Thanh đồng Trần Thị Đậu luôn nhất tâm với phật Thánh, quê hương

Nằm ở phía Đông Nam vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, Nam Định đang bảo tồn và lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó có các phong tục, tín ngưỡng, lễ hội, làng nghề, di tích lịch sử văn hóa. Về di sản ở Nam Định, đặc trưng là di sản văn hóa và thế mạnh là du lịch tâm linh. Nổi bật ở Nam Định là những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của nhà Trần đã tạo nên cho vùng đất này loại hình du lịch văn hóa tâm linh vô cùng phong phú. Gắn với vùng đất Thành Nam còn phải kể tới các lễ hội và các làng nghề đặc trưng. Ông Nguyễn Công Khương, trưởng phòng nghiệp vụ du lịch, sở Văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Nam Định, cho biết: Nam Định là quê hương của nhà Trần. 750 năm trước đây, nhà Trần đã dấy nghiệp và phát tích ở vùng đất Thành Nam. Trên vùng đất cổ của Nam Định mang trong mình nguồn  tài nguyên du lịch văn hóa vô cùng đa dạng phong phú. Trên địa bàn tỉnh có nhiều lễ hội gắn với di tích, lễ hội đầu xuân, lễ hội làng. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, đền Trần Quế Lâm được xây dựng vào khoảng năm Quý Hợi (tính tới nay đã gần 100 năm). Đây là nơi nhân dân địa phương thờ phụng, tri ân công đức của Đức Thánh Trần, các cụ trong xã đã xin rước chân nhang tại Đền Trần, TP. Nam Định. Thủ nhang trông coi Đền Trần Quế Lâm là cụ Trần Hồng Kỳ, đến nay ngôi đền vẫn giữ được các sắc phong, cũng như bia đá cổng đền có giá trị lịch sử gần 100 năm. Do tuổi cao, sức yếu đến nay cụ Kỳ cùng ban chấp hành đã quyết định bàn giao công việc trông coi đền cho lớp trẻ là ông Nguyễn Văn Tùy sau này kế tục phụng sự việc Thánh.

Thờ Mẫu là tín ngưỡng có từ lâu đời của cư dân bách Việt, trong đó “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt” vừa được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại có giá trị đặc sắc bởi di sản này gắn liền với đời sống tinh thần và các phong tục tập quán văn hóa của người dân, được cộng đồng trân trọng và lưu truyền từ ngàn đời nay. Đối tượng thờ phụng gồm những nhân vật nữ có công đức được dân gian sùng bái là Thánh Mẫu – người mẹ của trăm họ như: Mẫu Thoải, Mẫu Âu Cơ, Bà Chúa Thượng Ngàn, Bà Liễu Hạnh, Bà chúa Kho…, mỗi vị Thánh có hiệu linh riêng. Tỉnh Nam Định được coi là địa phương có các trung tâm thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh tiêu biểu với những nơi lưu giữ sự tích về sự giáng thế của Mẫu như Phủ Dầy, Phủ Nấp và gần 400 nơi thờ cúng thánh Mẫu. địa phương bởi các giá trị: Giáo dục lòng yêu nước, truyền thống uống nước nhớ nguồn, tinh thần hòa hợp dân tộc, sáng tạo văn hóa dân gian, đề cao vai trò của người phụ nữ…

Thủ nhang Trần Hồng Kỳ (trái) và anh Nguyễn Văn Tùy kế tục (phải)

Năm 2018, các phụ lão trong thôn đứng ra xin phép chính quyền địa phương dựng nên gian thờ Mẫu với sự phát tâm công đức của hội tập phúc cùng nhân dân khắp nơi về quê hương, cội nguồn, chung sức cùng quê hương xây dựng công trình văn hóa tâm linh, đây là niềm vinh dự của quê hương và cũng là tấm lòng tôn kính, chung ta xây dựng gian thờ Mẫu đền Quế Lâm của quý vị gần xa. “Tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”, “Cha” ở đây là Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, sinh vào khoảng cuối những năm 1220, mất ngày 20/8 năm Canh Tý (1300); “Mẹ” ở đây là thánh mẫu Liễu Hạnh. Tương truyền, bà là công chúa Quỳnh Hoa, con của Ngọc Hoàng thượng đế trên trời, vì lỡ tay làm vỡ chén ngọc nên bị đày xuống trần gian năm 1557. Sau được trở về trời nhưng bà xin xuống lại hạ giới, cứu giúp nhân dân. Bà mất ngày 3/3 Âm lịch, được sắc phong là Thượng đẳng tối linh Thần. Nhân dân tôn vinh Trần Hưng Đạo là cha, Liễu Hạnh là mẹ; ngày giỗ của hai vị trở thành những lễ hội dân gian vừa trang nghiêm, vừa vui vẻ. Hàng năm, Đền Quế Lâm tổ chức 2 lễ hội chính là ngày 3/3 âm lịch là giỗ “Mẹ” và ngày 20/8 âm lịch là giỗ “Cha”. Lễ hội đền Trần Quế Lâm diễn ra trong 3 ngày (1/3- 3/3 âm lịch). Thanh đồng Trần Thị Đậu, là người con của Mẫu, của quê hương Nghĩa Hùng luôn nhất tâm với phật Thánh, với quê hương đã phát tâm cung tiến pho tượng Mẫu và dâng lễ hầu thánh nhân kỷ niệm 1 năm ngày khánh thành đền thờ Mẫu. Buổi lễ hầu thánh diễn ra trang nghiêm, hoan hỷ do đồng thầy Đỗ Thị Hằng Nga, thành phố Hải Dương loan giá chứng đàn sau đó đến thanh đồng Trần Thị Đậu thực hành nghi lễ thờ Mẫu đã thu hút đông đảo bà con nhân dân xã Nghĩa Hùng tham dự. Tín ngưỡng thờ Mẫu là một tín ngưỡng dân gian thuần Việt, có lịch sử lâu đời của người Việt, biến chuyển thích ứng với sự thay đổi của xã hội. Tín ngưỡng thờ Mẫu hướng đến cuộc sống thực tại của con người với ước vọng sức khỏe, tài lộc, may mắn, là một nhu cầu trong đời sống tâm linh của người Việt, mang lại cho họ sức mạnh, niềm tin và có sức thu hút mọi tầng lớp trong xã hội. Tâm là giá trị cốt lõi của tín ngưỡng thờ Mẫu. Mẫu dạy con người sống hướng thiện, có cái tâm trong sáng, biết đối nhân xử thế, thờ phụng ông bà tổ tiên và biết ơn những người có công với dân, với nước.

 Đồng thầy Đỗ Thị Hằng Nga – Hải Dương - hầu chứng đàn

Để phát huy giá trị của ngôi đền, hằng năm, tại cụm di tích đền Trần Quế Lâm, dân làng tổ chức lễ hội truyền thống và tổ chức kỷ niệm ngày hóa của Đức Thánh Trần và Mẫu Liễu Hạnh để bày tỏ lòng tri ân công đức đối với các bậc tiền nhân được thờ phụng tại đền. Trong lễ hội, ngoài nghi thức tế, lễ, rước kiệu, địa phương còn tổ chức văn nghệ chào mừng trên sân vào các buổi tối do nhà đền, nhân dân, cán bộ và khách tới dự hội cùng tham gia biểu diễn.

                                                 
                                                        Theo: vanhien.vn