia ở 5 châu lục.
15. Làng nghề đúc đồng Phước Kiều (Quảng Nam)
Làng nghề đúc đồng Phước Kiều thuộc xã Điện Phương, huyện Điện Bàn.
Người thợ đúc Phước Kiều tạo ra nhiều chủng loại sản phẩm phục vụ cho
việc tế lễ, hội hè và vật dụng sinh hoạt hàng ngày như : chuông đồng,
chiêng, kiểng, mõ, phèng la, lư hương, chân đèn, bình cổ…và một số nhạc
cụ bằng đồng.
16. Làng nghề gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận)
Làng nghề cổ truyền gốm Bàu Trúc là làng gốm cổ ở Đông Nam Á, tại thị
trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, cách Phan Rang-Tháp Chàm khoảng 10 km
về hướng Nam. Tại đây du khách có thể xem những nghệ nhân người Chăm
trực tiếp thao tác làm ra những sản phẩm gốm bằng đôi bài tay khéo léo
của mình, xem những bãi nung gốm lộ thiên và mua sắm sản phẩm gốm làm
quà lưu niệm. Sản phẩm gốm rất độc đáo, được làm hoàn toàn bằng tay khéo
léo cùng những công cụ thô sơ như vòng tre, vỏ sò để tạo ra những đường
nét hoa văn trên sản phẩm gốm. Nghề làm gốm rất công phu, vật liệu đóng
một vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra sản phẩm gốm ở Bàu Trúc.
Đó là một loại đất sét đặc biệt được lấy bên bờ sông Quao, đem về đó đập
nhỏ và trộn với cát mịn nhào nhuyễn. Lượng cát được trộn vào tuỳ thuộc
theo kích thước và công dụng của mỗi loại sản phẩm. Do đó gốm Bàu Trúc
hoàn toàn khác so với gốm của những nơi khác.
17. Làng nghề thổ cẩm Chăm Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ (Ninh Thuận)
Rời làng gốm Bàu Trúc, đi về hướng Đông Nam khoảng 3 km, du khách sẽ đến
thăm làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp-Chung Mỹ, người Chăm gọi là Chakleng.
Nét độc đáo của làng nghề dệt là dệt theo dạng thủ công truyền thống,
những sản phẩm thổ cẩm làm ra vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn trong
từng công đoạn, bí quyết, chất liệu, hoa văn của thời xa xưa để lại. Đến
đây, du khách sẽ được chứng kiến đôi bàn tay thuần thục của những người
thợ, sự khéo léo của các nghệ nhân để làm nên sản phẩm thổ cẩm tuyệt
đẹp. Trong những năm gần đây sản phẩm thổ cẩm Mỹ Nghiệp-Chung Mỹ ngày
càng đa dạng và phong phú: ngoài chăn, áo, khăn người ta còn làm các
loại khác như cà vạt, túi xách, bóp, ví… để phục vụ khách mua quà lưu
niệm trong chuyến du lịch về Ninh Thuận.
18. Làng nghề gốm sứ Lái Thiêu (Bình Dương)
Bình Dương vốn nổi tiếng với nghề làm gốm. Các sản phẩm gốm sứ sản xuất
ở đây đều mang những đặc điểm riêng biệt, bóng, bền, đẹp, mẫu mã phong
phú được người tiêu dùng ưa chuộng. Nghề làm gốm sứ Sông Bé trước đây và
Bình Dương ngày nay đã phát triển đến trình độ cao từ đồ gia dụng, đồ
trang trí mỹ nghệ đến đồ sứ công nghiệp.
19. Làng Tranh sơn mài Tương Bình Hiệp (Bình Dương)
Nổi tiếng nhất ở làng tranh sơn mài Bình Dương là làng tranh Tương Bình
Hiệp, nằm cách thành phố Thủ Dầu Một 7km về phía bắc. Đến đây, du khách
sẽ được chứng kiến từng công đoạn của nghề truyền thống sơn mài chỉ có ở
Việt Nam. Với hàng trăm hộ làm tranh sơn mài, có hộ chỉ làm một hai
công đoạn của tấm tranh rồi giao lại cho các hộ khác làm những công đoạn
tiếp theo.
Có thể nói ở Tương Bình Hiệp, nghề làm tranh sơn mài đã được công nghiệp
hóa với những dây chuyền sản xuất rạch ròi nhưng hoàn toàn mang tính
gia đình, tinh xảo nhẹ nhàng mang đậm phong cách Á Đông. Những sản phẩm
tranh sơn mài Bình Dương được người yêu tranh Việt Nam và thế giới ưa
chuộng mua về treo trong nhà một cách trang trọng.
20. Làng dệt thổ cẩm Châu Giang (An Giang)
Đây là làng nghề mang nét đẹp và chiều sâu văn hoá giàu bản sắc của thổ
cẩm dân tộc Chăm. Thổ cẩm Châu Giang không những mang nét đẹp truyền
thống của thổ cẩm mà còn mang nét đặc sắc của văn hoá Chăm với các đường
nét lạ độc đáo với nhiều loại sản phẩm thổ cẩm đa dạng như: xàrông,
khăn choàng, nón, áo khoác…
TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM Theo: kyluc.vn