Làng nghề đan lát các sản phẩm mây,
tre, trúc xã Phú Lễ, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre là làng nghề truyền
thống lâu đời. Các sản phẩm của làng nghề, gắn bó với cuộc sống người
dân miền sông nước đồng bằng Nam bộ. Tuy nhiên, nhiều năm lại đây, sản
phẩm làm ra không cạnh tranh được với các sản phẩm công nghiệp, việc bảo
tồn làng nghề đang là nỗi trăn trở của nhiều nghệ nhân.
Theo
ông Tô Quang Mười, Chủ tịch UBND xã Phú Lễ, làng nghề đan lát của xã có
truyền thống hơn 100 năm nay. Năm 2008, UBND tỉnh Bến Tre ra quyết định
công nhận đây là làng nghề tiêu biểu của tỉnh. Ngày xưa, Phú Lễ cũng
như một số xã lân cận như Phước Tuy, Tân Xuân, Phú Ngãi… đều phát triển
mạnh nghề này. Mỗi nhà đều có vài bụi tre, khóm trúc, vừa để che mát vừa
là nguồn nguyên liệu dồi dào để đan lát. Các sản phẩm làm đẹp, tinh tế,
tiện dụng… nên rất được ưa chuộng. Nhiều thương lái đưa sang Campuchia
để tiêu thụ. Thời điểm phát triển mạnh nhất của làng nghề là vào những
năm 1980, toàn xã có hơn 1.000 hộ dân sống chủ yếu nhờ nghề đan lát. Các
sản phẩm bền đẹp, đồng đều của làng nghề giúp hình thành thương hiệu và
giúp sản phẩm vươn xa.
Còn ít hộ gia đình làm nghề đan lát ở Phú Lễ. |
Cụ
Phan Văn Nghị, sinh năm 1931, ngụ ấp Phú Khương, xã Phú Lễ, nghệ nhân
gắn bó với nghề đã hơn nửa thế kỷ cho biết, ngày trước bà con trong làng
ai cũng biết làm nghề này. Trẻ con lên 7, 8 tuổi đã biết phụ giúp cha
mẹ, ông bà những công đoạn đơn giản. Bản thân cụ đã học và gắn bó với
nghề từ năm 15 tuổi.
Tuy nhiên, khoảng từ năm 1990, làng nghề bắt
đầu gặp nhiều khó khăn do các vật dụng hàng ngày bằng nhựa, nhôm, inox…
xuất hiện. Thêm vào đó, máy móc phục vụ thu hoạch lúa cũng đẩy lùi các
sản phẩm giúp xay, giã, giần, sàng như trước đây.
Từ
cái rổ cái rá đựng rau, cái bung, cái nơm đặt tôm cá ngoài đồng, rồi
cối xay lúa, sàng gạo, rế nhắc nồi, giỏ bội nhốt gà… đều là những sản
phẩm đan từ mây, tre, trúc… Các sản phẩm của làng nghề theo chân thương
lái đi khắp nơi ở đồng bằng sông Cửu Long, làm nên truyền thống và niềm
tự hào cho người dân Phú Lễ. |
Theo bà Trần
Thị Lan, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Phú Lễ, người làm nghề đan lát hiện nay
đa số là phụ nữ lớn tuổi, những người đã có gia đình và an phận nơi làng
quê. Hầu hết thanh niên trong xã không gắn bó với nghề đan lát. Nhiều
sản phẩm nổi tiếng của làng nghề gần như đã bị thay thế bởi các sản phẩm
công nghiệp bằng nhựa. Người dân ưa chuộng các sản phẩm nhựa vì giá rẻ,
lại tiện dụng hơn so với sản phẩm bằng tre, trúc. Thậm chí, một số sản
phẩm của làng nghề từ lâu được xem là “không thể thay thế” như: bung,
dừng (giần), sàng, thúng… cũng dần dần mất chỗ đứng trên thị trường.
“Bây giờ cũng ít chỗ để đặt tôm, cá tự nhiên như ngày xưa, cái bung đặt
cá tép cũng đâu còn phổ biến như trước. Rồi sàng, thúng, bung… cũng ít
người sử dụng do máy móc ngày càng hiện đại”, bà Lan chia sẻ.
Theo
UBND xã Phú Lễ, hiện toàn xã chỉ còn khoảng 180 hộ còn gắn bó với nghề
đan lát. Một số hộ làm quanh năm, còn lại chỉ tập trung những lúc nông
nhàn. Một số sản phẩm vẫn còn chỗ đứng trên thị trường dù lượng tiêu thụ
ít hơn so với trước đây. Ông Tô Quang Mười, Chủ tịch UBND xã cho biết,
mặc dù số hộ còn làm nghề không nhiều nhưng địa phương xác địch cần tích
cực bảo tồn làng nghề giữ giá trị văn hóa truyền thống, vừa giúp giải
quyết công ăn việc làm cho người dân địa phương. Nhiều năm nay, UBND xã,
Hội Phụ nữ xã đã phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai nhiều
chương trình hỗ trợ người dân. Trong đó, nổi bật là tổ chức Terre Des
Hommes (Đức) đã hỗ trợ số tiền gần 500 triệu đồng trong các năm từ 2008
-2014 để giúp chị em phụ nữ trong xã vay vốn mua nguyên liệu đan lát,
phát triển kinh tế gia đình.
Theo : baotintuc.vn