Thôn
Khoái Nội, xã Thắng Lợi, Thường Tín (Hà Nội) hiện nay vẫn là một làng
thêu. Trong đó, có cả những nghệ nhân là nam giới hàng ngày tỉ mỉ theo
từng mũi kim để tạo ra những sản phẩm tuyệt vời.
Nghệ nhân Vũ Văn Hải bên tác phẩm "Vườn tri ân”
Tôi ấn tượng với đôi tay khéo léo như
con gái của chàng trai Vũ Văn Hải mới ngoài 30 tuổi, một trong những
nghệ nhân nam của làng thêu Khoái Nội - một làng nghề đã tồn tại hàng
thế kỷ. Anh là một trong những nghệ nhân nam còn sót lại của làng nghề
đã gắn bó với nghề thêu tay hơn 20 năm. Hải tâm sự: Mình cố gắng theo
cái nghề này, vì từ thời các cụ ngày xưa đã làm rồi. Và hơn hết, anh say
sưa và đam mê với nó. Mới hơn 30 tuổi, Hải đã mở cho gia đình mình một
cơ ngơi bề thế, mong gìn giữ được ngón nghề truyền thống. Ở địa phương,
Hải cùng một số nghệ nhân cũng đã thành lập những câu lạc bộ thêu để
nâng cao tay nghề và chỉ bảo cho những bạn trẻ. Mỗi lớp khoảng vài chục
người, cứ giờ rảnh rỗi lại cùng nhau học.
Nhà anh Hải hiện nay có 5 người theo
nghề thêu tay. Ông bà vẫn đều đều thêu cùng con cháu. Anh Hải bảo, đã
theo nghề rồi thì không bán được tranh cũng vẫn cứ theo, kể cả sau này
cũng vậy. Làm nghề thêu không phải dễ. Càng đi sâu càng thấy khó. Và cái
khó nhất là việc gìn giữ và phát triển nghề. Tham quan xưởng tranh nhà
Hải mới thấy hết sự phong phú của thế giới tranh thêu, thấy được tài hoa
của những người thợ sáng tạo ra nó. Các bức tranh đủ sắc màu, đủ chất
liệu và hình ảnh. Bức tranh có giá rẻ nhất được làm để trang trí bàn có
giá từ 70 đến 120 nghìn, cỡ tranh 20x30. Đắt thì cũng có giá vài triệu,
có khi trên 100 triệu đồng. Anh Hải chỉ cho chúng tôi xem bức tranh
"Vườn tri ân” có giá hơn 100 triệu. Đó là một khu vườn rộng, trang trí
tỉ mỉ với nhiều ý nghĩa toát lên từ trong bức tranh. Anh bảo, định giá
cho một tác phẩm cơ bản nhất là công sức của người thợ, còn chất liệu để
làm ra sản phẩm chỉ chiếm từ 5 đến 10%. Và không phải sản phẩm nào
xưởng làm ra cũng có khách tìm đến mua trong chớp nhoáng. Thỉnh thoảng
lắm mới có một vài người mua những bức tranh lớn đắt tiền. Vì để họ có
thể sẵn sàng bỏ tiền túi ra chi trả cho những bức tranh có giá vài chục,
vài trăm triệu phải là một sản phẩm thực sự chất lượng.
|
Với
Vũ Văn Hải, tình yêu dành cho những bức tranh thêu được nâng lên theo
từng ngày. Anh cần mẫn sáng tác ra sản phẩm để gắn bó với cái nghề
truyền thống. Dù tranh thêu có thể cả tháng không bán được bức nào thì
anh vẫn say sưa, vẫn kiên trì chờ ngày hái quả bằng tình yêu và tâm
huyết của mình. |
Nhiều năm trước, làng thêu Khoái Nội
đa số là thêu tay, nhưng một vài năm gần đây thì có tới 2/3 chuyển sang
thêu máy. Nhà nhà tấp nập người làm nhưng chủ yếu là các mẹ, các chị.
Tính trong tổng số các nghệ nhân thêu tay bây giờ thì cũng chỉ có khoảng
10% là nghệ nhân nam. Vì công việc này thường gắn với phụ nữ chứ ít nam
giới có thể tỉ mỉ, dày công theo nghề này.
Trên nền vải, chỉ với vài nét phác
thảo bằng phấn mờ, bằng đường kim mũi chỉ, kỹ thuật phối màu điêu luyện,
người dân Khoái Nội đã tạo ra những bức tranh đặc sắc, màu sắc hài hòa,
đường nét tinh tế, sinh động và có hồn. Mỗi bức tranh thêu thực sự là
một tác phẩm nghệ thuật và mang cả những thông điệp, những câu chuyện
rất chân thật về cuộc sống và tình người nơi miền quê yên bình này. Hỏi
nghệ nhân Vũ Văn Hải về việc đánh giá một sản phẩm thêu, anh bảo, sản
phẩm hoàn chỉnh được đánh giá dựa vào rất nhiều yếu tố. Người ta luôn
gọi cái nghề thêu này là nghề lấy công làm lãi. Đó là sự tỉ mỉ trong
từng công đoạn, từ khâu chọn chỉ, chọn vải đến thêu. Một sản phẩm thêu
đạt chuẩn là sản phẩm được những người trong nghề thừa nhận và khách
hàng công nhận. Họ sẽ đánh giá kĩ năng, sự tâm huyết của người thợ như
thế nào. Định giá cũng như vậy, từ người đặt hàng đến người làm sản phẩm
cùng trao đổi để nâng lên hay hạ xuống một tác phẩm. Chất liệu làm ra
sản phẩm mắt thường cũng có thể nhận biết được nếu tinh ý. Người thợ
thêu tranh bằng các loại cotton thường và tơ. Quan trọng nhất đó là công
đoạn nhuộm để đánh giá độ bền, lâu phai của sản phẩm. Nếu nhuộm, hấp
kém thì chỉ một thời gian sẽ không còn màu tranh nguyên vẹn, khiến bức
tranh trở nên xấu. Để chọn được một bức tranh như ý, người mua nên lựa
tranh theo 2 tiêu chí, vải để thêu có phải là tơ không và dùng loại chỉ
nào? Vải lụa thì sẽ cho cảm giác thân thiện, mềm và không nóng. Còn tơ
tằm sợi sẽ không bóng bằng tơ cotton.
Theo : daidoanket.vn