Làng Teng (Xã Ba
Thành, Ba Tơ, Quảng Ngãi) nằm dưới chân đèo Lâm, bên dòng sông
Liên hiền hòa, thơ mộng nơi có di tích Hang Én, nơi những du
kích Ba Tơ anh hùng năm xưa đã lập lời thề hy sinh vì Tổ quốc.
Từ bao đời nay, những phụ nữ làng Teng với đôi bàn tay khéo
léo, miệt mài "giữ lửa" cho nghề dệt thổ cẩm của người Hrê.
Và chị Phạm Thị Găm
(36 tuổi) là một trong những số ít nghệ nhân thành công trong
việc giữ "hồn" nghề dệt thổ cẩm truyền thống này.
|
Chị Phạm Thị Găm đang miệt mài bên khung dệt. |
H. Ba Tơ, tỉnh Quảng
Ngãi có khoảng 70% dân số là đồng bào dân tộc Hrê. Họ có nét
văn hóa vô cùng độc đáo, đậm đà bản sắc như uống rượu cần,
lễ hội mừng lúa mới, thờ cúng, nhà mồ, cồng chiêng, âm nhạc
dân gian,... Đặc biệt nổi bật nhất là nghề dệt thổ cẩm truyền
thống. Hiện nay nơi duy nhất còn lưu giữ nghề dệt thổ cẩm,
làm ra những bộ trang phục truyền thống đẹp mắt là thôn làng
Teng. Trong đó nghệ nhân đóng vai trò quan trọng trong việc bảo
tồn làng nghề là chị Phạm Thị Găm. Từ nhỏ chị đã được mẹ
là nghệ nhân Phạm Thị Đú truyền dạy nghề dệt thổ cẩm. 17
tuổi, chị đã thành thạo nghề, 20 tuổi, đã trở thành nghệ nhân
điêu luyện trong làng với những sáng tạo hoa văn sinh động và
đẹp mắt.
Nghệ nhân Phạm Thị Đú
bảo: "Trong số 4 người con của bà chỉ có Găm là học được và
thành thạo nghề dệt thổ cẩm, nay còn giỏi hơn cả mí. Mí già
rồi, mắt mờ, tay mỏi có dệt được đâu, may mắn là dạy được
nghề cho con, có thể duy trì nghề cha ông để lại mong sao nghề
dệt thổ cẩm này còn vươn xa ra khỏi làng Teng để ai nấy đều
biết làng nghề này và bảo tồn, gìn giữ nó mãi về sau".
Những năm gần đây,
người Hrê bắt đầu quen với kiểu ăn mặc như người miền xuôi nên
dần bỏ sắc phục truyền thống. Vậy là nghề dệt thổ cẩm cũng
mai một dần, các sản phẩm thổ cẩm chỉ xuất hiện trong các lễ
hội, Tết, cúng giỗ..., vì vậy đầu ra của sản phẩm ít, chỉ
là sản phẩm du lịch. Vừa qua, được sự hỗ trợ của Quỹ Hỗ trợ
bảo tồn nghệ thuật văn hóa dân gian, Huyện đoàn Ba Tơ tổ chức
dạy nghề dệt thổ cẩm cho các học viên các xã Ba Ngạc, Ba
Điền, Ba Tô,... chị Găm được mời dạy nghề cho bà con.
Ngoài ra chị còn được
mời đi dự Hội chợ triển lãm làng nghề truyền thống Việt Nam
tại Ninh Thuận, Huế; tham gia giao lưu và giới thiệu thổ cẩm
tại làng văn hóa các dân tộc ở Hà Nội. Từ đó sản phẩm thổ
cẩm của chị đã được nhiều người, nhiều nơi biết đến và tìm
đặt hàng, đặc biệt còn có khách nước ngoài tới tham quan làng
nghề và mua hàng. Chị Găm tâm sự: "Đây là cơ hội để đưa thương
hiệu dệt thổ cẩm "làng Teng" ra giới thiệu với đồng bào trong
và ngoài nước. Đây là niềm vui và tự hào về nghề dệt thổ
cẩm làng Teng". Chị Găm cho biết thêm: "Cả làng Teng ai cũng
biết và có học nghề dệt thổ cẩm nhưng để trở thành nghệ nhân
thành thạo có khoảng 60 người, trong đó đa số là người già.
Vì thế cần phải tuyên truyền, khuyến khích người trẻ học nghề
dệt để bảo tồn làng nghề truyền thống".
(Nguồn: Báo Công an TP Đà Nẵng, CAND online)