Trong khi nhạc công của các đoàn quân
nhạc đều do Nhà nước, quân đội đào tạo chính quy và ăn lương như những
chiến sĩ thì nhạc công kèn ở Đồng Nai chủ yếu là nông dân. Từ niềm say
mê âm nhạc, họ tự trang bị nhạc cụ và chấp nhận gian khổ học kèn.
Bỏ trăm triệu sắm kèn
Hiện nay, một nhạc cụ trong dàn nhạc kèn
thường có giá dao động từ 3 triệu đến 70 triệu đồng tùy loại. Nhưng
trong từng loại nhạc cụ, giá cũng dao động tùy hãng/nước sản xuất,
tùy “đời”, như saxophone chẳng hạn, có chiếc 10 triệu đồng nhưng cũng có
cái đến 50 triệu đồng. Loại kèn rẻ nhất trong một dàn nhạc, kèn đã qua
sử dụng nhiều năm, nếu mua lại cũng có giá không dưới 5 triệu đồng. Cả
tỉnh Đồng Nai hiện có hơn 50 đội nhạc kèn từ các xứ đạo Thiên Chúa tập
trung ở các khu vực Kiệm Tân (huyện Thống Nhất), Hố Nai, Tân Mai, Tam
Hiệp (TP Biên Hòa), mỗi đội kèn có số lượng, quy mô nhạc công khác nhau.
Đội ít nhất khoảng 20 người. Những đội nhạc kèn lớn ở các giáo xứ như
Dốc Mơ, Đức Long, Tân Mai, Ngọc Đồng… có trên 70 nhạc công. Nếu lấy bình
quân mỗi đội có 30 nhạc công và mỗi cây kèn trị giá 5 triệu đồng thì
tổng tài sản nhạc cụ kèn ở Đồng Nai đã là 7,5 tỉ đồng!
Ông Phan Trung Tâm, 84 tuổi, trưởng ban
nhạc kèn giáo xứ Dốc Mơ (xã Gia Tân, huyện Thống Nhất), hiện còn giữ
được nhiều cây kèn đã xuất hiện tại Việt Nam hơn 3/4 thế kỷ. Ông nói
rằng đó là những bảo vật vô giá, không bao giờ bán. Đa phần các loại kèn
như trompet, clarinet, saxo, contrabass, trombone, econ… trong các dàn
nhạc ở Đồng Nai được sản xuất từ Pháp, Đức và có tuổi đời khá cao. Một
số kèn mới trang bị sau này có xuất xứ từ Hàn Quốc, Trung Quốc thường có
giá mềm hơn kèn… Tây.
Chưa có một thống kê chính thức để có
thể hình dung về quy mô tài sản của người dân Đồng Nai từ sinh hoạt âm
nhạc này bởi đây là việc làm khó. Nhưng đánh giá đầy đủ gia tài văn hóa
phi vật thể này như tay nghề của hàng ngàn nhạc công không chuyên, trình
độ biểu diễn của những ban nhạc kèn dân lập mà Nhà nước không tốn công
đào tạo và đầu tư ở Đồng Nai… lại càng khó hơn.